Tại Trung tâm Hội nghị và Triển lãm Quốc gia Thượng Hải, gian hàng khổng lồ ở ngay vị trí trung tâm của China Evergrande New Energy Vehicle Group (Evergrande NEV) với 9 chiếc ôtô trưng bày khiến khách tham quan khó có thể bỏ qua. 

Startup xe điện này là một trong những công ty sở hữu gian hàng trưng bày lớn nhất tại Triển lãm Ôtô 2021 Trung Quốc, khai mạc vào ngày 19/4, đối diện với gian hàng của nhà sản xuất ô tô Đức BMW AG. Tuy nhiên, sự hiện diện táo bạo của Evergrande NEV lại cho thấy một sự thật không mấy dễ chịu: Đó là công ty này chưa bán được sản phẩm nào.

Evergrande NEV là startup xe điện thuộc tập đoàn bất động sản lớn nhất trung Quốc Evergrande Group. Thời gian qua, Evergrande đã mạnh tay đầu tư sang các lĩnh vực ngoài bất động sản, từ câu lạc bộ bóng đá cho tới những ngôi làng nghỉ hưu. Tuy nhiên, việc công ty này lấn sân sang lĩnh vực xe điện gây bất ngờ lớn cho giới đầu tư. 

Trong 12 tháng qua, giá cổ phiếu của Evergrande NEV trên sàn chứng khoán đã tăng hơn 1.000%, cho phép công ty này huy động thêm vốn đầu tư hàng tỷ USD. Hiện tại, Evergrande NEV có vốn hóa thị trường 87 tỷ USD, cao hơn Ford Motor và General Motors. 

Đây không phải điều lạ trong lĩnh vực xe điện thời gian gần đây, khi các nhà đầu tư hào hứng với một hãng xe khiến thời hạn sản xuất hàng loạt sản phẩm của công ty liên tục bị trì hoãn. Năm qua, giới nhà đầu tư cũng đã đua nhau rót vốn vào hãng xe điện Tesla của, nhanh chóng đưa CEO Elon Musk của công ty thành người giàu nhất thế giới. Tuy nhiên, xu hướng này khiến nhiều người lo ngại sẽ xảy ra "bong bóng" xe điện. 

NHỮNG MỤC TIÊU THAM VỌNG VÀ LIÊN TIẾP TRÌ HOÃN

Theo Bloomberg, có lẽ không nơi nào mà điều này diễn ra rõ ràng hơn Trung Quốc - thị trường xe điện lớn nhất thế giới với hơn 400 công ty. Trong đó, dẫn đầu là "binh đoàn" startup được định giá cao hơn cả những hãng ôtô lớn trên thế giới dù chưa có lợi nhuận. 

Tháng 3/2019, ông Hui Ka Yan, chủ tịch Evergrande và cũng là một trong những người giàu nhất Trung Quốc, tuyên bố sẽ đưa Evergrande NEV cạnh tranh với Elon Musk và trở thành nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới trong 3-5 năm. 

Trong khi đó, Tesla vừa ra mắt dòng xe điện Model Y trên toàn cầu. Trong vòng 2 năm, Tesla đã giành được chỗ đứng quan trọng trên thị trường xe điện Trung Quốc, mở nhà máy tại Trung Quốc và bán được 35.500 xe trong tháng 3. Còn hãng xe điện Nio của Trung Quốc tháng trước cũng đạt dấu mốc sản lượng mới khi xuất xưởng chiếc xe thứ 100.000.  

Còn Evergrande NEV, bất chấp những tham vọng của ông chủ Hui Ka Yan và định giá "khủng", hãng này liên tục lùi các mục tiêu sản xuất. 

Phát biểu tại buổi công bố lợi nhuận cuối tháng trước với khoản lỗ tăng thêm 67% trong năm 2020 của Evergrande NEV, Hui cho biết công này có kế hoạch bắt đầu sản xuất thử nghiệm vào cuối năm nay - chậm hơn một năm so với dự kiến ban đầu vào tháng 9/2020. Công ty này cũng dự kiến chưa bán được sản phẩm nào tới năm 2022. Mục tiêu đạt mức sản lượng hàng năm khoảng 500.000 - 1 triệu xe điện vào tháng 3/2022 của Evergrande NEV cũng được lùi tới năm 2025. 

Mặc dù vậy, công này vẫn tiếp tục đưa ra những dự báo mới gây sốc như đạt sản lượng 5 triệu xe/ năm vào năm 2035. Để so sánh, hãng xe Volkswagen của Đức đạt doanh số 3,85 triệu xe tại Trung Quốc trong năm 2020. 

"MỘT CÔNG TY KỲ LẠ"

Đó là nhận xét của Bill Russo - người sáng lập, CEO hãng tư vấn Automobility tại Thượng Hải, Trung Quốc, dành cho Evergrande NEV. 

"Họ (Evergrande) đã rót rất nhiều tiền vào công ty chưa đạt được bất kỳ thành quả gì. Thêm nữa, họ đang lấn sân sang một lĩnh vực mà hiểu biết của mình rất hạn chế. Tôi không chắc Evergrande NEV sở hữu những công nghệ như của Nio hay Xpeng", ông Russo nhận xét. Hiện tại, hai hãng xe điện Trung Quốc Nio và Xpeng, đang niêm yết tại sàn chứng khoán New York, đều đã đưa các tính năng sử dụng trí tuệ nhân tạo trên sản phẩm của mình. 

Xem xét kỹ hơn hoạt động của Evergrande NEV cho thấy cách tiếp cận khác thường của công ty này. Dù đã mở 3 nhà máy tại Quảng Châu, Thiên Tân và Thượng Hải, công ty này không có dây chuyền lắp ráp ô tô chung. Theo nguồn tin thân cận của Bloomberg, thiết bị và máy móc của các nhà máy này cũng đang trong quá trình lắp đặt.

Evergrande NEV cho biết đang chuẩn bị máy móc để tiến hành sản xuất thử nghiệm và có thể "sản xuất một chiếc ôtô mỗi phút" khi đưa vào vận hành đầy đủ.

Theo nguồn tin thân cận, Evergrande NEV đặt mục tiêu sản xuất hàng loạt và xuất xưởng 4 mẫu xe vào năm 2022, bao gồm Hengchi 1 (cạnh tranh với Model S của Tesla), Hengchi 3, Hengchi và Hengchi 6. Công ty này cũng thông báo với cổ đông đặt mục tiêu đạt doanh số 100.000 xe vào năm 2022. Con số này gần tương đương với doanh số năm ngoái của Nio, Xpeng và Li Auto - một hãng xe điện khác của Trung Quốc và cũng đang niêm yết tại Mỹ - cộng lại.

Đây không phải điều lạ nhất tại Evergrande NEV. Hiện tại, nhân viên của Evergrande NEV cũng được yêu cầu hỗ trợ bán bất động sản - lĩnh vực kinh doanh cốt lõi của đế chế Evergrande. Còn những nhân viên mới phải trải qua khóa đào tạo nội bộ và tham dự các cuộc hội thảo tìm hiểu lịch sử kinh doanh bất động sản của công ty - không liên quan gì đến việc sản xuất ô tô.

Theo nguồn tin, nhân viên của tất cả phòng ban của Evergrande NEV, từ công nhân sản xuất cho tới nhân viên văn phòng, đều được yêu cầu thúc đẩy bán căn hộ bằng mọi cách, từ đăng quảng cáo trên mạng xã hội cho tới giới thiệu bạn bè, người thân tới các trung tâm bán hàng để tạo hình ảnh bận rộn. Thậm chí, tiền thưởng của quản lý gắn liền với các hoạt động này.

Trong khi đó, các mục tiêu đầy tham vọng đã khiến Evergrande NEV chuyển sang thuê ngoài ở các khâu quan trọng như thiết kế và nghiên cứu phát triển xe, bỏ qua các quy trình được xem là thông lệ trong ngành sản xuất ôtô. Theo các nhà phân tích, việc thuê ngoài phần lớn khâu thiết kế và kỹ thuật là điều hiếm thấy ở một công ty ôtô muốn đạt được quy mô như Evergrande NEV đang hướng đến.

CHIẾN LƯỢC KHÔNG GIỐNG AI

Theo người phát ngôn của Evergrande, Evergrande NEV đang hợp tác với các đối tác quốc tế, gồm Magna, EDAG Engineering Group AG và AVL List GmbH, để phát triển "đồng thời 14 mẫu xe".

Thay vì ra mắt từng mẫu xe, Evergrande NEV sẽ đồng loạt tung ra tất cả mẫu xe của mình dưới tên thương hiệu Hengchi với logo hình sư tử vàng phi nước đại.

Trong số này, 9 mẫu xe nằm ở hầu hết phân khúc xe du lịch từ sedan cho đến SUVS và xe đa dụng. Giá xe dao động từ khoảng 80.000 Nhân dân tệ (12.000 USD) đến 600.000 Nhân dân tệ, nguồn tin thân cận tại Evergrande NEV cho biết.

Theo các nhà phân tích, chiến lược phát triển sản phẩm này khác hoàn toàn so với những công ty đang đi tiên phong trong lĩnh vực xe điện như Tesla. Hiện tại, Tesla chỉ có 4 mẫu xe. Còn Nio và Xpeng cũng chỉ tập trung vào một số mẫu chủ đạo và dù vậy cũng vẫn phải chật vật.

"Thị trường đã chứng minh tính hiệu quả của chiến lược 'một sản phẩm thịnh hành ở một thời điểm". Tuy vậy, Evergrande NEV lại mang tới quá nhiều sản phẩm và mong chờ chiến thắng. Tôi nghi ngờ về tính hiệu quả của chiến lược này", Zhang Xiang, nhà nghiên cứu ngành ôtô tại Đại học Công nghệ Hoa Bắc, cho biết.

Hiện tại, không nhiều hình ảnh về các mẫu xe của công ty này được chia sẻ. Hồi tháng 2, những hình ảnh và video đầu tiên của Hengchi 5 được công bố, đó là một chiếc xe đang di chuyển trên cánh đồng phủ tuyết ở Nội Mông. Ngay sau đó, giá cổ phiếu Evergrande NEV lập kỷ lục.

Theo nhà phân tích xe hơi Zhong Shi, quy trình kỹ thuật tiêu chuẩn trong phát triển, thử nghiệm và xác minh, bao gồm thử nghiệm trong phòng nghiên cứu và trên đường, thường mất ít nhất 3 năm. Do đó, việc Evergrande NEV đưa ra những mục tiêu đầy tham vọng trong một thời gian ngắn là điều không bình thường.

Trong khi những câu hỏi về việc liệu cách tiếp cận của Evergrande có vi phạm quy định nào không chưa có câu trả lời, giá cổ phiếu của công ty này vẫn tăng mạnh nhờ triển vọng thị trường xe điện tại Trung Quốc. 

Theo dữ liệu của BloombergNEF, hIện tại, xe điện chiếm khoảng 5% tổng doanh số xe hàng năm tại Trung Quốc. Nhu cầu xe điện được dự báo sẽ tăng mạnh khi thị trường phát triển chính muồi và giá xe giảm. Hãng nghiên cứu Canalys dự báo doanh số xe điện tại nước này sẽ tăng 50% trong năm nay.

"Thị trường đang ngày càng đông đúc hơn, không có nhiều cơ hội giành chiến thắng trừ phi có làn đường ưu tiên", Russo của hãng tư vấn Automobility nhận định. "Có thể Evergrande NEV sở hữu sức mạnh nhờ mảng kinh doanh bất động sản, nhưng ở đây là câu chuyện kinh doanh xe điện. Một câu chuyện khá đắt đỏ".