Đại biểu Trần Văn Khải cho biết một trong những nhiệm vụ, giải pháp đặt ra tại Nghị quyết 18 về hoàn thiện cơ chế chính sách tài chính đất đai là nghiên cứu chính sách điều tiết chênh lệch địa tô, bảo đảm công khai, minh bạch.

“Chênh lệch địa tô được hình thành từ việc chuyển mục đích sử dụng đất, từ loại đất có giá trị thấp sang loại đất có giá trị cao. Đất nông nghiệp được mua gom, được đền bù với giá rẻ rồi chuyển đổi thành đất phi nông nghiệp, đất ở, đất thương mại, dịch vụ có giá cao gấp cả chục lần so với đất nông nghiệp”, đại biểu phân tích.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng việc xử lý chênh lệch địa tô đối với đất đai của người dân đang tiềm ẩn nhiều bất công trong xã hội. Trong khi đó, đất đai thuộc sở hữu toàn dân, người dân đã hy sinh, đóng góp, giao quyền sử dụng đất, giao tài sản của mình cho Nhà nước, cho nhà đầu tư để xây dựng, phát triển hạ tầng đô thị, phát triển dự án. Như vậy, người dân có đóng góp vào sự phát triển chung thì phải được hưởng lợi từ sự đầu tư phát triển đô thị, phát triển dự án.

Nhấn mạnh chủ trương của Đảng là không để người dân bị đẩy ra ngoài lề của sự phát triển, không để ai bị bỏ lại phía sau, đại biểu cho rằng Luật Đất đai (sửa đổi) lần này phải xóa bỏ bất công từ lợi ích do chênh lệch địa tô, tránh nguồn lực đất đai bị thất thoát, xây dựng chính sách tài chính đất đai, phương thức xác định giá đất bảo đảm hài hòa lợi ích trong khai thác chênh lệch địa tô giữa nhà nước, nhà đầu tư và người dân.

Để góp phần điều tiết chênh lệch địa tô, đảm bảo công khai, minh bạch, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện dự thảo luật về phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường, bảo đảm sự rõ ràng, thể chế đầy đủ, toàn diện theo yêu cầu của Nghị quyết 18.

Bên cạnh đó, về mục đích sử dụng đất được đưa ra định giá, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định rõ trong luật mục đích sử dụng đất được dùng làm căn cứ là mục đích đang sử dụng hay là mục đích sử dụng trong tương lai. Còn về các yếu tố khác ảnh hưởng đến giá đất, đại biểu yêu cầu làm rõ “các yếu tố khác” ở đây là các yếu tố nào.

Còn về quy định thông tin đầu vào để xác định giá đất theo các phương pháp định giá đất, dự thảo luật hiện có 5 nguồn thông tin đầu vào nhưng đại biểu cho rằng thông tin đầu vào như vậy quá rộng nhưng lại chưa đủ chưa đảm bảo căn cứ xác đáng và quá trình xác định giá đất sẽ phức tạp do tổng hợp nhiều nguồn thông tin.

Do đó, đại biểu Khải đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu quy định rõ các nội dung liên quan đến thông tin đầu vào hơn nữa để xác định giá đất đảm bảo các chủ trương của Đảng.

Về 4 phương pháp xác định giá đất quy định trong dự thảo luật, đại biểu cho rằng càng quy định nhiều phương pháp thì càng khó áp dụng, do đó đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục bổ sung, quy định cụ thể hơn tại dự thảo về phương pháp xác định giá đất, nguyên tắc xác định giá đất để Quốc hội thảo luận và cho ý kiến, giúp tường minh hơn về vấn đề này.

Đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn khi dự thảo luật chọn phương án an toàn nhất là đưa ra phương án có lợi nhất cho ngân sách để chống thất thoát.

Theo ông, rất khó tính toán để lựa chọn một phương án nào có lợi nhất cho ngân sách nhà nước bởi nguồn thu ngân sách nhà nước không chỉ gồm thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất mà còn từ thu thuế hoạt động kinh doanh trên đất và các lợi ích kinh tế khác.

Ngoài ra, nếu phương án có lợi nhất cho nhà nước không đảm bảo yếu tố hài hòa lợi ích giữa nhà nước, nhà đầu tư và người dân.

“Nói chung, về nguyên tắc, phương pháp xác định giá đất trong dự thảo Luật Đất đai trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5 này, tôi cũng như nhiều đại biểu khác còn băn khoăn. Do đó, tôi đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, làm rõ trong dự thảo luật để hoàn thiện trước khi trình Quốc hội thông qua”, đại biểu nhấn mạnh.