Đồng USD đang tiến tới hoàn tất nửa đầu năm có mức giảm giá mạnh nhất kể từ năm 1986. Một ai đó có thể cho rằng việc bán USD đang diễn ra ở tất cả mọi đối tượng, mọi nơi, mọi tài sản có mệnh giá tính bằng đồng tiền này.

Theo một bài viết của nhà báo chuyên mục Jamie McGeever của hãng tin Reuters, xét trên một số phương diện, đánh giá đó là đúng. Nhà đầu tư trên toàn cầu đang giảm dần việc nắm giữ tài sản USD, khiến chỉ số Dollar Index - thước đo giá trị của bạc xanh so với một rổ gồm 6 đồng tiền chủ chốt khác - giảm xuống mức thấp nhất 3 năm rưỡi trong thời gian gần đây. Tính từ đầu năm, chỉ số này đã giảm 9,6%.

Tuy nhiên, ông McGreever lưu ý rằng tại một số khu vực, áp lực bán USD có phần lớn hơn.

Không có gì đáng ngạc nhiên khi các nhà đầu tư ngoài Mỹ là lực lượng bán USD nhiều nhất, với áp lực bán liên quan đến cổ phiếu Mỹ tập trung ở các nhà đầu tư châu Âu và hoạt động bán liên quan tới trái phiếu chủ yếu đến từ châu Á.

Theo nhóm chiến lược ngoại hối của ngân hàng Bank of America, các nhà đầu tư “tiền thật” của châu Âu - gồm các nhà đầu tư tổ chức như quỹ hưu trí và công ty bảo hiểm - là động lực chính thúc đẩy đợt bán tháo đồng USD trong quý 2 này. Nhóm này đã cắt giảm vị thế nắm giữ tài sản mệnh giá USD của họ xuống mức thấp nhất kể từ năm 2022 chỉ trong vòng vài tuần.

Nhưng câu chuyện có thể không đơn giản như vậy. Việc các nhà đầu tư châu Âu tăng tỷ lệ phòng ngừa rủi ro đối với tài sản USD đã thu hút sự quan tâm lớn gần đây, nhưng nghiên cứu lại cho thấy phần lớn mức giảm trung bình hàng ngày của đồng USD trong vài tháng qua đều xảy ra trong giờ giao dịch của thị trường châu Á, cho thấy các nhà đầu tư châu Á nắm giữ trái phiếu Mỹ cũng có thể đang tăng cường phòng ngừa rủi ro đối với vị thế tài sản USD.

Vậy thì áp lực bán lớn hơn đối với đồng USD đến từ đâu: việc đa dạng hóa thị trường địa lý trong danh mục cổ phiếu hay việc bán trái phiếu? Và hoạt động bán USD chủ yếu đến từ đâu: châu Âu hay châu Á?

Thoạt nhìn, có thể đổ lỗi việc bán USD cho thị trường cổ phiếu, vì tính theo giá trị danh nghĩa, nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ lượng cổ phiếu Mỹ lớn hơn lượng trái phiếu Mỹ. Nhưng xét về tỷ lệ phần trăm, dấu ấn của nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường trái phiếu Mỹ là lớn hơn trên thị trường cổ phiếu.

Theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), nhà đầu tư nước ngoài sở hữu hơn 31 nghìn tỷ USD chứng khoán Mỹ, trong đó có 17,6 nghìn tỷ USD cổ phiếu và 13,6 nghìn tỷ USD trái phiếu. Con số này chiếm khoảng 18% tổng thị trường cổ phiếu Mỹ, so với tỷ lệ 21% thị trường trái phiếu cơ quan và doanh nghiệp Mỹ, và 1/3 thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ.

Các nhà phân tích tại ngân hàng UBS ước tính rằng các nhà đầu tư từ khu vực đồng euro chiếm 25% tổng số cổ phiếu Mỹ do nhà đầu tư nước ngoài sở hữu, sau khi đã mua ròng cổ phiếu Mỹ trong những năm gần đây. Họ cho rằng điều này khiến đồng USD đặc biệt dễ bị tổn thương nếu chứng khoán Mỹ tiếp tục đuối sức só với các thị trường châu Âu và châu Á.

Đào sâu hơn nữa các con số, các nhà phân tích của UBS thấy rằng tổng tài sản USD ròng không được bảo hiểm của các nhà đầu tư nước ngoài là 23,5 nghìn tỷ USD. Trong số này, các nhà đầu tư ở các nước thuộc nhóm tiền tệ G10 nắm giữ 13,4 nghìn tỷ USD, trong đó gồm 9,3 nghìn tỷ USD cổ phiếu và 4,1 nghìn tỷ USD trái phiếu.

Đây là những con số rất lớn và sẽ không cần phải phải có sự dịch chuyển lớn để kích hoạt các luồng vốn lớn xuyên biên giới.

UBS ước tính rằng một mức giảm 5% trong vị thế tài sản USD của các nước G10 sẽ tương đương với khoảng 670 tỷ USD tài sản được bán ra. Hầu hết các nước G10 đều ở châu Âu, nên phần lớn lượng bán ra đó sẽ đến từ đó.

Cho tới nay, các nhà đầu tư châu Âu chủ yếu xả cổ phiếu Mỹ, nhưng còn có một vấn đề cần lưu ý là nhà đầu tư châu Âu cũng đã tăng đáng kể mức độ tiếp xúc với trái phiếu Mỹ trong thập kỷ qua, đặc biệt là trong những năm 2014-2022 khi lãi suất chủ chốt của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) còn âm.

Theo ước tính của UBS, các nhà đầu tư đến từ khu vực đồng euro đã mua 3,4 nghìn tỷ USD trái phiếu nước ngoài kể từ năm 2014. Vì vậy, ngay cả một sự tái cân bằng khiêm tốn khỏi trái phiếu Mỹ cũng có thể gây ra tác động không nhỏ đến giá cả.

Nhưng xét cho cùng, các nhà đầu tư châu Á dường như có quyền lực lớn hơn trên thị trường trái phiếu Mỹ, vì họ sở hữu khoảng 1/3 lượng trái phiếu kho bạc Mỹ và trái phiếu cơ quan Mỹ do nước ngoài nắm giữ. Con số đó có thể cao hơn nhiều vì một lượng lớn trái phiếu Mỹ được nắm giữ bởi các tổ chức đặt ở khu vực đồng euro, Caribbean, và Vương quốc Anh thực chất là giữ hộ các nhà đầu tư châu Á, đặc biệt là Trung Quốc.

Cho đến thời điểm này, chưa có một cuộc bán tháo dữ dội nào đối với tài sản Mỹ, và cũng ít khả năng sẽ một cuộc bán tháo như vậy có. Nhưng một điều đáng lưu ý là tài sản Mỹ ngày càng được nắm giữ nhiều hơn bởi các nhà đầu tư khu vực tư nhân - lực lượng đã thay thế các ngân hàng trung ương trở thành người mua chính trên thị trường tài sản Mỹ trong những năm gần đây.

Khu vực tư nhân thường có độ nhạy cảm với giá cả cao hơn khu vực chính thức. Điều đó có nghĩa là các vị thế này có thể dễ bị bán hơn hơn so với trước đây, đặc biệt là nếu ý tưởng cho rằng chủ nghĩa ngoại lệ Mỹ đang suy yếu thực sự bén rễ trong tâm trí nhà đầu tư.