Tháng 10/2022 cũng là thời điểm nổ ra khủng hoảng trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp khi xảy ra hàng loạt đại án liên quan đến phát hành trái phiếu tại các doanh nghiệp như: Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Khách sạn Tân Hoàng Minh; Công ty cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư An Đông…

Theo dữ liệu VBMA tổng hợp từ HNX và SSC, tính đến ngày công bố thông tin 31/10/2023, có 18 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trong tháng 10/2023 với tổng giá trị 20.826 tỷ đồng. Các đợt phát hành có lãi suất trung bình 8,9%/năm, kỳ hạn trung bình là 3,6 năm.

Hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp tích cực dần từ tháng 6/2023. Lũy kế từ đầu năm đến 31/10/2023, tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp được ghi nhận là 209.150 tỷ đồng, giảm 17% so với cùng kỳ 2022.

Trong 10 tháng năm 2023 đã có 25 đợt phát hành ra công chúng trị giá 23.768 tỷ đồng (chiếm 11,4% tổng giá trị phát hành) và 171 đợt phát hành riêng lẻ trị giá 185.382 tỷ đồng (chiếm 88,6% tổng số).

Đáng chú ý trong số này, ngành ngân hàng chiếm ưu thế với 99.023 tỷ đồng (tức 47,3% tổng số). Việc các ngân hàng tích cực phát hành trái phiếu trong quý 3/2023 nhằm đáp ứng tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn từ mức 34% xuống 30%, áp dụng từ ngày 1/10/2023 theo Thông tư 08/2020. Lãi suất bình quân gia quyền của trái phiếu ngân hàng là 6,8%/năm, kỳ hạn bình quân 4,5 năm. Các ngân hàng phát hành giá trị lớn nhất bao gồm: NHTMCP Á Châu (16,4 nghìn tỷ đồng), NHTMCP Kỹ Thương Việt Nam (14 nghìn tỷ đồng), NHTMCP Phương Đông (11,2 nghìn tỷ đồng).

Xếp sau nhóm ngân hàng là nhóm ngành bất động sản với tổng giá trị phát hành đạt 73 nghìn tỷ đồng (tăng 10% so với cùng kỳ), chiếm tỷ trọng 36%. Lãi suất bình quân gia quyền của trái phiếu bất động sản là 9,7%/năm, kỳ hạn bình quân là 3,6 năm. Các doanh nghiệp bất động sản phát hành giá trị lớn nhất gồm có các doanh nghiệp như: CT TNHH Capitaland Tower (12,2 nghìn tỷ đồng), CT TNHH Đầu tư và Phát triển Đô Thị Hưng Yên (7,2 nghìn tỷ đồng), CTCP Vinhomes (trị giá 5 nghìn tỷ đồng).

Hoạt động mua lại trái phiếu doanh nghiệp có phần chững lại trong các tháng gần đây.

Trong quý 3/2023, tổng giá trị mua lại trước hạn đạt gần 57 nghìn tỷ đồng, giảm 29% so với quý 2/2023 và giảm 6% so với cùng kỳ. Trong tháng 10, giá trị trái phiếu mua lại trước hạn ước tính khoảng hơn 7 tỷ đồng, giảm 34% so với tháng trước. Lũy kế 10 tháng năm 2023, khoảng 183.430 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp đã được mua lại trước hạn, tăng 18% so với cùng kỳ, trong đó nhóm ngành ngân hàng vẫn chiếm tỷ trọng 47% tổng giá trị mua lại, nhóm ngành xây dựng và bất động sản lần lượt chiếm tỷ trọng 14% và 13%.

Theo Công ty chứng khoán MB (MBS), tính đến ngày 25/10, đã có khoảng 99 doanh nghiệp thông báo về việc chậm/hoãn thanh toán gốc, lãi trái phiếu. Ước tính, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp chậm các nghĩa vụ thanh toán vào khoảng 190 nghìn tỷ đồng, chiếm 18% dư nợ trái phiếu doanh nghiệp của toàn thị trường, trong đó nhóm ngành bất động sản tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn nhất khoảng 70% giá trị chậm trả.