Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục công bố những ý tưởng áp thuế quan mới khiến giới đầu tư toàn cầu bất an trong tuần vừa qua. Mối lo ngại địa chính trị được đẩy cao hơn nữa khi cuộc đàm phán giữa Mỹ và Ukraine thất bại ngay ở Nhà Trắng sau cuộc đối thoại nảy lửa giữa hai vị Tổng thống.

Tuy nhiên, vàng đã không phát huy tốt vai trò kênh đầu tư an toàn và đã giảm sâu, đứt chuỗi 8 tuần tăng liên tiếp.

Dưới đây là những dấu ấn kinh tế thế giới tuần từ ngày 24/2-2/3 do VnEconomy điểm lại:

Ông Trump không ngừng đưa ra những lời cảnh báo áp thuế quan mới

Tuần này, thuế quan một lần nữa cho thấy vai trò trung tâm trong chương trình nghị sự của ông Trump. Cho rằng Mexico và Canada chưa hành động đủ để ngăn dòng chất cấm fentanyl xâm nhập qua biên giới vào Mỹ, ông tuyên bố thuế quan 25% đối với hai nước này sẽ có hiệu lực từ ngày 4/3 sau 1 tháng tạm hoãn. Ngoài ra, ông Trump còn tuyên bố áp thêm thuế quan 10% lên Trung Quốc, sau khi đã áp thuế quan 10% đối với hàng hóa nước này từ đầu tháng 2.

Cũng trong tuần này, ông chủ Nhà Trắng yêu cầu khởi động một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với kim loại đồng, có thể dẫn tới việc áp thuế quan như đối với nhôm và thép. Ông cũng khẳng định sẽ triển khai thuế quan có đi có lại vào đầu tháng 4 như dự định.

Đàm phán Nga - Ukraine có nguy cơ đổ bể, triển vọng chấm dứt chiến tranh trở nên mong manh

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy sang Washington vào ngày thứ Sáu để gặp người đồng cấp Mỹ với hy vọng sẽ chính thức hóa thỏa thuận khai thác khoáng sản. Mong muốn của Ukraine là thỏa thuận này sẽ giúp mang lại sự đảm bảo an ninh của Mỹ trong trường hợp có một thỏa thuận hòa bình chấm dứt chiến tranh giữa Ukraine với Nga.

Tuy nhiên, một cuộc tranh cãi bất ngờ và khiến cả thế giới sửng sốt giữa ông Zelenskiy với ông Trump và Phó tổng thống JD Vance tại Phòng Bầu dục đã khiến cuộc đàm phán thất bại. Ông Zelenskiy về nước trong bối cảnh tiến trình hòa bình trở nên mong manh hơn bao giờ hết và Ukraine rơi vào một tình thế đầy rủi ro.

Kinh tế Mỹ tiếp tục có những dấu hiệu suy yếu, trong khi lạm phát dai dẳng

Một số dữ liệu kinh tế Mỹ công bố trong tuần này cho thấy nền kinh tế lớn nhất có thể đang suy yếu, hoặc ít nhất đối mặt với khả năng suy yếu do tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan của ông Trump. Báo cáo công bố vào đầu tuần của tổ chức nghiên cứu Conference Board cho thấy tâm lý của người tiêu dùng nước này sụt giảm trong khi kỳ vọng lạm phát trong dài hạn tăng mạnh. Ngày thứ Sáu, công cụ GDP Now của Fed chi nhánh Atlanta - một thước đo thời gian thực dựa trên các số liệu kinh tế và biến động liên tục - cho thấy khả năng tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý 1 của Mỹ giảm 1,5%.

Báo cáo từ Bộ Thương mại Mỹ ngày thứ Sáu cho thấy chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE), thước đo lạm phát được Fed ưa chuộng, tăng 2,5% trong tháng 1 so với cùng kỳ năm ngoái, giảm tốc so với mức tăng 2,6% của tháng 12. PCE lõi tăng 2,6% so với mức tăng 2,9% của tháng trước và mục tiêu lạm phát của Fed là 2%. Các số liệu này tuy phù hợp với dự báo, nhưng cho thấy lạm phát còn dai dẳng và củng cố khả năng Fed tiếp tục trì hoãn việc cắt giảm lãi suất. Giới phân tích dự báo Fed sẽ đợi ít nhất đến tháng 6 mới có đợt giảm lãi suất tiếp theo.

Chứng khoán Mỹ và tiền ảo cùng bị bán tháo

Mối lo kinh tế, địa chính trị và thuế quan cộng hưởng khiến thị trường chứng khoán Mỹ có những phiên bán tháo trong tuần này. Dù hồi phục mạnh trong phiên ngày thứ Sáu, chỉ số S&P 500 vẫn giảm khoảng 1% trong cả tuần. Tâm lý lo ngại rủi ro cũng lan sang thị trường tiền ảo, khiến đồng bitcoin tụt giá hơn 12% trong tuần, về dưới mức 85.000 USD.

Vàng không phát huy được vai trò “hầm trú ẩn”, trái phiếu kho bạc Mỹ và đồng USD được ưa chuộng trong tuần này

Trong bối cảnh các tài sản rủi ro bị bán mạnh tuần này, có một điều bất ngờ là kim loại quý cũng bị bán theo dù vàng được coi là một tài sản an toàn truyền thống. Sau khi lập kỷ lục ở mức gần 2.960 USD/oz vào đầu tuần, giá vàng đã liên tục lao dốc và hoàn tất tuần giao dịch với mức giảm 2,7%, gián đoạn chuỗi 8 tuần tăng liên tiếp trước đó. Nguyên nhân khiến vàng giảm giá được cho là hoạt động chốt lời mạnh của nhà đầu tư.

Song song với bán vàng, nhà đầu tư mua mạnh hai tài sản an toàn khác là trái phiếu kho bạc Mỹ và đồng USD. Xu thế này khiến lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ giảm mạnh trong tuần này và chỉ số Dollar Index tăng gần 0,9% cả tuần.

Trung Quốc thể hiện thái độ cứng rắn hơn trước với kế hoạch thuế quan mới của ông Trump

Bắc Kinh đã dùng những lời lẽ cứng rắn để đáp lại lời đe dọa áp thêm thuế quan 10% từ ông Trump. Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng hành động của Mỹ “gây sức ép và đe dọa” Trung Quốc bằng thuế quan sẽ phản tác dụng, còn Bộ Thương mại của nước này “kêu gọi phía Mỹ không lặp lại sai lầm của chính họ và quay trở lại hướng đi đúng đắn sớm nhất có thể là giải quyết hợp lý các xung đột thông qua đối thoại trên cơ sở bình đẳng”.

Những tuyên bố này được đánh giá là cứng rắn hơn so với sự đáp trả của Trung Quốc ở lần áp thuế quan trước của ông Trump. Tuy nhiên, giới phân tích nhận định nếu tiếp tục ông Trump áp thuế, Trung Quốc vẫn sẽ chỉ trả đũa có chừng mực vì muốn để ngỏ cánh cửa đàm phán và không muốn tạo thêm sức ép đối với nền kinh tế trong nước đang suy yếu.

Thị trường tài chính châu Âu lạc quan hơn sau cuộc bầu cử ở Đức

Chiến thắng của Liên minh Dân chủ/Xã hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU) trong cuộc bầu cử quốc hội ngày 23/2 ở Đức đã giải tỏa mối lo về khả năng xảy ra tình trạng bế tắc chính trị ở nền kinh tế lớn nhất châu Âu. Nhiều khả năng, CDU/CSU sẽ lập liên minh với đảng về thứ ba trong cuộc bầu cử này là Đảng Dân chủ Xã hội (SPD) để thành lập chính phủ với sự đứng đầu của ông Friedrich Merz, thủ lĩnh CDU/CSU.

Thị trường chứng khoán Đức và châu Âu cùng đồng euro đồng loạt tăng mạnh trong tuần này nhờ lạc quan sau bầu cử ở Đức và hy vọng về hòa bình cho Ukraine. Dù vậy, nhà đầu tư vẫn còn bận tâm về việc liệu một chính phủ mới ở Đức có thể thực hiện được các cải cách tài khóa cần thiết để thúc đẩy nền kinh tế đang trì trệ. Trong đó, mối quan tâm lớn nhất là liệu Đức có thể cải cách được “phanh nợ” - một quy định trong Hiến pháp nước này không cho phép thâm hụt ngân sách vượt 0,35% tổng sản phẩm trong nước (GDP).

Apple đầu tư 500 tỷ USD vào Mỹ nhằm tránh thuế quan

Hôm 24/2, Apple tuyên bố sẽ đầu tư 500 tỷ USD để mở rộng các cơ sở của hãng tại Mỹ trong vòng 4 năm tới, trong đó có các khoản đầu tư để tăng hoạt động sản xuất ở Mỹ. Động thái này được cho là nhằm làm hài lòng ông Trump, đồng thời cũng để giảm bớt gánh nặng thuế quan khi ông Trump mạnh tay áp thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài mà các sản phẩm của Apple không phải là một ngoại lệ.

Với khoản đầu tư trên của Apple, tổng vốn đầu tư vào Mỹ mà các hãng công nghệ lớn như Meta, Amazon, Microsoft… đã cam kết kể từ khi ông Trump tái đắc cử đã lên tới khoảng 1 nghìn tỷ USD.

Các ngân hàng trung ương trên toàn cầu tiếp tục cắt giảm lãi suất

Dù Fed đã tạm dừng việc giảm lãi suất sau 3 đợt giảm vào năm ngoái, nhiều ngân hàng trung ương trên toàn cầu vẫn đang tiếp tục chu kỳ nới lỏng của mình để hỗ trợ nền kinh tế giữa môi trường toàn cầu nhiều bất định.

Hôm 25/2, Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc (BOK) giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm, đưa lãi suất tham chiếu giảm về mức 2,75% từ mức 3% trước đó. Đây là mức lãi suất thấp nhất của BOK kể từ tháng 8/2022. Hôm 26/2, Ngân hàng Trung ương Thái Lan (BOT) giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm về mức 2%. Trong tuần trước, một số ngân hàng trung ương khác như New Zealand và Australia đã hạ lãi suất. Tuần tới, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) có thể sẽ giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm trong cuộc họp vào ngày thứ Năm.

Ông Trump tín bán “thẻ vàng” định cư Mỹ với giá 5 triệu USD

Tuần này, ông Trump công bố ý tưởng bán thẻ vàng định cư ở Mỹ với giá 5 triệu USD như một cách để huy động thêm tiền cho ngân khố quốc gia. Ông dự tính chương trình này sẽ thay thế cho chương trình thị thực EB-5, hay còn gọi là thẻ xanh, yêu cầu đầu tư ít nhất 800.000 USD vào Mỹ và đã có từ đầu những năm 1990.

Tuy nhiên, mức giá mà ông Trump đưa ra bị cho là “đắt” vì vượt xa mức chi phí của các chương trình đầu tư để đổi lấy visa định cư hoặc quốc tịch tại các nước châu Âu, vùng Caribbean hay Trung Đông.