Ngày 24/3, Ban Chỉ đạo điều hành giá họp đánh giá về công tác điều hành giá quý 1/2023. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái, Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá chủ trì cuộc họp.

LẠM PHÁT CƠ BẢN ĐANG GIẢM TỐC

Báo cáo tại cuộc họp, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) Nguyễn Minh Tiến, cho biết trong quý 1, nền kinh tế còn nhiều khó khăn, lo ngại áp lực lạm phát có thể ảnh hưởng đến thu nhập nên người dân có xu hướng thắt chặt chi tiêu. Hơn nữa, nhu cầu tiêu dùng đối với các mặt hàng lương thực, thực phẩm, hàng may mặc, đồ dùng, dụng cụ, trang thiết bị gia đình giảm nhiều trong hai tháng vừa qua do người dân chủ yếu tập trung mua sắm các mặt hàng này trong giai đoạn trước Tết.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân quý 1 ước tăng khoảng 4,2-4,3% so với cùng kỳ năm 2022. Diễn biến lạm phát cơ bản cho thấy đang có xu hướng giảm tốc, trừ tháng 1/2023 trùng với dịp Tết Nguyên đán nên tăng cao.

Theo đó, nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng tăng khoảng 7,2% do giá xi măng, sắt, thép, cát tăng theo giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào và giá nhà thuê tăng, tác động làm CPI quý 1 tăng khoảng 1,4%.

Giá các mặt hàng thực phẩm tăng khoảng 4,5% chủ yếu do nhu cầu tiêu dùng trong dịp Tết Nguyên đán tăng, tác động làm chỉ số CPI tăng khoảng 1%.

Dịch vụ học phí giáo dục tăng khoảng 11% do một số địa phương đã kết thúc chính sách miễn, giảm học phí để chia sẻ khó khăn với người dân trong đại dịch trong năm học 2021-2022, tác động làm CPI tăng khoảng 0,6%...

Những nguyên nhân giúp cho CPI giảm áp lực trong thời gian qua có thể kể đến giá xăng dầu trong nước giảm khoảng 11% theo giá thế giới, tác động làm CPI quý 1 giảm khoảng 0,4%; giá gas trong nước giảm khoảng 1,8% theo giá thế giới, tác động làm CPI giảm khoảng 0,03%; chỉ số giá nhóm bưu chính, viễn thông giảm khoảng 0,3%, tác động làm CPI giảm khoảng 0,01%.

BA KỊCH BẢN LẠM PHÁT TRONG NĂM 2023

Theo đại diện Bộ Tài chính, từ nay đến cuối năm còn nhiều yếu tố đan xem làm tăng, giảm áp lực lên mặt bằng giá.

Theo đó, hiện nay, giá năng lượng và các vật tư chiến lược được dự báo vẫn còn nhiều biến động phức tạp do tác động từ diễn biến xung đột chính trị quân sự Nga – Ukraine và sự phân cực trong quan hệ giữa các nước lớn có xu hướng gia tăng trở lại cùng tác động từ sự phục hồi của kinh tế Trung Quốc.

Căn cứ diễn biến giá dầu thô và giá dầu thành phẩm thế giới, Bộ Công Thương dự báo giá bình quân dầu thô thế giới trong quý 2 sẽ dao động ở mức 85 – 95 USD/thùng, tương ứng dự báo giá thành phẩm các mặt hàng xăng dầu sẽ ở mức 90 – 100 USD/thùng đối với các mặt hàng xăng, dầu diesel, mức này giảm khoảng 26,15 - 39,39% so với cùng kỳ năm 2022.

Tổng cục Thống kê ước tính nhóm dịch vụ giáo dục sẽ làm CPI năm 2023 tăng khoảng 0,82 - 1,09%; giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh thuộc nhóm dịch vụ sự nghiệp công thực hiện lộ trình thị trường trong năm 2023 ước làm CPI chung tăng khoảng 0,16 - 0,25%; giá dich vụ vận chuyển hàng không ước tác động đến chỉ số CPI 2023 khoảng 0,07%.

Bên cạnh đó, giá điện, giá sách giáo khoa, chương trình hỗ trợ phục hồi, giải ngân đầu tư công của Chính phủ, dịch vụ du lịch... dự kiến sẽ gây áp lực lên mặt bằng giá trong những tháng còn lại của năm.

Tuy nhiên, cũng còn một số yếu tố giảm áp lực lên mặt bằng giá như nguồn cung các mặt hàng tiêu dùng, lương thực, thực phẩm trên thị trường hiện vẫn dồi dào. Triển vọng kinh tế thế giới chậm lại và lạm phát toàn cầu có thể hạ nhiệt trong năm 2023 cũng có thể giúp Việt Nam giảm bớt áp lực lạm phát; đồng thời, giúp cải thiện yếu tố tâm lý, kỳ vọng, hỗ trợ kiểm soát lạm phát năm 2023…

Bộ Tài chính cũng đưa ra ba kịch bản lạm phát quý 2 và các tháng còn lại của năm 2023. Theo đó, Bộ Tài chính dự báo CPI bình quân năm 2023 tăng trong khoảng 3,9 - 4,8%. Tổng cục Thống kê dự báo CPI bình quân trong khoảng 3,8% - 4,8%. Ngân hàng nhà nước Việt Nam dự báo lạm phát bình quân năm 2023 tăng trong khoảng 4,3 ± 0,5%.

Theo ước tính của Bộ Tài chính, nếu kịch bản CPI các tháng còn lại tăng đều một tỷ lệ như nhau so với tháng trước thì trong 9 tháng còn lại, CPI mỗi tháng còn dư địa tăng 0,52% để đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát bình quân năm 2023 khoảng 4,5%.

CHỦ ĐỘNG KỊCH BẢN ỨNG PHÓ

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Hồng Minh, cho biết các công trình đầu tư xây dựng lớn đang được triển khai mạnh nên giá các loại vật liệu chưa được ổn định.

Nguyên nhân dẫn đến khó khăn trên là do nguồn cung không đủ cầu, mỗi địa phương có công bố giá khác nhau nên khó kiểm soát hơn. Cùng với đó, giá thép đầu năm có tăng nhẹ nhưng do cửa khẩu mở cửa nên vẫn ở mức thấp; xi măng có xu hướng giảm do cung lớn hơn cầu, xuất khẩu mặt hàng này cũng gặp nhiều khó khăn trong thời gian tới.

Do đó, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục theo dõi để cập nhật tình hình và có những giải pháp phù hợp.

Trong khi đó, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Thanh Hà, cho biết giải pháp ưu tiên hiện tại vẫn phải duy trì việc tăng lãi suất để tiếp tục kiềm chế lạm phát.

Trong đó, cần lưu ý đến ba giải pháp quan trọng là (i) quản lý đầu vào giá cả không bị tác động lớn; (ii) cân đối dòng tiền, hàng hóa, đảm bảo an sinh xã hội; (iii) truyền thông hợp lý, nhằm đưa thông tin kịp thời, minh bạch, tạo sự đồng thuận trong dư luận đối với công tác điều hành giá của Chính phủ, ổn định tâm lý người tiêu dùng và ổn định kỳ vọng lạm phát.

Còn theo Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Đình Thọ, thời gian qua, giá vận tải hành khách và hàng hóa vẫn ổn định trước nhiều tác động là một trong những chỉ số đáng ghi nhận trong công tác điều hành giá.

Theo lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải, một trong những giải pháp hữu hiệu thời gian tới là tăng cường vai trò quản lý nhà nước ở các địa phương về vấn đề giá. Thời gian qua, các địa phương như Hà Tĩnh, Quảng Bình… đã vào cuộc kiểm tra vấn đề kê khai, niêm yết giá rất tốt.

Phát biểu chỉ đạo, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái, nhấn mạnh các bộ, ngành, địa phương kiên quyết điều hành giữ lạm phát theo mục tiêu đề ra, phấn đấu thấp hơn kế hoạch đề ra.

Theo Phó Thủ tướng, dự báo thời gian sắp tới, tình hình thế giới vẫn còn diễn biến phức tạp, khó lường, do đó, cần phải chủ động, nắm bắt tình hình, căn cứ vào chức năng nhiệm vụ từng bộ, ngành, Bộ Tài chính tổng hợp, chủ động tham mưu Chính phủ các giải pháp kịp thời, hiệu quả.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần chuẩn bị đầy đủ nguồn hàng nhằm đảm bảo đáp ứng kịp thời nhu cầu của người dân, nhất là các mặt hàng lương thực, thực phẩm, hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng thiết yếu; tăng cường sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước dần thay thế nguồn nhập khẩu.

"Đối với các mặt hàng nhà nước quản lý, các dịch vụ công đang triển khai lộ trình thị trường, các bộ, ngành theo chức năng nhiệm vụ được giao chủ động đề xuất các phương án, chuẩn bị đầy đủ các điều kiện về chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, đánh giá kỹ tác động đối với kinh tế - xã hội, mặt bằng giá, để chủ động có phương án điều chỉnh giá hoặc trình cấp có thẩm quyền xem xét điều chỉnh giá phù hợp với diễn biến, mặt hàng giá thị trường", Phó Thủ tướng lưu ý.

Đối với chính sách tài khóa và tiền tệ, điều hành linh hoạt, chủ động; xây dựng kịch bản, các bộ, ngành cần rà soát số liệu, dự báo chính xác số liệu đầu vào để xây dựng các kịch bản từ đó có giải pháp điều hành giá phù hợp, nhất là các mặt hàng quan trọng, thiết yếu như: xăng dầu, điện, giá dịch vụ y tế, giáo dục…

Trong thời gian tới, cần tiếp tục thực hiện chính sách tài khóa hỗ trợ doanh nghiệp, phối hợp với chính sách tài khóa và tiền tệ, góp phần giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra.