Đoàn công tác của tỉnh Lào Cai do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thành Sinh dẫn đầu vừa tiến hành kiểm tra thực địa tại các xã khu vực phía Nam nhằm đôn đốc tiến độ giải phóng mặt bằng Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.

Xác định giải phóng mặt bằng là khâu then chốt, tỉnh Lào Cai đã thành lập Ban Chỉ đạo do Bí thư Tỉnh ủy làm Trưởng ban và phát động phong trào thi đua “90 ngày đêm hoàn thành giải phóng mặt bằng”, hướng tới mục tiêu bàn giao mặt bằng sạch đúng tiến độ cho chủ đầu tư.

Tại khu vực phía Nam tỉnh, công tác giải phóng mặt bằng đang được triển khai đồng bộ.

Về đo đạc, thống kê, đến nay các đơn vị đã hoàn tất 100% khảo sát hiện trạng trên diện tích 724,72 ha, với 3.294 hộ dân bị ảnh hưởng và 558 ngôi mộ cần di chuyển. Các địa phương có số hộ ảnh hưởng lớn gồm: xã Châu Quế (802 hộ), xã Xuân Ái (682 hộ), xã Quy Mông (467 hộ), xã Tân Hợp (379 hộ), xã Đông Cuông (365 hộ), phường Âu Lâu (290 hộ), xã Mậu A (309 hộ).

Hiện, các đơn vị đang khẩn trương rà soát, hoàn thiện hồ sơ thu hồi đất để thực hiện các bước tiếp theo.

Về triển khai xây dựng các khu tái định cư, để ổn định đời sống người dân, tỉnh đã phê duyệt dự án GPMB cho 26 khu tái định cư (TĐC) tập trung với tổng diện tích 90,53 ha, dự kiến bố trí 1.205 lô đất. Tổng chi phí xây lắp cho các khu TĐC này là 635 tỷ đồng và dự kiến sẽ khởi công toàn bộ trong thời gian từ tháng 8 đến tháng 12 năm 2025.

Tiến độ cụ thể tại một số xã như sau: xã Châu Quế có 4 khu TĐC (19,86 ha) với 239 lô, đã đo đạc xong 1 khu; xã Đông Cuông có 3 khu TĐC (8,74 ha) với 112 lô, đã đo đạc xong 1 khu; xã Tân Hợp có 4 khu TĐC (14,4 ha) với 204 lô, đã đo đạc xong 2 khu; xã Mậu A có 1 khu TĐC (12,5 ha) với 160 lô, dự kiến hoàn thành đo đạc trước 10/8/2025; xã Xuân Ái có 5 khu TĐC (14,18 ha) với 195 lô, đã đo đạc 3 khu; xã Quy Mông có 5 khu TĐC (11,34 ha) với 88 lô, đã đo đạc 2 khu.

Tuy nhiên, công tác giải phóng mặt bằng cũng gặp nhiều khó khăn. Phạm vi dự án trải dài, ảnh hưởng đến nhiều khu dân cư với đặc điểm văn hóa khác biệt, dẫn đến phải bố trí các khu tái định cư nhỏ lẻ, gây phân tán nguồn lực đầu tư.

Ngoài ra, đến nay Ban Quản lý dự án Đường sắt mới chỉ cung cấp ranh giới sơ bộ, chưa bàn giao hồ sơ cắm mốc giải phóng mặt bằng chính thức, gây khó khăn trong việc xác định hộ dân bị ảnh hưởng và diện tích đất cần thu hồi.

Bên cạnh đó, một số thay đổi về hướng tuyến khiến các đơn vị phải bổ sung đo đạc, kiểm đếm. Quá trình sáp nhập đơn vị hành chính cũng ảnh hưởng đến tiến độ do thay đổi bộ máy và nhân sự.

Sau khi kiểm tra thực địa tại các xã Châu Quế, Đông Cuông, Tân Hợp, Xuân Ái và Quy Mông, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thành Sinh đánh giá cao nỗ lực của các địa phương và các sở, ngành. Đồng thời, ông yêu cầu các xã khẩn trương thành lập Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng, phân công nhiệm vụ rõ ràng, tránh tình trạng né tránh trách nhiệm.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh: “Mặt trận Tổ quốc và các lực lượng phải được huy động ngay từ đầu để tránh vướng mắc phát sinh về sau”. Đồng thời yêu cầu chấm dứt tình trạng chồng chéo trong quản lý đất đai, sớm bàn giao hồ sơ cắm mốc chính thức, thay vì chỉ cung cấp ranh giới sơ bộ.

Về công tác bồi thường, lãnh đạo tỉnh Lào Cai yêu cầu rà soát, thống nhất chính sách, đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người dân. Công tác tuyên truyền, vận động và đối thoại cần được đẩy mạnh nhằm đạt sự đồng thuận, đặc biệt với các trường hợp chưa đồng ý bàn giao đất. Các địa phương cũng phải chủ động tìm kiếm quỹ đất tái định cư, đảm bảo người dân sớm ổn định đời sống.

“Tiến độ dự án là không thể chờ đợi. Cả hệ thống chính trị cần vào cuộc quyết liệt, có kế hoạch và lộ trình cụ thể cho từng hạng mục, đảm bảo bàn giao mặt bằng đúng tiến độ đã cam kết”, Phó Chủ tịch Nguyễn Thành Sinh nhấn mạnh.