Vừa qua, 9 hội, hiệp hội ngành nghề đã đồng loạt gửi công văn tới Tổng Bí thư Tô Lâm về việc hoàn thiện thể chế. 9 hội, hiệp hội ngành đó bao gồm: Hội Chăn nuôi Việt Nam, Hội Thú y Việt Nam, Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi Việt Nam, Hiệp hội Gia cầm Việt Nam, Hiệp hội Chăn nuôi gia súc lớn Việt Nam, Hiệp hội Thuốc Thú y Việt Nam, Hiệp hội Phân bón Việt Nam, Hiệp hội Sữa Việt Nam, Hội Khoa học kỹ thuật An toàn toàn thực phẩm Việt Nam 

BẤT CẬP QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG HÀNG HOÁ

Công văn gửi Tổng Bí thư cho biết: Cộng đồng doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng vô cùng phấn khởi và tin tưởng vào chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước trong việc hoàn thiện thiện thể chế, tháo gỡ "điểm nghẽn của những điểm nghẽn" để giải phóng tiềm năng của dân tộc và tranh thủ tối đa các nguồn lực của hợp tác quốc tế, đưa Đất nước vào Kỷ nguyên vươn mình phát triển.

“Cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng Việt Nam càng tin tưởng hơn khi được chứng kiến, chưa bao giờ có Người lãnh đạo cao nhất của Đảng lại nhìn thấu tường và chỉ rõ những vấn đề rất cụ thể còn tồn tại hạn chế đến sự phát triển chung của Đất nước và thực trạng của sản phẩm hàng hóa Việt Nam đang ở chỗ nào như Tổng Bí thư và các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Nhà nước ta hiện nay”, công văn viết.

Tuy vậy, các hiệp hội cho rằng không phải tất cả các cơ quan bộ, ngành đều đã chia sẻ được với Đảng, Nhà nước và nhân dân trong chấp hành những chủ trương vô cùng đúng đắn mà không ai có thể nói và nghĩ khác được trong vấn đề hoàn thiện thể chế, nhằm cắt giảm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh và chi phí sản xuất.

Vấn đề mà các hiệp hội nêu lên trong công văn gửi Tổng Bí thư, đó là một số nội dung bất cập của Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật và Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa đã tồn tại gần 20 năm, có nhiều nội dung không còn phù hợp, đang gây rất nhiều khó khăn phiền hà cho người dân, doanh nghiệp, hạn chế sức sản xuất, sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.

“Vấn đề này đã được cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng, các chuyên gia, nhà khoa học ở trong, ngoài nước và cả các Bộ ngành có nhiều lần phản ánh, kiến nghị lên các cơ quan của Chính phủ, Quốc hội trong suốt 5 năm qua, nhưng chưa được tháo gỡ và trong lần sửa chữa này cũng không được cơ quan soạn thảo tiếp thu”, Công văn nhấn mạnh.

Có thể nói, Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật và Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa là 2 Luật “gốc” có mức độ và phạm vi ảnh hưởng rất lớn, quyết định toàn bộ cách thức tiếp cận và phương thức kiểm soát chất lượng, an toàn sản phẩm, hàng hóa và chi phí sản xuất sản phẩm hàng hóa Việt Nam, ảnh hưởng trực tiếp đến sức sản xuất của doanh nghiệp và sức cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa Việt Nam. Luật Chất lượng sản phẩm hàng hoá chi phối tới 79 văn bản dưới luật; Luật Tiêu chuẩn quy chuẩn chi phối tới 104 văn bản luật, pháp lệnh quản lý chuyên ngành trong hoạt động sản xuất, kinh doanh sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam.

Những bất cập chính của 2 Luật này là ở cách thức tiếp cận về phương thức quản lý, kiểm soát chất lượng, an toàn sản phẩm hàng hóa vẫn thiên về tiền kiểm, đưa ra quá nhiều thủ tục hành chính và điều kiện kinh doanh rất nhiêu khê. Trong đó, đặc biệt là việc quy định công bố hợp quy sản phẩm hàng hóa, đang là căn nguyên gây áp lực, phiền hà rất lớn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân, doanh nghiệp trong nước.

HAI KIẾN NGHỊ CỦA CÁC HIỆP HỘI

Hiện nay, Quốc hội đang cho phép sửa đổi 2 Luật này, là cơ hội rất tốt để tháo gỡ những nút thắt, bất cập nêu trên, tạo động lực mới cho hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển, đạt tăng trưởng 2 con số và nâng tầm thương hiệu sản phẩm hàng hóa Việt Nam trên trường quốc tế. 

“Tuy nhiên, nội dung và cách thức tiếp cận về phương pháp quản lý và kiểm soát chất lượng, an toàn sản phẩm hàng hóa trong các Dự thảo gần nhất của Luật Tiêu chuẩn quy chuẩn, dự kiến trình Quốc hội thông qua trong kỳ họp tháng 5/2025 và Luật Chất lượng sản phẩm thông qua trong kỳ họp tháng 10/2025 là không có sự đổi mới đáng kể so với các quy định cách đây gần 20 năm của Luật hiện hành”, Công văn nhấn mạnh.

Cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng và các chuyên gia, nhà khoa học xin được chia sẻ và kiến nghị lên Tổng Bí thư nội dung hoàn thiện thể chế trong điều chỉnh 2 Luật quan trọng này một số ý kiến như sau:

Một là, đề nghị ghép Luật Tiêu chuẩn quy chuẩn với Luật Chất lượng sản phẩm thành một luật, trong đó dành một số chương, điều quy định về tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật. Bởi vì, khái niệm về chất lượng sản phẩm, hàng hóa hiện nay là đã bao hàm cả yếu tố an toàn sản phẩm của hàng hóa.

Hiện nay nội dung của 2 Luật này đang có nhiều điểm trùng lặp, chồng chéo. Tiêu chuẩn chất lượng và quy chuẩn kỹ thuật chỉ là một công cụ để quản lý, kiểm soát chất lượng và an toàn sản phẩm, hàng hóa. Việc ghép hai luật này làm một sẽ tiện lợi cho cơ quan quản lý, người dân, doanh nghiệp truy cập và thực hiện.

Hai là, đề nghị bỏ quy định công bố hợp quy sản phẩm hàng hóa. Bởi vì, đây là quy định rất hình thức, không có ý nghĩa trong hoạt động quản lý và không có nước nào trên thế giới áp dụng. Là căn nguyên gây rất nhiều khó khăn, tiêu cực cho người dân, doanh nghiệp, gây phát sinh thêm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, chi phí sản xuất, thời gian chờ đợi để hàng hóa đi vào sản xuất, lưu thông. Quy định công bố hợp quy đã làm tăng chi phí kiểm tra, thời gian thông quan, logictis với hàng hóa nhập khẩu, do buộc phải lấy mẫu công bố hợp quy 100 % các lô hàng hóa trước thông quan (tiền kiểm).