Ngày 28/8, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Quảng Trị đã tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Mô hình khu thương mại tự do tại một số quốc gia trên thế giới - bài học chung cho Quảng Trị”. Hội thảo thu hút sự tham gia của đại diện nhiều cơ quan trung ương, địa phương, giới nghiên cứu và cộng đồng doanh nghiệp nhằm làm rõ cơ sở lý luận, kinh nghiệm thực tiễn để định hình mô hình phù hợp cho Quảng Trị trong thời gian tới.

Phát biểu khai mạc, ông Hồ Đại Nam, nguyên Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Quảng Trị, Chủ nhiệm đề tài, nhấn mạnh: “Khu thương mại tự do không chỉ là mô hình kinh tế - kỹ thuật thuần túy mà còn là công cụ chính sách quan trọng thể hiện tầm nhìn quốc gia. Đây là ‘phòng thí nghiệm thể chế’ để thử nghiệm chính sách ưu đãi về đầu tư, hải quan, tài chính, đất đai, thương mại hiện đại. Ở cấp độ địa phương, mô hình này sẽ là ‘cú huých’ chiến lược, đặc biệt tại những khu vực có vị trí giao thương và tiềm năng logistics như Quảng Trị.”

Ông cũng cho rằng trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, xây dựng FTZ là bước đi tất yếu, giúp định vị lại vai trò của địa phương trong chuỗi giá trị toàn cầu. Thực tế, Đà Nẵng đã được Thủ tướng phê duyệt thí điểm FTZ, Hải Phòng cũng vừa được Quốc hội ban hành nghị quyết cho phép triển khai. Đây là tín hiệu chuyển dịch mạnh mẽ từ tư duy sang hành động, mở ra cơ hội để Quảng Trị học hỏi và đề xuất mô hình phù hợục

Chia sẻ tại hội thảo, thạc sĩ Nguyễn Thị Trà Giang (Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương - Bộ Công Thương) nhận định, FTZ đã trở thành một giải pháp chiến lược ở nhiều quốc gia nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư chất lượng cao và thúc đẩy cải cách thể chế.

Để triển khai thành công tại Việt Nam, trong đó có Quảng Trị, cần chú ý 4 vấn đề: Chủ động đề xuất và xây dựng đề án FTZ phù hợp điều kiện địa phương. Đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng và dịch vụ tại chỗ. Đổi mới phương thức quản lý, nâng cao năng lực điều hành của chính quyền. Thu hút và kết nối doanh nghiệp trong và ngoài nước một cách chủ động.

Ở góc nhìn khác, Tiến sĩ Vũ Hoàng Mạnh Trung (Học viện Hành chính và Quản trị công) cho rằng, khi xây dựng quy hoạch FTZ, Quảng Trị không chỉ phát triển chung chung mà cần xác định rõ các ngành ưu tiên, có lợi thế cạnh tranh toàn cầu. Ông nhấn mạnh vai trò hỗ trợ đồng bộ từ trung ương để đảm bảo FTZ có đủ thẩm quyền và nguồn lực, đồng thời, mô hình này cần tích hợp yếu tố đô thị và dịch vụ chất lượng cao, trở thành “nơi đáng sống” để giữ chân nhân tài và chuyên gia quốc tế.

Quảng Trị được đánh giá là địa phương có vị trí chiến lược đặc biệt trong khu vực Bắc Trung Bộ. Với ba cửa khẩu quốc tế đường bộ Lao Bảo, La Lay, Cha Lo; hai cảng biển nước sâu Hòn La và Mỹ Thủy; cùng hệ thống giao thông kết nối trực tiếp hành lang kinh tế Đông - Tây, tỉnh sở hữu điều kiện thuận lợi để phát triển thương mại xuyên biên giới và logistics.

Bên cạnh đó, nguồn cung năng lượng, đặc biệt từ năng lượng tái tạo và các dự án điện gió, điện khí LNG đang được thúc đẩy, càng gia tăng sức hút của Quảng Trị đối với các nhà đầu tư trong chuỗi sản xuất - cung ứng toàn cầu.

Theo ông Hồ Đại Nam, đây là cơ hội để Quảng Trị nghiên cứu, tiếp cận và đề xuất mô hình FTZ phù hợp với điều kiện địa phương, mở ra không gian tăng trưởng mới, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập hiệu quả vào chuỗi giá trị khu vực cũng như quốc tế.

Hội thảo cũng ghi nhận sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp trong nước. Nhiều ý kiến cho rằng nếu có cơ chế thí điểm, Quảng Trị hoàn toàn có thể trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa, logistics và thương mại xuyên biên giới trên tuyến hành lang Đông - Tây, đồng thời tạo sức lan tỏa cho phát triển kinh tế - xã hội không chỉ của địa phương mà còn cả khu vực.