Hiện nay, doanh nghiệp ở cả khối sản xuất lẫn công nghệ đều có nhu cầu cấp thiết về lao động tay nghề cao, linh hoạt tiếp cận công nghệ mới. Chính vì vậy, các trường nghề đang chuyển đổi xu hướng đào tạo, đáp ứng bài toán nhân lực thời 4.0.

XÁC ĐỊNH NGÀNH NGHỀ CHỦ LỰC 

Theo các lãnh đạo trường nghề, trong bối cảnh đó, chương trình đào tạo của trường phải có sự khác biệt. Nhà giáo ưu tú, TS. Phạm Xuân Khánh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội, cho biết xác định rõ các ngành nghề chủ lực gắn với công nghiệp 4.0, nhà trường đang triển khai đào tạo sâu các ngành tự động hóa, công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, công nghệ bán dẫn, công nghệ số, nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ sinh học, vật liệu mới, cơ khí chế tạo – tự động hóa, công nghệ môi trường – giảm phát thải carbon…

Chương trình của các ngành này được cập nhật sát thực tiễn, bao gồm cả kiến thức nền tảng và kỹ năng cụ thể (lập trình robot, ứng dụng AI, điều khiển tự động…). Mục tiêu là giúp học sinh, sinh viên không chỉ nắm lý thuyết mà có thể giải quyết bài toán thực tế tại doanh nghiệp ngay khi còn trên ghế nhà trường.

Bên cạnh công nghệ số, nhà trường tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng đào tạo ở các ngành truyền thống then chốt như cơ khí chế tạo, công nghệ ô tô, điện – điện tử, hàn – cắt gọt kim loại, khuôn mẫu…

“Những ngành này tuy đã quen thuộc nhưng vẫn là “xương sống” của sản xuất công nghiệp trong nước. Chúng tôi đặc biệt chú trọng phát triển các ngành cơ khí chế tạo – tự động hóa và công nghệ ô tô để cung cấp đội ngũ thợ kỹ thuật có tay nghề cao cho các doanh nghiệp”, ông Khánh chia sẻ.

Theo ông Khánh, thực tế, nhiều ngành truyền thống tại nhà trường hiện đạt tỷ lệ 100% sinh viên có việc làm nhờ tính ứng dụng thực tiễn. Việc duy trì thế mạnh ở các ngành này, đồng thời ứng dụng công nghệ số (thiết kế bằng phần mềm, sản xuất bằng máy CNC, điều khiển tự động…) giúp gia tăng sức cạnh tranh của sinh viên khi ra trường.

Cùng với xu thế đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, hiện nay, nhiều trường nghề cũng đã triển khai đào tạo AI cho giáo viên và sinh viên. Chia sẻ về việc đào tạo AI trong nhà trường, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội Phạm Thị Hường, cho biết trường đang triển khai đào tạo AI cho các thầy cô giáo. Từ tháng 6 đến tháng 7/2025, có 25 thầy cô giáo tham gia khóa tập huấn ngành Trí tuệ nhân tạo do Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức.

Nhà trường cùng với Công ty TNHH Công nghệ Tô châu FUNA AI Việt Nam cũng cử 10 giáo viên của trường và 4 giáo viên tại doanh nghiệp đến Trường Đại học Kỹ thuật nghề nghiệp Nam Ninh (Trung Quốc) tham gia khóa đào tạo về ứng dụng AI trong giảng dạy. Hiện các thầy cô đã kết thúc khóa học trở về trường và đang triển khai nhân rộng mô hình đào tạo AI đến các đơn vị trong trường…

Theo bà Hường, nhà trường dự tính, sau khi thực hiện xong kế hoạch tuyển sinh năm 2025 thì sẽ triển khai đào tạo AI. Theo đó, sẽ có 25 - 30 sinh viên được đưa đến Trường Đại học Kỹ thuật nghề nghiệp Nam Ninh để được đào tạo văn bằng chuyên ngành Trí tuệ nhân tạo. Trường cũng ứng dụng đào tạo AI đối với ngành công nghệ thông tin. Khi mô hình này chạy trơn tru, sẽ ứng dụng tiếp đối với sinh viên các ngành khác.

LỢI ÍCH "KÉP" KHI HỢP TÁC ĐÀO TẠO VỚI DOANH NGHIỆP

Cùng với bắt nhịp xu hướng đào tạo cung ứng nhân lực trên thị trường, lãnh đạo các trường nghề nhận định, nền tảng quan trọng tạo nên hiệu quả là mối quan hệ chặt chẽ với cộng đồng doanh nghiệp trong đào tạo.

Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội Phạm Xuân Khánh nhấn mạnh, đào tạo theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp được coi là một trong những hướng đi chiến lược nhằm nâng cao tính thực tiễn và hiệu quả đầu ra cho người học.

Nhà trường với vai trò “cầu nối” tiếp nhận nhu cầu tuyển dụng, đào tạo từ các doanh nghiệp ngay từ đầu năm học. Từ đó, xây dựng chương trình sát thực tiễn, tổ chức đào tạo linh hoạt giữa các phương thức, đảm bảo học sinh sinh viên được “lăn tay” thực tế ngay trên thiết bị công nghiệp hiện đại. Sau 15 năm, hiện nhà trường đã kết nối và phối hợp với hơn 500 doanh nghiệp, tổ chức chính trị - xã hội trong và ngoài nước.

Sinh viên được hỗ trợ 70–100% học phí và trả lương ngay trong quá trình học tập. “Chính sách doanh nghiệp trả tiền đào tạo để tuyển dụng đã tạo ra lợi ích hai chiều. Người học được miễn giảm chi phí, có lộ trình nghề nghiệp rõ ràng, trong khi doanh nghiệp yên tâm về chất lượng lao động đầu vào, đồng thời tiết kiệm thời gian và chi phí đào tạo nội bộ”, TS. Phạm Xuân Khánh khẳng định.

Trong thời gian tới, ông Khánh cho biết nhà trường sẽ tiếp tục tăng cường năng lực thực chiến cho học sinh, sinh viên và đẩy mạnh chuyển đổi số trong toàn bộ hoạt động đào tạo.

Theo đó, nhà trường đặt mục tiêu hàng năm tuyển sinh trên 4.000 sinh viên hệ cao đẳng, nâng quy mô đào tạo lên 10.000 – 12.000 sinh viên. Đồng thời, mở thêm nhiều ngành nghề mới phù hợp xu hướng thị trường và công nghệ, như: Trí tuệ nhân tạo, kỹ thuật thang máy, năng lượng tái tạo, logistics công nghiệp, thiết kế chip bán dẫn,… để nâng tổng số ngành đào tạo lên trên 50 ngành nghề.

Trường cũng cam kết đảm bảo 100% sinh viên có việc làm sau tốt nghiệp, duy trì chính sách đào tạo theo đơn đặt hàng và chính sách hỗ trợ nghề cho các đối tượng yếu thế.

Đặc biệt, trường sẽ mở rộng mạng lưới hợp tác với doanh nghiệp trong và ngoài nước. Bên cạnh việc duy trì các đối tác truyền thống, nhà trường chú trọng ký kết thêm các hợp tác chiến lược với các tập đoàn công nghệ, hiệp hội nghề nghiệp để vừa tham gia xây dựng chương trình, vừa mở rộng cơ hội thực tập, làm việc cho sinh viên…

Còn tại Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội, thầy Phạm Trường Sinh, Trưởng khoa Công nghệ thông tin của trường, cho biết nhà trường đang phối hợp với doanh nghiệp để đào tạo AI hỗ trợ cho sinh viên trong quá trình thực hiện công việc, tùy theo các mức độ.

Hiện nay, nhà trường đang triển khai khóa đào tạo AI cho sinh viên ngành công nghệ thông tin. Các em không chỉ được huấn luyện sử dụng công cụ AI, mà còn được dạy về đạo đức khi dùng AI, văn hóa của doanh nghiệp, tiếp cận với những quy định và đặc trưng của thị trường liên quan đến sử dụng AI.

Theo thầy Phạm Trường Sinh, cuộc chạy đua công nghệ số rất quyết liệt để có thể theo kịp tốc độ phát triển của thị trường hiện nay. Trước mắt, trường thực hiện đối với ngành công nghệ thông tin, thiết kế đồ họa. Hướng tới có hiệu quả sẽ mở rộng sang các ngành nghề khác để trang bị cho người học trình độ cao đẳng khi ra trường có khung năng lực số theo đúng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.