Thiếu vốn, chậm giải phóng mặt bằng đã khiến hàng chục dự án đầu tư công tại thành phố Hải Phòng được triển khai từ hàng chục năm trước bị chậm tiến độ, dừng thi công. Các dự án dừng thi công dẫn đến hiệu quả đầu tư bị hạn chế, thậm chí không đạt mục tiêu đề ra, không phát huy hiệu quả nguồn vốn đầu tư, có dấu hiệu thất thoát, lãng phí.

DỰ ÁN DANG DỞ VÌ CẤP VỐN NHỎ GIỌT

Năm 2000, UBND TP. Hải Phòng có quyết định đầu tư hệ thống thoát nước, xử lý nước thải cho Khu du lịch Đồ Sơn. Dự án đặt mục tiêu xây dựng hệ thống thu gom nước thải các nhà hàng, khách sạn tại các khu du lịch (đang được thải trực tiếp xuống biển) được thu gom về các trạm bơm khu vực và bơm về trạm xử lý tập trung nhằm bảo vệ môi trường, cảnh quan bãi biển.

Theo kế hoạch, dự án thực hiện trong giai đoạn 2000 - 2023, nguồn vốn thực hiện dự án là nguồn thu để lại trên địa bàn quận Đồ Sơn theo quyết định của Thủ tướng Chính Phủ. Tuy nhiên, năm 2004, quận Đồ Sơn không còn được hưởng cơ chế chính sách đặc thù để lại nguồn thu cho địa phương.

Do thiếu nguồn thu, dự án mới hoàn thành lắp đặt được 5.540m ống áp lực D100, D150 và D200 cùng 2900m cống bê tông D300. Còn lại 1.350m ống áp lực và 850m cống bê tông D300 chưa được thi công. Các trạm bơm thu gom nước thải, nhà máy xử lý nước thải cũng chưa được thi công thì phải dừng lại từ năm 2004. Đến nay một số hạng mục đầu tư lâu năm không còn nguyên trạng như cũ.

Tương tự, năm 2004, UBND TP. Hải Phòng có quyết định cấp vốn đầu tư công cho Trường trung học Văn hoá Nghệ thuật để đầu tư xây dựng khu giảng đường của nhà trường. Theo đó, dự án có tổng mức đầu tư 12,7 tỷ đồng, được thực hiện trong giai đoạn 2024 - 2008 với mục tiêu xây dựng khu giảng đường khang trang, hiện đại cho học sinh, sinh viên nhà trường.

Theo ghi nhận của cơ quan chức năng, hết năm 2024, sau hơn 20 năm Trường trung học Văn hoá Nghệ thuật mới được bố trí hết số vốn cấp. Tính trung bình, mỗi năm ngân sách cấp cho dự án hơn 635 triệu đồng. Tuy nhiên, do trượt giá, sau khi cấp hết vốn thì tổng mức đầu tư của dự án đã phải tăng lên thành hơn 34 tỷ đồng. Do vậy, dự án được giải ngân hết vốn cấp nhưng hạng mục xây dựng của dự án vẫn chưa hoành thành, chưa thể đưa vào sử dụng.

Năm 2007, Trường Đại học Hải Phòng được ngân sách Trung ương, ngân sách thành phố cấp để đầu tư xây dựng khu ký túc xá với 3 toà nhà 8 tầng, 1 toà nhà 5 tầng, khu nhà ăn 2 tầng. Theo kế hoạch giao vốn, dự án được thực hiện trong giai đoạn 2008 - 2016. Nhưng đến nay, dự án mới hoàn thành xây dựng được 2 toà nhà 8 tầng, 1 nhà ăn. Toà nhà 8 tầng còn lại và toà nhà 5 tầng mới đạt từ 56% đến 62% giá trị xây dựng. Các hạng mục xây dựng đã hoàn thành nhưng mới đảm bảo được khoảng 76% …Nguyên nhân được xác định do dự án chưa được bố trí đủ vốn.

Ngoài ra, năm 2009, UBND TP. Hải Phòng có quyết định phê duyệt dự án đầu tư cải tạo tuyến đường du lịch từ nút giao thông Khu 1 đến đồi Độc (quận Đồ Sơn). Dự án có mục tiêu xây dựng tuyến kè biển, cải tạo, xây mới 2,2km đường đô thị ven biển tổng mức đầu tư hơn 93 tỷ đồng (vốn ngân sách Trung ương và địa phương) nhằm hoàn chỉnh kết cấu hạ tầng giao thông quận Đồ Sơn. Theo kế hoạch, dự án thực hiện trong giai đoạn 2010 – 2012 nhưng do thiếu vốn, dự án đã kéo dài thời gian thực hiện sang năm 2015. Tuyến đường bao biển dở dang dừng thực hiện từ năm 2015 đến nay.

ĐÌNH TRỆ DO KHÔNG GIẢI PHÓNG ĐƯỢC MẶT BẰNG

Năm 2004, UBND TP. Hải Phòng phê duyệt dự án đường An Dương 1 do UBND huyện An Dương (nay là quận An Dương) làm chủ đầu tư. Tuyến đường mới có chiều dài toàn tuyến hơn 4,1km, nền đường 31m từ thôn Vĩnh Khê (xã An Đồng, nay là phường An Đồng) kết nối với đường 208 (thôn Lương Quy, xã lê Lợi - nay là phường Lê Lợi) nhằm hoàn thiện hệ thống giao thông huyện An Dương. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 108 tỷ đồng từ nguồn ngân sách An Dương, được thực hiện trong giai đoạn 2004 - 2009.

Tuy nhiên, theo báo cáo của UBND huyện An Dương, hết năm 2007, dự án mới giải phóng mặt bằng được 1,2km trên tổng số hơn 4,15km toàn tuyến thuộc địa phận các xã Đặng Cương, Lê Lợi và thị trấn An Dương, đắp được hơn 710m nền đường đoạn qua thị trấn An Dương. Từ năm 2008, do khó khăn về nguồn vốn, đoạn tuyến kết nối các xã An Đồng, thị trấn An Dương với xã Lê Lợi của huyện An Dương phải tạm dừng thực hiện.

Năm 2007, UBND TP. Hải Phòng quyết định đầu tư xây dựng tuyến đường mới từ quốc lộ 10 đến tỉnh lộ 357 và từ tỉnh lộ 357 đến bến phà Kiến An. Tuyến đường được mở ra nhằm kết nối đồng bộ hạ tầng giao thông huyện An Lão. Theo quyết định đầu tư, dự án được giao cho UBND huyện An Lão làm chủ đầu tư, thời gian thực hiện từ 2007 - 2010.

Tuy nhiên, theo Thông báo số 299/TB-UBND ngày 26/7/2021 của UBND TP. Hải Phòng, dự án triển khai từ tháng 2/2008 đến nay mới triển khai thi công ước đạt 60% khối lượng công việc. Dự án phải dừng thi công do khó khăn về việc giải phóng mặt bằng, tuyến đường đi qua các khu vực đất an ninh, quốc phòng, đất lâm nghiệp, đất canh tác, đất thổ cư, đất có tài nguyên khoáng sản nhưng chưa được cấp có thẩm quyền cho chuyển mục đích sử dụng đất.

Năm 2006, UBND TP. Hải Phòng phê duyệt dự án xây dựng vườn hoa tại dải phân cách quốc lộ 5, khu vực Nomura (giai đoạn 2) do UBND huyện An Dương (nay là quận An Dương) làm chủ đầu tư. Dự án được xây dựng trên khu đất có diện tích 19.767m2 nằm kẹp giữa quốc lộ 5 cũ với quốc lộ 5 mới, ngay cửa ngõ vào thành phố Hải Phòng. Dự án có mục tiêu cải thiện điều kiện sống của người dân và chỉnh trang đô thị theo hướng xây dựng cửa ô thành phố đô thị loại I cấp quốc gia, tổng mức đầu tư 51,7 tỷ đồng từ nguồn ngân sách thành phố, thực hiện trong giai đoạn 2006 – 2010.

Tuy nhiên theo ghi nhận của UBND TP. Hải Phòng, đến năm 2015, dự án mới hoàn thành một số hạng mục đường nội bộ, lát hè, cấp thoát nước, điện chiếu sáng, cây xanh trên phần diện tích 2.260m2, diện tích giải phóng mặt bằng khách sạn Nghĩa Sơn. Từ năm 2015 đến nay, các hộ dân sử dụng đất còn lại trong dự án không nhất trí nhận tái định cư tại khu vực quy hoạch tái định cư, không nhất trí về giá đất bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng nên chưa thực hiện giải phóng mặt bằng dẫn đến việc dự án phải tạm dừng thực hiện.

Theo báo cáo của UBND huyện An Dương, kinh phí giải phóng mặt bằng cho diện tích còn lại tăng lên khoảng 145 tỷ đồng, vượt nhiều lần tổng mức đầu tư ban đầu, huyện An Dương không thể cân đối nguồn vốn để triển khai. UBND huyện An Dương đề nghị thành phố Hải Phòng bổ sung nguồn vốn để có thể tiếp tục triển khai dự án.

Theo xác định của cơ quan chức năng, phần lớn dự án đầu tư công trong tình trạng cấp kinh phí nhỏ giọt, dàn trải là những dự án sử dụng hai nguồn vốn, vốn ngân sách ngành và vốn ngân sách địa phương hoặc dự án sử dụng ngân sách cấp huyện nên mới dẫn đến tinh trạng kể trên. Trước thực trạng trên, Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng có văn bản chỉ đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư (nay là Sở Tài Chính) cần tổng hợp các vướng mắc, tồn tại của chủ đầu tư đề xuất UBND thành phố biện pháp xử lý.