Hội thảo "Nâng cao hơn nữa quyền lợi bệnh nhân trong chẩn đoán, điều trị", do Bộ Y tế và Báo Tiền phong đồng tổ chức đã diễn ra ngày 8/5. Tại hội thảo, đại diện Bộ Y tế cho biết dự kiến thời gian tới, sẽ sửa toàn bộ Luật Bảo hiểm y tế để tiến tới khám chữa bệnh miễn phí cho người dân.

GIẢM CHI TIỀN TÚI CỦA NGƯỜI DÂN CHO KHÁM CHỮA BỆNH

GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng y khoa Quốc gia, cho biết chính sách bảo hiểm y tế, mặc dù đã có những bước tiến đáng ghi nhận, song trong bối cảnh kỹ thuật y tế không ngừng phát triển, danh mục thuốc, vật tư và kỹ thuật thuộc phạm vi chi trả của bảo hiểm y tế cần tiếp tục được cập nhật, để người bệnh không bị bỏ lại phía sau vì rào cản tài chính.

Những tồn tại này đặt ra yêu cầu cấp thiết, đó là phải đảm bảo đầy đủ, thực chất quyền lợi của người bệnh, đặc biệt trong quá trình chẩn đoán và điều trị – không chỉ ở khía cạnh chuyên môn hay kỹ thuật, mà còn ở góc độ thể chế, công bằng xã hội, và đạo đức phục vụ.

Theo Thứ trưởng, một trong những định hướng lớn mang tính đột phá đã được Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh gần đây, đó là: “Phấn đấu để mỗi người dân được khám sức khỏe định kỳ ít nhất một lần mỗi năm, và tiến tới miễn viện phí toàn dân”.

Vì thế, ngành Y tế xác định lộ trình từ năm 2026-2030 và 2031-2035 sẽ tập trung triển khai đồng bộ các nhiệm vụ trọng tâm, để từng bước hiện thực hóa hai chủ trương lớn này.

“Đây là hành trình dài hơi, cần bước đi vững chắc, nhưng cũng là cơ hội lớn để chúng ta chuyển đổi hệ thống y tế từ chăm sóc bệnh sang bảo vệ sức khỏe, từ bị động sang chủ động. Đồng thời, nâng cao thực chất quyền lợi người bệnh”, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nói.

Lãnh đạo Bộ Y tế cũng thông tin, trước nhu cầu chi trả ngày càng cao của người bệnh, trong khi Quỹ Bảo hiểm y tế còn hạn chế, vì thế cần nghiên cứu để tăng thêm nguồn quỹ cho bảo hiểm y tế.

Đặc biệt, cần thiết nghiêm túc trong các cơ sở y tế, tránh trục lợi, thực hiện chuẩn đoán và điều trị phù hợp. Với những người bệnh đủ điều kiện chi trả thì cơ sở y tế chủ động thỏa thuận để việc thanh toán đảm bảo nhất.

“Thời gian tới làm sao tính được chi phí khấu hao và quản lý trong bảo hiểm y tế. Với các kỹ thuật cao có thể chuẩn đoán nhanh, chính xác nhưng chi phí lại cao. Chúng ta cần cân đối tăng mức đóng bảo hiểm y tế, và có giải pháp khác như bảo hiểm bổ sung, làm sao giảm tiền túi của người dân trong khám chữa bệnh. Hiện nay, người bệnh chi trả 40 - 45%, vượt quá khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới là 30%”, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho hay.

ĐẢM BẢO QUYỀN LỢI KHÁM CHỮA BỆNH CHO NGƯỜI HƯỞNG

Lãnh đạo Bộ Y tế cho biết đến hết năm 2023, Quỹ Bảo hiểm y tế kết dư khoảng 40.000 tỷ đồng. Năm nay, quỹ kết dư dự kiến tăng thêm. Hiện tại, ngành Y tế đang định hướng sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế, để cụ thể một số nội dung, tiến tới khám chữa bệnh miễn phí cho người dân theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

“Dự kiến thời gian tới, nước ta sẽ sửa toàn bộ Luật Bảo hiểm y tế, trong đó có nhiều nội dung tập trung khám chữa bệnh cho người dân, đặc biệt là khám chữa bệnh để sàng lọc, phát hiện sớm một số bệnh nguy hiểm”, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nói.

Ông Hoàng Trung Tuấn, Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế), cho biết tính đến cuối năm 2024, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế tại Việt Nam đạt 94,2% dân số.

Hiện người lao động, nhóm hưu trí, người hưởng trợ cấp…, đều đóng bảo hiểm y tế bằng 4,5% tiền lương hoặc lương hưu, hoặc mức lương cơ sở. Các nhóm yếu thế như hộ nghèo, hộ cận nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi…, được Nhà nước hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần mức đóng.

Theo ông Tuấn, với mức đóng 4,5% tiền lương, bảo hiểm y tế Việt Nam hiện nay vẫn duy trì được trạng thái tài chính cân đối. Tuy nhiên, khi mở rộng quyền lợi, tăng mức hưởng, điều chỉnh giá dịch vụ theo hướng "tính đúng, tính đủ", sẽ cần nghiên cứu sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế, tái cơ cấu mức đóng linh hoạt theo nhóm đối tượng, bảo đảm khả năng chi trả của người dân và ngân sách Nhà nước.

Từ góc độ bệnh viện, PSG.TS Phạm Ngọc Đông, Giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương cũng nêu thực tế, hơn 90% người dân có bảo hiểm y tế nhưng đến nay chúng ta vẫn chưa miễn phí khám chữa bệnh hoàn toàn, chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân. 

Theo ông, khác biệt giữa bảo hiểm y tế và bảo hiểm nhân thọ là mức đóng phí. Bởi bảo hiểm y tế hiện đóng theo mức lương cơ bản rất thấp, thêm rằng có thể xem xét chuyển sang đóng theo thu nhập thay vì theo lương.

“Hiện giá dịch vụ y tế gồm máy móc, thuốc hầu hết đều phải nhập…Giá nhập là giá quốc tế nhưng mức đóng bảo hiểm y tế theo giá Việt Nam. Phần đóng ít nên dễ vỡ quỹ. Nếu đóng theo thu nhập, tỷ lệ phần trăm (%) theo thu nhập, Quỹ Bảo hiểm y tế lớn mới chi trả được tốt cho bệnh nhân. Làm sao để khi bệnh nhân đến bệnh viện, chúng tôi không phân biệt là có bảo hiểm hay không có bảo hiểm”, lãnh đạo Bệnh viện Mắt Trung ương trăn trở.

Ông Nguyễn Bá Việt, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh cũng dẫn chứng tại đơn vị này, hiện nay đã làm chủ được 60% kỹ thuật của Trung ương. Có nhiều ca mổ tim, thận, ghép tạng thành công và là một trong số những bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh mạnh dạn đầu tư cho kỹ thuật cao để triển khai cho người dân không phải lên tuyến trên. Tuy nhiên, để giảm tải được, liên quan rất nhiều đến chi trả của người dân.

“Chúng tôi thường xuyên tiếp những đối tượng hưởng bảo hiểm 100% nhưng vẫn thắc mắc tại sao phải mất một vài khoản phí. Để giải thích được cho người dân hiểu là không đơn giản. Có những trường hợp phải miễn phí hàng trăm triệu đồng để chữa bệnh, trong khi chúng tôi là bệnh viện tự chủ, không có thu thì ắt sẽ đóng cửa”, ông Việt nêu thực tế.

Theo ông Việt, mong muốn của ngành Y tế, các bệnh viện, cũng như người dân là đi khám chữa bệnh không cần phải áp lực đến chi phí nữa. Vì vậy, Quỹ Bảo hiểm y tế cần chi trả nhiều hơn nữa, và có nguồn tiền để người dân sử dụng khám chữa bệnh chất lượng cao.