Evergrande từng là nhà phát triển bất động sản lớn nhất của Trung Quốc; có vụ niêm yết cổ phiếu tại thị trường Hồng Kông là kỷ lục của một công ty địa ốc tư nhân Trung Quốc; và cũng là doanh nghiệp địa ốc nợ nhiều nhất trên toàn cầu.

Và khi Evergrande mới đây rút cổ phiếu khỏi niêm yết trên thị trường Hồng Kông, đó cũng là cuộc hủy niêm yết thuộc hàng lớn nhất về giá trị vốn hóa và khối lượng cổ phiếu trong những năm gần đây.

Đối với các nhà đầu tư cổ phiếu Evergrande, hành trình đi cùng cổ phiếu này cũng gắn liền với những con số “khủng” và sự trồi sụt chóng mặt - theo hãng tin Reuters.

Công ty này đã có màn ra mắt thị trường chứng khoán đầy ấn tượng với giá trị vốn hóa đạt 9 tỷ USD vào cuối năm 2009, rồi tăng hơn 5 lần lên 51 tỷ USD sau 8 năm, nhưng sau đó lại lao dốc trong những năm gần đây. Hiện tại giá trị vốn hóa của Evergrande chỉ còn vỏn vẹn 282 triệu USD. Hành trình của công ty từ “cổ phiếu con cưng” đến “kẻ bị ruồng bỏ” trên thị trường chứng khoán là một câu chuyện cảnh báo về sự phát triển thiếu kiểm soát dựa trên vay nợ ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Từ mức đỉnh là 31,39 đôla Hồng Kông/cổ phiếu, giá cổ phiếu của Evergrande đã giảm xuống còn 0,163 đôla Hồng Kông/cổ phiếu khi được giao dịch lần cuối cách đây 19 tháng. Cổ phiếu công ty địa ốc nợ nhiều nhất thế giới với khối nợ hơn 300 tỷ USD nợ đã bị đình chỉ giao dịch kể từ khi công ty bị yêu cầu thanh lý tài sản vào ngày 29/1/2024. Phán quyết thanh lý tài sản đối với Evergrande được tòa án đưa ra sau khi công ty này vỡ nợ và không thể hoàn tất kế hoạch tái cấu trúc.

Evergrande bị hủy niêm yết khỏi Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông do không thể nối lại giao dịch trong vòng 18 tháng - theo thông tin được công bố vào ngày 12/8. Việc hủy niêm yết sẽ khép lại một chương trong cuộc khủng hoảng bất động sản chưa từng có của Trung Quốc bắt đầu từ năm 2021, mặc dù có khả năng đây không phải là trường hợp cuối cùng gặp phải số phận tương tự, bởi thị trường địa ốc Trung Quốc tiếp tục chìm trong khủng hoảng do tình trạng thiếu thanh khoản và thiếu cầu.

Đầu tháng này, China South City đã trở thành nhà phát triển bất động sản do nhà nước hậu thuẫn đầu tiên của Trung Quốc nhận được lệnh thanh lý tài sản từ Tòa án Tối cao Hồng Kông, sau số phận tương tự đối với một số công ty tư nhân khác.

Nhà kinh tế cấp cao Gary Ng của ngân hàng đầu tư Natixis, nhận định với Reuters: “Evergrande là một trong những ví dụ điển hình về sự sụp đổ của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc vài năm trước”. Mặc dù việc hủy niêm yết cổ phiếu Evergrande “chủ yếu mang tính biểu tượng”, ông Ng cho rằng việc này “vẫn đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ hoàng kim của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc”.

Trong mấy năm qua, Chính phủ Trung Quốc đã nỗ lực hồi sinh thị trường bất động sản - lĩnh vực từng chiếm 1/4 GDP của nước này, trong khi người mua chờ đợi được bàn giao những ngôi nhà chưa hoàn thiện và các chủ nợ hy vọng thu hồi được tiền nợ từ doanh nghiệp địa ốc.

“Nhu cầu tiêu dùng và tâm lý người tiêu dùng sẽ khó hồi phục khi mọi người không có tiền trong túi”, Giám đốc đầu tư Oscar Choi của công ty Oscar and Partners Capital Ltd có trụ sở tại Hồng Kông nhận định.

Theo các nhà phân tích, việc hủy niêm yết của Evergrande diễn ra khi nhiều doanh nghiệp địa ốc Trung Quốc khác đang giành giật sự sống và tránh kết cục bị thanh lý bằng cách tìm kiếm sự ủng hộ của chủ nợ để tái cơ cấu nợ.

Sự trỗi dậy nhanh chóng của Evergrande tới đỉnh cao và tiếp đến là sự sụp đổ gây chấn động của công ty này đã phản ánh số phận của ông Hứa Gia Ấn - người sáng lập công ty. Ông Hứa được bà ngoại nuôi dưỡng ở một vùng quê hẻo lánh ở tỉnh Hà Nam, khi trưởng thành đã bắt đầu sự nghiệp bằng công việc một kỹ thuật viên ngành thép, rồi sáng lập Evergrande và trở thành một trong những người giàu nhất Trung Quốc.

Vào tháng 3 năm ngoái, ông Hứa đã bị nhà chức trách Trung Quốc cấm tham gia thị trường chứng khoán suốt đời và bị phạt 47 triệu nhân dân tệ sau khi công ty con chủ lực của Evergrande bị cáo buộc thổi phồng kết quả kinh doanh, gian lận chứng khoán và không tiết lộ thông tin kịp thời. Vị cựu tỷ phú này đã không xuất hiện trước công chúng kể từ khi bị cảnh sát bắt vào năm 2023, nhưng các nhà thanh lý tài sản Evergrande đang có cuộc đối đầu với ông tại tòa án để đóng băng tài sản ở nước ngoài của ông và vợ cũ, đồng thời thu hồi 6 tỷ USD đã trả cổ tức và thù lao cho ông và các cựu lãnh đạo khác của Evergrande.

Các luật sư dự báo quá trình thanh lý tài sản của Evergrande sẽ mất một thập kỷ và tỷ lệ thu hồi tài sản cho các chủ nợ có thể sẽ rất thấp. Các nhà thanh lý tài sản Evergrande cho biết vào tuần trước rằng họ đã thu hồi được khoảng 255 triệu USD từ việc bán tài sản ở nước ngoài của công ty này, bao gồm trái phiếu, thẻ thành viên câu lạc bộ, tác phẩm nghệ thuật và xe cộ. Con số này là rất ít ỏi nếu so với các yêu cầu bồi thường của chủ nợ là 45 tỷ USD. Hy vọng cho một số người mua nhà và nhà đầu tư đã bỏ tiền vào các sản phẩm quản lý tài sản của Evergrande cũng đang giảm dần.