VnDirect vừa có báo cáo triển vọng cổ phiếu ngành điện trong đó nhấn mạnh điện khí và điện than nội địa sẽ được hưởng lợi trong 2023 trong bối cảnh thủy điện suy yếu.

TIÊU THỤ ĐIỆN TĂNG THẬN TRỌNG 6% SO VỚI CÙNG KỲ

Trong 2023, VnDirect dự báo một mức tăng trưởng tiêu thụ điện thận trọng 6% so với cùng kỳ, tương đương với mức dự báo của Bộ Công thương cho kế hoạch cung cấp điện 2023. Đây là mức thấp hơn 38% so với kịch bản cao và 28% so với kịch bản thấp trong Quy hoạch điện 8.

Nguyên nhân do hoạt động xây dựng nội địa sẽ bị ảnh hưởng đáng kể do nhu cầu thấp tại thị trường bất động sản nhà ở, dự kiến kéo dài đến hết 2023. Do đó, tiếp tục dự báo mảng xi măng, sắt thép sẽ tiếp tục hạn chế sản xuất do nhu cầu yếu, kéo nhu cầu điện của nhóm Công nghiệp – Xây dựng giảm sút.  Tuy nhiên, kỳ vọng hoạt động đầu tư công dự kiến sẽ giải ngân mạnh mẽ hơn năm nay phần nào bù đắp đi những mất mát cho những nhóm ngành này.

Mặt khác, kỳ vọng vào một mùa hè nóng nực hơn khi pha El Nino dự kiến trở lại từ T5/23, cùng với hoạt động thương mại, dịch vụ đang dần phục hồi về mức trước dịch sẽ hỗ trợ nhu cầu điện đột biến của nhóm ngành Tiêu dùng dân cư – Dịch vụ. Theo đó, phần nào hỗ trợ bù đắp mức tiêu thấp nhóm Công nghiệp – Xây dựng.

Về phát triển công suất nguồn 2023, điện than dự kiến sẽ tăng tỉ trọng lên 34% nhờ sự bổ sung của 2.632MW đi vào vận hành, theo sau là thủy điện, chiếm 29% tổng công suất với 1.636MW nguồn bổ sung. Công suất suất các nguồn điện khác không thay đổi nhiều và chỉ có năng lượng tái tạo ghi nhận các dự án chuyển tiếp nhưng chưa rõ ngày đi vào vận hành.

Về huy động sản lượng, dự báo sản lượng thủy điện giảm mạnh trong 2023 do điều kiện thời tiết không thuận lợi và phục hồi từ 2024. Nhiệt điện than sẽ tiếp tục ghi nhận tỉ trọng huy động thấp, chủ yếu do các nhà máy điện than trộn và nhập khẩu được huy động ít hơn. Nhiệt điện khí có thể sẽ ghi nhận tình trạng huy động tích cực hơn với 12% tổng tỷ trọng nhờ thủy điện thoái trào và giá khí đầu vào hạ nhiệt. Sản lượng điện năng lượng tái tạo dự kiến tăng nhờ 2.000MW dự án chuyển tiếp bổ sung.

NHIỆT ĐIỆN LỢI THẾ HƠN THỦY ĐIỆN

Theo đánh giá của VnDirect, giá đầu vào hạ nhiệt là yếu tố cơ bản hỗ trợ huy động điện khí tích cực hơn trong 2023.

Khoảng cách giá điện khí và điện than đang được thu hẹp dần do giá than hiện tại đang neo cao hơn nhiều so với quá khứ. Trong giai đoạn 2023-24, dự báo giá dầu Brent sẽ duy trì ở mức thấp hơn so với đỉnh 2022, và khoảng 85- 80USD/thùng, hỗ trợ giá khí giảm. Giá bán điện khí đang có tính cạnh tranh hơn và rẻ hơn nhiều so với các nhà máy điện than nhập khẩu.

Do đó, điện khí vẫn đóng vai trò quan trọng, là nguồn điện chạy nền đảm bảo tính đầy đủ của hệ thống cũng như hưởng lợi từ giá CGM neo cao. Ước tính sản lượng điện khí sẽ tăng 15% svck và 9% svck giai đoạn 2023-24, và POW, NT2, PGV sẽ là một số cái tên nổi bật hưởng lợi từ xu hướng này.

Đối với nhiệt điện than nội tại miền Bắc sẽ được hưởng lợi nhờ giá đầu vào thấp hơn và nhu cầu tăng cao tại khu vực này trong 2023. Trong 2023-24,  kỳ vọng sản lượng điện than sẽ dần cải thiện 8-12% so với cùng kỳ từ mức huy động thấp năm 2022.

Các nhà máy điện sử dụng chủ yếu than nội địa sẽ có lợi thế cạnh tranh hơn như QTP, HND và PPD do miền Bắc ghi nhận mức tăng trưởng phụ tải cao nhất cả nước do tập trung nhiều trung tâm công nghiệp lớn và đang phát triển rất nhanh. Ngoài ra, Trung tâm Khí hậu Thủy văn Quốc gia cũng dự báo về một mùa hè nắng nóng hơn với nhiệt độ tăng khoảng 0,5°C so với trung bình nhiều năm, kéo nhu cầu đột biến trong mùa hè.

Mức tăng trưởng công suất khiêm tốn trong năm 2023 là cơ hội để các nhà máy điện đang vận hành hấp thụ một mức huy động tốt hơn, đặc biệt tại các khu vực có khả năng thiếu điện cao như miền Bắc.

Cuối cùng, mặt bằng giá than trong nước ổn định là lợi thế lớn cho các nhà máy nhiệt điện than nội địa trong bối cảnh giá than thế giới tăng cao. Hơn nữa, các nhà máy than miền Bắc thường ghi nhận chi phí vận chuyển thấp hơn với nguồn đầu vào được đảm bảo do vị trí gần mỏ than.

Trong khi đó, thủy điện đã chính thức kết thúc pha thời tiết thuận lợi từ T3/23 tạo dư địa huy động cho các nguồn điện khác. Pha La Nina đã kéo dài hơn dự kiến từ giữa 2020 đến đầu 2023 (khoảng 28 tháng), do đó, không thấy khả năng cao để pha La Nina tiếp tục duy trì trong 2023.

Theo Viện nghiên cứu quốc tế (IRI), dự báo hiện tượng thời tiết ENSO đã chính thức chuyển sang pha trung tính từ T3/23 với xác suất xảy ra cao đạt 97%. Đáng chú ý, cơ quan này cũng dự báo khả năng xảy ra El Nino sẽ cao hơn từ T5/23. Pha El Nino sẽ gây ra thời tiết nóng hơn với những đợt hạn hán kéo dài hơn dự kiến, do đó,  kỳ vọng sản lượng hủy điện sẽ giảm từ mức nền cao 2022. Nhìn chung, ước tính sản lượng thủy điện trong năm 2023-24 sẽ giảm tương ứng 13% - 17% so với cùng kỳ.