Các khoa hồi sức tích cực chống độc, khoa sốt xuất huyết ở các bệnh viện tuyến cuối tại TP.HCM như Bệnh nhiệt đới, Nhi đồng 1, Nhi đồng TP... những ngày qua liên tục tiếp nhận ca mắc sốt xuất huyết nặng, trong đó có nhiều người trẻ hoàn toàn khỏe mạnh, không có bệnh nền trước khi mắc bệnh.

Để cứu những người bệnh này, các bác sĩ phải áp dụng nhiều phương pháp hồi sức nâng cao (thở máy, lọc máu, thay huyết tương...), trong khi thời gian điều trị kéo dài từ vài tuần đến cả tháng khiến chi phí điều trị lên đến 100 - 300 triệu đồng.

Nhập viện sau 4 ngày sốt cao không giảm, anh Trần Ngọc Vinh (39 tuổi, ngụ xã Bình Chánh) được các bác sĩ Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM chẩn đoán mắc sốt xuất huyết nặng. “Ban đầu tôi nghĩ là bị sốt thông thường nên chỉ mua thuốc hạ sốt về uống nhưng vẫn sốt cao không hạ, người mệt mỏi dần. Lúc này tôi mới đi bệnh viện và được bác sĩ nói bệnh nặng”, anh Vinh cho hay. 

Bác sĩ Phan Vĩnh Thọ, Trưởng Khoa Nhiễm D, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM cho biết, trung bình mỗi ngày, đơn vị điều trị cho khoảng 40 ca sốt xuất huyết. Số ca bệnh nhập viện bắt đầu tăng từ một tháng nay và đang có xu hướng tăng thêm. Tính chung từ đầu năm đến nay, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM tiếp nhận 6.146 bệnh nhân mắc sốt xuất huyết (trong khi cùng kỳ năm 2024 chỉ khoảng 700 ca), trong đó 3.114 bệnh nhân nhập viện điều trị.

Theo bác sĩ Thọ, dù mới đầu mùa dịch nhưng năm nay số ca mắc sốt xuất huyết nhập viện đang tăng cao hơn so với cùng kỳ các năm trước và dự báo sẽ còn tiếp tục tăng khi khu vực phía Nam bước vào mùa mưa. Đáng chú ý, số ca mắc sốt xuất huyết nặng đang tăng hơn so với các năm trước, chiếm khoảng 19% tổng số ca nhập viện.  

Không chỉ ở người lớn, số ca mắc sốt xuất huyết ở trẻ em đến khám và điều trị tại các bệnh viện nhi đồng tuyến cuối của TP.HCM cũng đang gia tăng. Khoa Sốt xuất huyết, Bệnh viện Nhi đồng 1 hiện mỗi ngày điều trị cho khoảng 50 - 60 trường hợp trẻ mắc sốt xuất huyết, trong đó các ca nặng chiếm khoảng 30%. 

Lý giải về tình trạng năm nay dịch sốt xuất huyết có nhiều ca mắc nặng, bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng Khoa Sốt xuất huyết, Bệnh viện Nhi đồng 1 cho biết, những năm trước chủ yếu là chủng Dengue 1 thì năm nay chủng virus Dengue 2 xuất hiện nhiều hơn. Đối với sốt xuất huyết Dengue, mỗi khi thay đổi chủng mới thường để lại khoảng trống miễn dịch khiến số ca mắc tăng và số ca mắc nặng cũng tăng theo.

Đặc biệt, chủng Dengue 2 cũng là chủng có khả năng gây ra tình trạng nặng hơn các chủng khác. Bên cạnh đó, trong những ngày đầu triệu chứng của sốt xuất huyết cũng khá giống với sốt siêu vi nên người bệnh lẫn nhân viên y tế thường chủ quan, không phát hiện bệnh kịp thời đến khi vào viện thì đã nặng. 

Đại tá, bác sĩ Vũ Đình Ân, Trưởng Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Quân y 175 cũng cho biết, đơn vị thường xuyên tiếp nhận các trường hợp mắc sốt xuất huyết nặng do người bệnh chủ quan. Hiện, Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Quân y 175 đang điều trị cho 2 trường hợp nặng phải thở máy, trong đó chủ yếu là nhập viện muộn trên cơ địa béo phì.

Theo bác sĩ chuyên khoa II Phan Vĩnh Thọ, Trưởng khoa Nhiễm D, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM, sốt xuất huyết là căn bệnh có diễn tiến động, khó lường, có thể tiến triển xấu chỉ trong vài giờ. Bệnh có 3 giai đoạn, kéo dài khoảng 10 ngày, trong đó, sốt cao chỉ là triệu chứng đầu tiên khi mắc sốt xuất huyết, xảy ra trong khoảng 3 ngày đầu tiên sau khi phát bệnh. 

Giai đoạn 2 kéo dài khoảng 3 - 4 ngày tiếp theo đó, là giai đoạn nguy hiểm nhất, vì lúc này, người bệnh đã hết sốt, dễ chủ quan, không theo dõi bệnh. Tuy nhiên, khi ở giai đoạn 2, bệnh nhân sốt xuất huyết thường dễ trở nặng. Một số dấu hiệu cảnh báo mọi người cần lưu ý là hết sốt nhưng mệt mỏi hơn, li bì, tay chân lạnh ngắt (dấu hiệu của sốc); chảy máu bất thường (chảy máu răng, chảy máu cam, đi ngoài phân đen); nôn ói nhiều; đau bụng dữ dội, đặc biệt là đau vùng gan (hạ sườn phải).

Nếu không theo dõi bệnh, bỏ lỡ các dấu hiệu nặng, bệnh nhân có thể gặp các biến chứng dẫn đến suy đa tạng, bội nhiễm, thậm chí tử vong. Giai đoạn 3 là giai đoạn hồi phục. Lúc này, người bệnh cần được chăm sóc đúng cách để nhanh chóng phục hồi sức khỏe. 

Do đó, các bác sĩ khuyến cáo, người bệnh tuyệt đối không được chủ quan, khi có dấu hiệu cảnh báo cần được nhập viện để bác sĩ theo dõi và có cách xử trí kịp thời. Lưu ý, người bệnh sốt xuất huyết chỉ dùng paracetamol khi sốt trên 38,5 độ C, đúng liều lượng theo chỉ định bác sĩ, tránh các loại thuốc hạ sốt ibuprofen hoặc aspirin.

Các thuốc này thuộc nhóm thuốc chống viêm không steroid, có tác dụng chống đông máu, làm loãng máu và ức chế kết tập tiểu cầu, gây khó cầm máu khi bị xuất huyết - một triệu chứng thường gặp của sốt xuất huyết nặng.

Ngoài ra, người bệnh nên có chế độ dinh dưỡng hợp lý với các loại thức ăn nhẹ, dễ tiêu, tránh thực phẩm màu đỏ, nâu, hoặc sẫm (như tiết canh, chocolate) để bác sĩ không nhầm lẫn với triệu chứng nôn ra máu. Bệnh nhân nên uống nhiều nước để bù dịch, không tự ý truyền dịch ngoài chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra, tránh tiêm bắp vì có thể gây xuất huyết lan rộng, đặc biệt khi có rối loạn đông máu. 

Từ tháng 9/2024, Việt Nam đã chính thức triển khai tiêm vaccine phòng sốt xuất huyết của hãng Takeda (Nhật Bản), được Bộ Y tế phê duyệt sử dụng cho người từ 4 tuổi trở lên, kể cả người từng mắc bệnh. Đây là loại vaccine sống giảm độc lực, có khả năng bảo vệ trước cả bốn type virus Dengue. 

Tuy nhiên, đại diện Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương cho biết dù có vaccine tiêm dịch vụ phòng sốt xuất huyết nhưng số người tiêm còn quá ít. Trong số người bệnh nặng và tử vong do sốt xuất huyết ghi nhận chưa có ai từng tiêm vaccine phòng bệnh này.

Ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh Bộ Y tế, nhấn mạnh: "Cần lưu ý rằng vaccine không thể thay thế các biện pháp phòng bệnh truyền thống. Để đạt hiệu quả phòng chống dịch, chúng ta vẫn cần duy trì các hoạt động giám sát dịch tễ, xử lý ổ dịch sớm và triệt để, tuyên truyền nâng cao nhận thức của mỗi người dân..."