Tại dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) do Bộ Công an chủ trì xây dựng dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến vào Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV năm 2025 đã đề xuất nâng mức hình phạt tù, tiền đối với tội phạm về môi trường nhằm bảo vệ môi trường sống an toàn, bền vững cho các thế hệ tương lai.

TĂNG MỨC PHẠT VỚI TỘI PHẠM MÔI TRƯỜNG

Cụ thể, dự thảo Bộ luật Hình sự đề xuất tăng mức hình phạt tù, tiền đối với một số tội. Với tội gây ô nhiễm môi trường (theo dự thảo Bộ luật mới là tội xả chất thải nguy hại gây ô nhiễm môi trường): Tăng mức hình phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm thành từ 1 năm đến 3 năm, tăng mức phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng thành từ 300.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng tại khoản 1.

Tăng mức hình phạt tù từ 1 năm đến 5 năm thành 3 năm đến 7 năm, tăng mức phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng thành từ 3.000.000.000 đồng đến 6.000.000.000 đồng tại khoản 2.

Tăng mức hình phạt tù, đồng thời tăng mức phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng thành từ 6.000.000.000 đồng đến 18.000.000.000 đồng tại khoản 3.

Theo dự thảo, đây là các hành vi chôn, lấp, đổ, thải ra môi trường trái pháp luật 5.000 kilôgam trở lên, chất thải nguy hại có thành phần nguy hại đặc biệt vượt ngưỡng chất thải nguy hại theo quy định của pháp luật hoặc có chứa chất phải loại trừ theo Phụ lục A Công ước Stockholm về các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, hoặc 50.000 kilôgam trở lên chất thải nguy hại khác.

Xả thải ra môi trường với lưu lượng 10.000 mét khối (m3)/ngày trở lên nước thải có thông số môi trường nguy hại vượt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường từ 03 lần đến dưới 05 lần hoặc 5.000 mét khối (m3)/ngày trở lên nước thải có thông số môi trường nguy hại vượt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường 05 lần trở lên.

Thải ra môi trường 500.000 mét khối (m3)/giờ trở lên khí thải có thông số môi trường nguy hại vượt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường từ 03 lần đến dưới 05 lần hoặc 300.000 mét khối (m3)/giờ trở lên khí thải có thông số môi trường nguy hại vượt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường 05 lần trở lên.

Xả thải ra môi trường nước thải, chôn, lấp, đổ, thải ra môi trường chất thải rắn hoặc phát tán khí thải có chứa chất phóng xạ vượt giá trị liều 400 milisivơ (mSv)/năm trở lên hoặc giá trị suất liều 0,02 milisivơ (mSv)/giờ trở lên; Gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.

HẠ MỨC ĐỊNH LƯỢNG CẤU THÀNH TỘI PHẠM, HẠ THÔNG SỐ MÔI TRƯỜNG NGUY HẠI VƯỢT CHUẨN

Đáng chú ý, dự thảo đề xuất hạ mức định lượng trong cấu thành tội gây ô nhiễm môi trường (theo dự thảo Bộ luật mới là tội xả chất thải nguy hại gây ô nhiễm môi trường): Hạ mức thông số môi trường nguy hại vượt quy chuẩn quốc gia về môi trường từ 05 lần đến dưới 10 lần xuống từ 03 đến 05 lần; hạ mức thông số môi trường nguy hại vượt quy chuẩn quốc gia về môi trường từ 03 lần đến 05 lần xuống từ 02 đến 03 lần tại các khung, khoản trong tội này.

Ngoài ra, dự thảo Bộ luật hình sự bổ sung tội vi phạm các quy định về xử lý chất thải rắn thông thường và chất thải rắn sinh hoạt trên cơ sở tách ra từ tội gây ô nhiễm môi trường.

Với tội vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại: dự thảo tăng mức hình phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm thành từ 01 năm đến 03 năm, đồng thời tăng mức phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng thành từ 300.000.000 đồng đến 1.200.000.000 đồng tại khoản 1;

Tăng mức hình phạt tù từ 02 năm đến 05 năm thành từ 03 năm đến 07 năm, tăng mức phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng thành từ 1.200.000.000 đồng đến 6.000.000.000 đồng tại khoản 2; tăng mức hình phạt tù từ 05 năm đến 10 năm thành từ 07 năm đến 15 năm tại khoản 3;

Dự thảo luật cũng đề xuất tăng mức xử phạt lên gấp đôi với tội đưa chất thải vào lãnh thổ Việt Nam. Theo đó người phạm tội bị phạt tiền từ 4.000.000.000 đồng đến 10.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 05 năm đến 10 năm khi đưa 5.000 kilôgam trở lên chất thải nguy hại có thành phần nguy hại đặc biệt vượt ngưỡng chất thải nguy hại theo quy định của pháp luật hoặc có chứa chất phải loại trừ theo Phụ lục A Công ước Stockholm về các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy hoặc 50.000 kilôgam trở lên chất thải nguy hại khác; Đưa 300.000 kilôgam trở lên chất thải khác.

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 400.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. Pháp nhân thương mại phạm tội thuộc trường hợp quy định với hành vi trên, thì bị phạt tiền từ 10.000.000.000 đồng đến 14.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 01 năm đến 03 năm;

Dự thảo luật cũng tăng mức phạt với tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản; tội hủy hoại rừng; Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm; Tội vi phạm quy định về quản lý khu bảo tồn thiên nhiên; Tội nhập khẩu, phát tán các loài ngoại lai xâm hại.