Quy mô tài sản của nhà đầu tư cá nhân đã giảm mạnh trong quý 4/2024, giảm 61 nghìn tỷ đồng tương ứng giảm 3,8%, theo số liệu từ FiinTrade.

TRONG KHI CÁ NHÂN RÚT TIỀN, CÁC QUỸ ĐỔ MẠNH CỔ PHIẾU

Cụ thể, tổng tài sản tài chính bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ…. được quản lý bởi các công ty chứng khoán giảm 43,7 nghìn tỷ đồng (-2,9%). Với số dư tiền gửi, dữ liệu cho thấy lượng tiền gửi của nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán giảm quý thứ 3 liên tiếp, giảm 17,8 nghìn tỷ đồng về hơn 73,5 nghìn tỷ đồng, đây là mức thấp nhất trong 6 quý gần đây.

Diễn biến quy mô tài sản của nhà đầu tư trong quý 4/2024 và số dư tiền gửi cho thấy dòng tiền đang có xu hướng chuyển dịch sang các loại tài sản khác, phản ánh tâm lý thận trọng của nhà đầu tư trong nước đối với thị trường chứng khoán.

Trong một diễn biến khác, các quỹ đầu tư lại không ngừng đẩy nhanh mua cổ phiếu. Có tới 22/31 quỹ mở đầu tư vào cổ phiếu Việt Nam hạ tỷ trọng tiền mặt trong tháng 12/2024. Đáng chú ý là Quỹ Cổ phiếu Việt Nam Chọn lọc (VFMVSF) với tỷ trọng tiền mặt giảm mạnh về 8,6% (từ mức 11,4% trong tháng 11). Đây là quỹ có quy mô NAV lớn nhất thực hiện hạ tỷ trọng tiền mặt trong 6 tháng gần đây. Tại thời điểm cuối năm 2024, quỹ VFMVSF có tổng tài sản ròng hơn 7,8 nghìn tỷ đồng.

Ngoài ra, quỹ CP Tiếp cận Thị trường VinaCapital (VESAF) và quỹ CP Kinh tế Hiện đại VinaCapital (VMEEF), với tổng quy mô NAV hơn 4 nghìn tỷ đồng, có động thái giảm nắm giữ tiền mặt tháng thứ 2 liên tiếp. Hầu hết các quỹ cũng hạ tỷ trọng tiền mặt, đẩy mạnh mua vào cổ phiếu trong năm 2024.

Điều này có thể được lý giải bởi hiệu suất của các quỹ đầu tư cao trong năm qua. Có 41/66 quỹ đầu tư cổ phiếu ghi nhận mức tăng trưởng vượt trội so với Vn-Index ( 12,1%) trong năm 2024 nhờ hiệu suất tích cực trong giai đoạn nửa đầu năm.

Quỹ Cổ phiếu Kinh tế Hiện đại VinaCapital (VMEEF) – quỹ mới được thành lập từ năm 2023 dẫn đầu với mức tăng trưởng 34% nhờ phân bổ tỷ trọng lớn vào các cổ phiếu Ngân hàng và Công nghệ (FPT, FOX). Tiếp đến là quỹ Tăng trưởng Dài hạn Việt Nam (VFMVSF) với mức tăng 29,7% - mức hiệu suất cao nhất của quỹ kể từ khi thành lập (2021) và xét cho khung thời gian 5 năm, quỹ này đạt hiệu suất khá cao với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm đạt 15,3%.

Quỹ Cổ phiếu Tiếp Cận Thị trường VinaCapital (VESAF) và quỹ Đầu tư Lợi thế Cạnh tranh Bền Vững SSI (SSI-SCA) duy trì mức tăng trưởng kép hàng năm ổn định ở cả khung thời gian ngắn và dài. Mức tăng trưởng của hai quỹ này trong năm qua lần lượt 22,1% và 33,5%. Một số quỹ khác có mức tăng trưởng gấp đôiVN-Index như Quỹ Tăng trưởng Dài hạn Việt Nam 29,7%; Quỹ CP Hàng đầu VCBF tăng 27%; Quỹ CP Tăng trưởng VCBF tăng 26,4%;Quỹ CP Triển vọng Bảo Việt tăng 25,1%...

TỶ TRỌNG NHÀ ĐẦU TƯ CÁ NHÂN SẼ GIẢM ĐI?

Nhận định về hiện tượng này, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc nghiên cứu và phân tích khối khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta cho rằng có ba nguyên nhân chính giải thích cho việc lượng tiền mặt đang gửi tại công ty chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân giảm. 

Thứ nhất, năm vừa qua thị trường chứng khoán lình xinh đi ngang, xu hướng không rõ ràng với những cú sập bất ngờ khiến nhà đầu tư khó trading, thua lỗ liên tục nên họ rút chân khỏi thị trường. Đa phần nhà đầu tư không có thói quen đầu tư dài hạn mà 90% cá nhân trên thị trường thích lướt sóng ngắn hạn, việc này mang lại hiệu quả thấp dẫn đến họ rút tiền khỏi thị trường.

Thứ hai, chứng khoán bị cạnh tranh bởi tính hấp dẫn ở các kênh đầu tư khác như vàng, bitcoin, bất động sản. Vàng lên, bitcoin dù xuống thời gian gần đây nhưng vẫn đang trong cơn sóng, tạo ra cơ hội cho nhà đầu tư nhỏ lẻ ưa thích lướt sóng. Dù có phần thiệt hại nhưng khả năng kiếm lời của bitcoin còn nhiều hơn sóng chứng khoán. Thậm chí cơn sóng đất ít nhiều cũng hút lượng nhà đầu tư ra khỏit hị trường, thông thường đầu năm nhà đầu tư có khuynh hướng đi tìm mua tài sản hữu hình để nắm giữ. Đó là ba kênh họ ưa thích hơn khiến dòng tiền rút ra khỏi thị trường.

Đối với các quỹ, năm 2024 vừa rồi các quỹ đầu tư ghi nhận hiệu suất tăng trưởng mạnh. Điều này cũng giải thích cho lý do vì sao lượng tiền gửi tại các công ty chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân giảm. Do nhà đầu tư cá nhân nhận thấy tự đầu tư không hiệu quả bằng việc mua chứng chỉ quỹ nên một lượng tiền lớn của cá nhân đã chuyển sang mua chứng chỉ tại các quỹ, khiến số dư tiền gửi cá nhân giảm mạnh. 

"Năm 2024 là một năm minh chứng cho việc mua vào từ đầu năm nắm giữ hết năm sẽ thành công thay vì lướt sóng. Và năm 2025 xu hướng sẽ tiếp tục diễn ra như vậy. Năm 2025 thị trường sẽ vận hành theo yếu tố cơ bản, các quỹ đầu tư đang kỳ vọng nền tảng cơ bản tốt lên", ông Minh nhấn mạnh.

Cũng theo ông Minh, việc nhà đầu tư cá nhân thay vì tự mình quyết định đầu tư thua lỗ, không hiệu quả chuyển sang mua chứng chỉ quỹ sẽ mang lại hiệu suất sinh lời tốt hơn. Bởi thông thường khi ra quyết định của một nhà đầu tư sẽ không bằng cả một tập thể của quỹ quyết định mua đầu tư dài hạn, và để dành một tỷ trọng nhỏ để lướt sóng ngắn hạn. 

"Đối với góc độ thị trường, khi tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân giảm đi, tỷ trọng tổ chức tăng lên sẽ làm giảm đi sự biến động thị trường, giảm tình trạng fomo và tâm lý bán tháo quá đà như năm 2024, hoặc là như 2022. Trong khu vực Đông Nam Á, hiện nay chỉ có riêng thị trường Việt Việt Nam hơn 90% là cá nhân nhỏ lẻ trong khi quy mô thị trường không phải nhỏ, tỷ lệ cá nhân lớn quá gây ra tình trạng đầu cơ rủi ro thị trường", Giám đốc nghiên cứu và phân tích khối khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta nói.