Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản dưới luật, các nhà sản xuất, nhập khẩu thực hiện trách nhiệm tái chế các sản phẩm, bao bì do mình sản xuất, nhập khẩu.

Theo đó, với bao bì và các sản phẩm ắc quy, pin, dầu nhớt, săm lốp áp dụng từ ngày 1/1/2024. Đối với các nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm điện- điện tử thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm từ ngày 1/1/2025. Riêng với các nhà sản xuất nhập khẩu phương tiện giao thông sẽ thực hiện từ 1/1/2027.

MỐC THỜI GIAN KÊ KHAI VÀ ĐÓNG GÓP TÀI CHÍNH

Cũng theo quy định, trước ngày 20/4 hằng năm, nhà sản xuất, nhập khẩu phải nộp tiền đóng góp tài chính hỗ trợ tái chế vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam nếu chọn phương án đóng tiền thay cho phương án tự tổ chức tái chế.

Theo Nghị định 05/2025/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, số tiền các doanh nghiệp phải nộp được xác định theo công thức: F = R x V x Fs.

Trong đó, F là tổng số tiền mà nhà sản xuất, nhập khẩu phải đóng cho Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam theo từng loại sản phẩm, bao bì; R là tỷ lệ tái chế bắt buộc của từng loại sản phẩm, bao bì; V là khối lượng sản phẩm, bao bì sản xuất, nhập khẩu được đưa ra thị trường trong năm có trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì.

Còn Fs là định mức chi phí tái chế hợp lý, hợp lệ đối với một đơn vị khối lượng sản phẩm, bao bì, bao gồm chi phí phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế sản phẩm, bao bì và chi phí quản lý, giám sát, hỗ trợ thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì của nhà sản xuất, nhập khẩu.

Chi phí tái chế áp dụng hệ số điều chỉnh thể hiện mức độ thu gom và giá trị tái chế của sản phẩm, bao bì; sản phẩm, bao bì có tỷ lệ thu gom cao, giá trị tái chế cao thì có hệ số điều chỉnh thấp; sản phẩm, bao bì có tỷ lệ thu gom thấp, giá trị tái chế thấp thì hệ số điều chỉnh cao.

Chi phí quản lý, giám sát, hỗ trợ thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì của nhà sản xuất, nhập khẩu bằng 2% của chi phí tái chế.

Theo quy định, việc đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam của nhà sản xuất, nhập khẩu được thực hiện theo mốc thời gian cụ thể. Nhà sản xuất, nhập khẩu tự kê khai và gửi về Bộ Tài nguyên và Môi trường trước ngày 31/3 hằng năm bản kê khai số tiền đóng góp tài chính đối với sản phẩm, bao bì sản xuất, nhập khẩu được đưa ra thị trường của năm liền trước theo mẫu do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định. Nhà sản xuất, nhập khẩu chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác của thông tin trong bản kê khai;

Số tiền đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam được sử dụng để hỗ trợ các hoạt động phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý sản phẩm, bao bì và chi quản lý, giám sát, hỗ trợ thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì của nhà sản xuất, nhập khẩu.

Lãi tiền gửi ngân hàng của số tiền đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam được sử dụng cho chi phí quản lý, giám sát và hỗ trợ thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì của nhà sản xuất, nhập khẩu.

ĐỊNH MỨC CHI PHÍ TÁI CHẾ CHO CÁC DOANH NGHIỆP

Để thực hiện quy định này, mới đây, Bộ Tài nguyên và Môi trường chính thức ban hành Định mức chi phí tái chế hợp lý, hợp lệ đối với một đơn vị khối lượng sản phẩm, bao bì (Fs).

Theo bảng định mức Fs mới được ban hành thì Fs đối với bao bì giấy, carton là 1.938 đồng/kg; bao bì giấy hỗn hợp đa lớp là 6.548 đồng/kg; bao bì nhôm là 2.448 đồng/kg; bao bì sắt và kim loại khác là 3.6722 đồng/kg; bao bì nhựa PET cứng là 1.979 đồng/kg; ắc quy chì là 18.278 đồng/kg; dầu nhớt cho động cơ là 8.568 đồng/kg; săm lốp các loại là 3.488 đồng/kg;

Đối với các thiệt bị điện điện tử, như tủ lạnh, tủ đông, định mức chi phí thái chế là 8.262 đồng/kg; điều hòa không khí là 8.874 đồng/kg; bếp điện, bếp từ, bếp hồng ngoại, lò nướng, lò vi sóng là 7.466 đồng/kg; máy giặt là 7.589 đồng/kg; loa, âm ly là 9.996 đồng/kg.

Đối với màn hình ti vi, màn máy tính để bàn là 10.200 đồng/kg; máy tính bảng, máy tính xách tay là 10.159 đồng/kg; máy ảnh, máy quay phim là 13.831 đồng/kg; điện thoại di động là 16.279 đồng/kg; máy in, máy photocopy là 11.179 đồng/kg; máy tính để bàn (không bao gồm màn hình) là 9.751 đồng/kg.

Liên quan đến phương tiện giao thông, theo quy định, với xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, định mức tái chế Fs là 4.651 đồng/kg; xe ô tô chở người, xe ô tô chở hàng các loại là 5.426 đồng/kg…

Đây là lần đầu tiên định mức Fs được ban hành và theo quy định khoảng thời gian 3 năm, cơ quan quản lý sẽ rà soát sửa đổi, cập nhật, điều chỉnh một lần cho phù hợp với thực tế thị trường, chi phí tái chế.

Các chuyên gia cho rằng định mức Fs là chìa khóa thực hiện trách nhiệm mở rộng nhà sản xuất (EPR). Nếu không có Fs sẽ không có cơ sở để các doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ của mình. Nếu không có Fs sẽ ảnh hưởng đến hoạt động ký kết hợp đồng giữa các đơn vị tái chế được thuê hoặc được ủy quyền với nhà sản xuất, nhập khẩu. Vì vậy, việc ban hành định mức chi phí tái chế Fs sẽ giúp các doanh nghiệp thực hiện tuân thủ nghiêm trách nhiệm tái chế bao bì, sản phẩm của mình.

Theo một chuyên gia trong lĩnh vực tái chế, Fs là công cụ, giải pháp mở ra sự lựa chọn cho các nhà sản xuất, hoặc là tự tổ chức tái chế, hoặc là đóng góp tài chính. Các nhà sản xuất có thể làm việc với các đơn vị tái chế để thực hiện tái chế, nếu không có thể lựa chọn phương án đóng tiền. Các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu sẽ cân nhắc lựa chọn phương án hiệu quả về mặt kinh tế để thực hiện trách nhiệm tái chế.