Không còn là khẩu hiệu mang tính hình thức, trách nhiệm xanh đang trở thành "vũ khí mềm" giúp các thương hiệu bán lẻ tạo dựng lợi thế. Theo khảo sát từ NielsenIQ năm 2024, có đến 73% người tiêu dùng Việt Nam sẵn sàng chi nhiều hơn cho sản phẩm từ các thương hiệu có cam kết với môi trường và xã hội.

Trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển bùng nổ nhưng nền tảng pháp lý liên quan lại đang có nhiều kẽ hở, nhiều gia đình “chọn mặt gửi vàng” vào các hệ thống siêu thị lớn - nơi hàng hóa được kiểm soát chặt từ đầu vào. Các thông điệp xanh như giảm thiểu sử dụng túi nilong, truy xuất nguồn gốc, cam kết chất lượng… cũng được các nhà bán lẻ truyền tải liên tục trong thời gian qua nhằm giữ được niềm tin tiêu dùng.

THÚC ĐẨY TIÊU DÙNG TRONG NƯỚC

Tại quầy trái cây của một siêu thị trên đường An Phú (TP. Thủ Đức), một người tiêu dùng đang chọn cho mình 2kg bơ 034 có xuất xứ từ Lâm Đồng đang giảm giá 50%. “Tôi thường mua trái cây, nông sản Việt Nam vì chất lượng ngon, hợp khẩu vị gia đình. Các siêu thị cũng thường xuyên có chương trình khuyến mãi cho các mặt hàng này nên tôi muốn góp phần ủng hộ bà con nông dân,” khách hàng này nói.

Ghi nhận tại các hệ thống siêu thị trên địa bàn TP.HCM, các sản phẩm có chỉ dẫn địa lý của Việt Nam từ đầu năm đến nay thường xuyên được giảm giá từ 30 - 50%. Các loại trái cây đạt chứng nhận OCOP cũng có mức giá hấp dẫn nhằm kích thích sức mua.

Ông Nguyễn Đức Toàn, Giám đốc thương mại MM Mega Market Việt Nam, cho biết vừa qua đơn vị đã giảm giá mạnh cho các mặt hàng nông sản, rau củ quả và trái cây trên toàn quốc, với mức giảm lên đến 50%. Bên cạnh đó, siêu thị còn triển khai các chương trình giảm giá cuối tuần dành cho khách hàng thành viên.

Tương tự, Tập đoàn Central Retail đang triển khai chương trình khuyến mãi quy mô lớn mang tên “Trái cây đầu mùa”, diễn ra từ ngày 8 đến 21/5, tại hệ thống siêu thị GO!, Tops Market, mini go! toàn quốc. Chương trình áp dụng giảm giá từ 20% đến 30% cho nhiều loại trái cây đặc sản, như: Sầu riêng Ri6, mận hậu, dưa lưới, xoài cát chu, bơ sáp, chanh dây... nhằm kích cầu tiêu dùng nội địa, góp phần giúp nông dân tiêu thụ nông sản.

Cùng với đó, siêu thị còn giới thiệu tới người dân chuỗi món ăn chế biến từ trái cây Việt, như: Trà vải, gỏi xoài tôm thịt, mousse chanh dây…, nhằm nâng cao giá trị sử dụng của trái cây. Đặc biệt, vào cuối tháng 5 tới đây, Central Retail sẽ phối hợp với tỉnh Tiền Giang và các địa phương trên cả nước tổ chức “Lễ hội trái cây Việt Nam” gắn với dịp Tết Đoan Ngọ 5/5 Âm lịch.

Bách Hóa Xanh mới đây đã nối gót các thương hiệu lớn để đưa những sản phẩm có gắn “Tick xanh trách nhiệm” lên các quầy kệ tại chuỗi siêu thị của mình. Những sản phẩm được gắn "tick xanh" là dấu hiệu để người tiêu dùng nhận biết đây là sản phẩm đã được kiểm tra chặt chẽ về quy trình và chất lượng. 

Ngoài ra, nếu muốn truy xuất nguồn gốc, người tiêu dùng chỉ cần quét mã QR trên logo để kiểm tra. Hiện đã có 220 nhà cung cấp của Bách Hóa Xanh tham gia “Tick xanh trách nhiệm” chiếm 100% tổng số nhà cung cấp ngành hàng rau, củ, quả, trái cây.

Những chương trình kích cầu này không chỉ mở rộng đầu ra bền vững cho nông sản Việt, mà còn nâng cao giá trị và khẳng định chất lượng sản phẩm nội địa trong mắt người tiêu dùng. Qua đó, góp phần thực hiện hiệu quả chương trình "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam", thúc đẩy tiêu dùng trong nước và củng cố nền sản xuất quốc gia.

SỐ HÓA VIỆC TRUY XUẤT NGUỒN GỐC

Cũng trong khuôn khổ trách nhiệm xanh, hiện một số doanh nghiệp đã bắt đầu triển khai truy xuất nguồn gốc theo hướng số hóa. Tại hội thảo bàn về truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa trong chương trình chuyển đổi số quốc gia vừa diễn ra tại TP.HCM, ông Trần Giang Khuê, Trưởng Văn phòng đại diện phía Nam Cục Sở hữu trí tuệ, cho biết: “Giải pháp truy xuất nguồn gốc được xem là chìa khóa giúp người tiêu dùng, lựa chọn sản phẩm chính hãng một cách an toàn và minh bạch”.

Chia sẻ về công nghệ, ông Phạm Văn Thọ, Chủ tịch Công ty CP công nghệ chống giả Việt Nam cho biết, hiện một số doanh nghiệp đã áp dụng giải pháp công nghệ truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa True Data.

Đây là chip mang dữ liệu RFID lưu được thông tin các công đoạn trong sản xuất, kinh doanh, gồm mã truy vết sản phẩm, mã truy vết địa điểm, thời gian sự kiện truy xuất nguồn gốc của từng công đoạn và giải pháp có tính năng kết nối cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia.

Song song, từ đầu năm 2025, TP.HCM triển khai mạnh chương trình "Tick xanh trách nhiệm" vốn đã thành công từ năm 2024. Ông Nguyễn Minh Hùng, Phó Trưởng phòng Quản lý Thương mại, Sở Công thương TP.HCM, cho biết sau hơn một năm triển khai, chương trình đã nhận được sự tham gia của 11 hệ thống phân phối lớn trên địa bàn TP.HCM.

Tổng cộng đến nay có 169 nhà cung cấp đã kết nối vào hệ thống với 385 sản phẩm đủ điều kiện được công nhận. Trong đó, Saigon Co.op có nhiều nhất với 306 sản phẩm, Bách Hóa Xanh có 78 sản phẩm.

Ông Vũ Dương Quân, Trưởng ban quản lý hệ thống bán lẻ Tổng công ty Thương mại Sài Gòn (Satra), cho biết đơn vị này đang mở rộng mạng lưới nhà cung cấp tham gia chương trình. Dự kiến trong tuần lễ kết nối giao thương ngày 16/5 tới, Satra sẽ ký kết biên bản ghi nhớ với thêm 10 nhà cung cấp mới cam kết áp dụng tiêu chuẩn "tick xanh".

Satra hiện cũng đang phối hợp với Hội Công nghệ cao TP.HCM để phát triển phần mềm riêng cho chương trình, nhằm hỗ trợ quá trình minh bạch hóa thông tin. Người tiêu dùng có thể dễ dàng quét mã QR trên bao bì để truy cập các dữ liệu về nguồn nguyên liệu, quy trình sản xuất, thời gian chứng nhận và đánh giá chất lượng.

Trước đó, tại buổi làm việc với các hệ thống phân phối tham gia chương trình “Tick xanh trách nhiệm”, Sở Công thương TP.HCM khẳng định chương trình “Tick xanh trách nhiệm” được triển khai trên cơ sở tự nguyện. Theo đó, doanh nghiệp công bố một sản phẩm đạt "tick xanh" chính là lời cam kết về việc tuân thủ mọi quy định hiện hành và đảm bảo chất lượng đúng như đã công bố.

Tinh thần cốt lõi là nếu NCC cam kết sản phẩm của mình đạt tiêu chuẩn VietGAP, tiêu chuẩn hữu cơ…thì sản phẩm phải thực sự đúng như vậy. Việc tham gia “cuộc chơi” này giúp khẳng định uy tín cũng như bảo vệ các doanh nghiệp làm ăn chân chính, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng.

Ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó giám đốc Sở Công Thương TP.HCM, cho hay về lâu dài, thành phố sẽ tăng phối hợp với các tỉnh, thành để mở rộng triển khai chương trình đến các doanh nghiệp sản xuất, cung ứng ở địa phương. Mục tiêu có thêm nhiều mặt hàng lưu thông trên thị trường có "tick xanh", đều được kiểm soát và bảo đảm chất lượng khi đến tay người tiêu dùng.