Phát biểu chỉ đạo cuộc làm việc của Đoàn Giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực thi hành” với Bộ Nông nghiệp và Môi trường chiều ngày 31/7/2025, Phó Chủ tịch Quốc hội, Trưởng Đoàn giám sát Lê Minh Hoan đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục tổ chức thực hiện hiệu quả chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường, trong đó nhấn mạnh tập trung 6 nhiệm vụ, giải pháp quan trọng.

TẬP TRUNG HOÀN THIỆN CÁC CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ QUÁ TRÌNH CHUYỂN ĐỔI SANG NỀN KINH TẾ XANH

Thứ nhất, hoàn thiện thể chế pháp luật về bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu trong thời gian tới. Chủ động nghiên cứu, đề xuất nội dung và kịp thời thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu trong các dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng.

Tiếp tục tổ chức thực hiện quyết liệt các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đã được nêu trong Nghị quyết Trung ương 7 khóa XI về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, các Kết luận của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa XI.

Cùng với đó hoàn thiện đồng bộ pháp luật, cơ chế, chính sách, quy hoạch về quản lý tổng hợp, sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học; chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu. Kịp thời tham mưu các biện pháp bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu tương ứng với kịch bản tăng trưởng kinh tế cao trong thời gian tới. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và kiến nghị xử lý có hiệu quả các vi phạm, trách nhiệm của các cơ quan liên quan, kịp thời khắc phục bất cập về cơ chế, chính sách bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần chú trọng cơ chế, chính sách đầu tư phát triển các công trình bảo vệ môi trường, phòng, chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu. Cải thiện chất lượng môi trường không khí ở các đô thị lớn, chất lượng nước các lưu vực sông, nhất là các hệ thống sông đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Thúc đẩy xã hội hóa công tác bảo vệ môi trường, nhất là xử lý chất thải rắn sinh hoạt, nước thải sinh hoạt.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cũng nhấn mạnh tập trung hoàn thiện các chính sách hỗ trợ quá trình chuyển đổi của Việt Nam sang nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, hướng đến nền kinh tế carbon thấp, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật để thực thi Luật Bảo vệ môi trường; cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính; tăng cường phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần tiếp tục hoàn thiện văn bản hướng dẫn, quy định chi tiết thi hành để triển khai hiệu quả Luật Bảo vệ môi trường 2020, đáp ứng yêu cầu xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp; rà soát, cắt giảm, đơn giản hoá các thủ tục hành chính về môi trường; tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phân định trách nhiệm hợp lý cho địa phương.

Đổi mới cách tiếp cận trong quá trình xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về môi trường, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, tương đương với các quốc gia phát triển, trong đó điều kiện tiên quyết là chú trọng nâng cao chất lượng sống và sức khỏe của người dân ngang bằng với quốc tế.

Cập nhật thường xuyên tiến bộ khoa học, công nghệ, ngăn chặn có hiệu quả xu hướng chuyển dịch các dòng chất thải từ nước ngoài vào Việt Nam. Khuyến khích các địa phương, đặc biệt là Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh áp dụng các quy chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt hơn các quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia.

Ngoài ra, Bộ cần hoàn thiện các hướng dẫn kỹ thuật, định mức, đơn giá phục vụ công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường bảo đảm thu đúng, thu đủ, thực hiện đúng nguyên tắc “người gây ô nhiễm, người hưởng môi trường trong lành phải trả tiền”, tạo nguồn lực đầu tư trở lại cho bảo vệ môi trường. Ban hành các cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp và dịch vụ môi trường.

Cùng với đó, chú trọng phát triển năng lực cung ứng dịch vụ môi trường, đặc biệt là tái chế, xử lý chất thải, xử lý ô nhiễm môi trường. Khắc phục sự thiếu đồng bộ giữa quy định pháp luật về bảo vệ môi trường với bảo đảm hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường và điều kiện phát triển cụ thể của từng khu vực dân cư. Khuyến khích khu vực tư nhân đầu tư, đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động bảo vệ môi trường.

BẢO ĐẢM TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ CAO HÀI HÒA MỤC TIÊU BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG, PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

Thứ hai, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục thực hiện hiệu lực, hiệu quả các công cụ, biện pháp quản lý theo tinh thần của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý phòng ngừa, kiểm soát nguồn ô nhiễm, quản lý chất thải.

"Cần quán triệt, bảo đảm phương châm: Các tác động xấu gây ô nhiễm, suy thoái môi trường, các sự cố môi trường phải luôn được chủ động phòng ngừa, kiểm soát. Các vấn đề môi trường trọng điểm, cấp bách phải cơ bản được giải quyết; chất lượng môi trường từng bước được cải thiện, phục hồi; nâng cao năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu và đẩy mạnh giảm nhẹ phát thải khí nhà kính", Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị.

Thứ ba, đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp chặt chẽ với các Bộ, địa phương tiếp tục thúc đẩy xây dựng và tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao trong các quy hoạch, chiến lược, kế hoạch, đề án, dự án đã được cấp thẩm quyền phê duyệt; đồng thời rà soát, điều chỉnh, đề xuất xây dựng và triển khai thực hiện các nhiệm vụ mới nhằm kiểm soát ô nhiễm, cải thiện chất lượng môi trường. Xây dựng kế hoạch, lộ trình hợp lý để tăng cường đầu tư hạ tầng kỹ thuật xử lý hiệu quả các nguồn chất thải phát sinh từ khu vực công ích, khu đô thị, khu dân cư tập trung.

Thứ tư, tăng cường công tác phối hợp hiệu quả với Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán nhà nước và các bộ, ngành, địa phương trong việc thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường, đặc biệt tại các khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao.

Thứ năm, đa dạng hóa nội dung và hình thức tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho các cấp, các ngành và người dân, bảo đảm hiệu quả và thiết thực, làm sao để mỗi cá nhân, tổ chức đều phải có ý thức trách nhiệm và hành động từ những việc nhỏ nhất, hàng ngày làm cho nơi ở, nơi làm việc, cơ quan, đơn vị mình luôn xanh, sạch, đẹp, góp phần tích cực vào sự nghiệp bảo vệ môi trường chung của cả nước và ngôi nhà chung là “Trái đất”.

Thứ sáu, đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong lĩnh vực môi trường, trong đó trọng tâm trước mắt là hoàn thiện hệ thống quan trắc, giám sát và cơ sở dữ liệu môi trường quốc gia theo thời gian thực, hiện đại, kết nối, tích hợp, chia sẻ và công khai thông tin môi trường cho người dân.

“Cần coi đây là nhiệm vụ then chốt trong việc nâng cao hiệu quả quản lý môi trường, bảo đảm tăng trưởng kinh tế cao nhưng phải bảo đảm hài hòa với các mục tiêu bảo vệ môi trường, phát triển bền vững của đất nước”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng khẳng định, nhiệm vụ đặt ra cho công tác bảo vệ môi trường trong thời gian tới là rất nặng nề để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao, phát triển bền vững. Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã nhận định, trong bối cảnh đầy biến động hiện nay, công tác bảo vệ môi trường không chỉ đóng vai trò quan trọng đối với mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam, mà còn là một trong những yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh và vị thế quốc tế của đất nước trong dài hạn.

Công tác bảo vệ môi trường tại Việt Nam đang đứng trước những thay đổi căn bản về cả hệ thống tổ chức và cơ chế vận hành. Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, Chính phủ đã đẩy mạnh cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy trung ương và địa phương theo hướng giảm đầu mối, rõ chức năng, tránh sự chồng chéo trong quản lý môi trường; chuyển chức năng thanh tra chuyên ngành về môi trường từ các bộ, ngành sang Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh.

Công tác bảo vệ môi trường cũng được phân quyền, phân cấp mạnh mẽ cho các địa phương, phân định rõ thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp. Các địa phương sẽ chịu trách nhiệm cao hơn, chủ động hơn trong việc quản lý các hoạt động đầu tư, cấp phép môi trường, kiểm soát và xử lý các vấn đề môi trường phát sinh.