Hôm 30/7, Phó Thống đốc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc Dịch Cương khẳng định, nước này đã vượt qua Nhật Bản trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

“Như vậy, kinh tế Trung Quốc đã trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 trên thế giới. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn là nước đang phát triển”, ông Dịch nói. Hãng tin Reuters bình luận, thu nhập bình quân đầu người tại Trung Quốc là 3.800 USD/người, chỉ bằng phần nhỏ nếu so với Nhật, Mỹ.

Theo quan chức này, Trung Quốc đã vượt qua cuộc khủng hoảng toàn cầu nhờ gói kích thích kinh tế trị giá 586 tỷ USD của chính phủ và các khoản cho vay ngân hàng được nhà nước bảo trợ. trong nửa đầu năm 2010.

Trung Quốc đưa ra tuyên bố trên trong bối cảnh Nhật Bản vẫn chưa công bố GDP quý 2. Mặc dù vậy, trước giờ cũng ít người nghi ngờ khả năng này của Trung Quốc.

GDP năm 2009 của Trung Quốc đạt 4.900 tỷ USD, thấp hơn 3% so với mức 5.100 tỷ USD của Nhật Bản. 6 tháng đầu năm nay, kinh tế Trung Quốc tăng trưởng 11,1%, và dự kiến đạt 10,5% cả năm theo dự báo của IMF. Trong khi, mục tiêu cả năm của Nhật Bản là 2,4%.

Theo thông báo ngày 30/7 của Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, tỷ lệ thất nghiệp trong tháng 6 vừa qua của nước này là 5,3%, tăng 0,1% so với tháng Năm. Đây là tháng thứ tư liên tiếp, tỷ lệ thất nghiệp tại Nhật tăng và là tháng có mức tăng cao nhất kể từ 11/2009.

Trong khi đó, giảm phát vẫn tiếp tục ở Nhật Bản với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng 6 giảm 1% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tháng thứ 16 liên tiếp CPI của nước này giảm; trong đó, giá thực phẩm giảm, học phí của các trường trung học cũng giảm...

Tuy nhiên, chi tiêu trung bình của các hộ gia đình Nhật Bản trong tháng 6 lại tăng 0,5% so với tháng 6/2009 và cao hơn 2,9% so với tháng Năm vừa qua. Các chuyên gia kinh tế cho rằng giá cả thấp hơn đã thúc đẩy sức mua.

Dẫu sao, tình trạng giảm phát cũng vẫn là một dấu hiệu đáng lo ngại về nền kinh tế vì nó cản trở tăng trưởng, làm giảm lợi nhuận của các công ty, có thể dẫn đến việc cắt giảm lương và từ đó khiến làm người tiêu dùng hạn chế mua sắm.

"Cũng như Mỹ, Nhật Bản sở hữu một nền kinh tế đã trưởng thành. Đứng về mặt phát triển kinh tế, hai quốc gia này đã đạt đến ngưỡng nhất định và nay phải đổi mới, cách tân nếu muốn tiếp tục đi lên", theo Todd Lee, nhà quản lý bộ phận Trung Quốc của IHS Global Insight

"Trung Quốc vẫn còn rất nhiều cơ hội để tăng trưởng. Chúng ta đã chứng kiến những gì quốc gia này đã làm được trong suốt 30 năm qua", ông Lee bổ sung thêm.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng nhờ vào lực lượng dân số hùng mạnh và quyết định thả nổi đồng nhân dân tệ so với đôla Mỹ, không sớm thì muộn Trung Quốc cũng sẽ vượt mặt cả Mỹ để trở thành nền kinh tế lớn nhất toàn cầu.

Ông Lee cho rằng, khả năng này sẽ thành hiện thực trước năm 2025. World Bank, IMF và Goldman Sachs cũng từng đưa ra những dự báo tương tự. "Tuy nhiên, Trung Quốc có thể hoàn thành mục tiêu đứng đầu thế giới sớm hơn nếu họ tiếp tục chính sách vận hành theo cơ chế thị trường", ông Lee nói tiếp.

Kể từ khi tiến hành cải cách năm 1978, tăng trưởng bình quân của kinh tế nước này luôn trên 9,5%. Thế nhưng, tốc độ đó sẽ chậm lại. Tuy nhiên, nếu Trung Quốc có thể duy trì được mức tăng trưởng năm từ 7-8% trong thập kỷ này, thì kinh tế vẫn rất mạnh.

Ông Dịch cho rằng, không rõ liệu Trung Quốc có duy trì được tốc độ tăng trưởng này hay không, trong bối cảnh nước này đang đương đầu với nhiều vấn đề, chẳng hạn như sự “hạn chế về môi trường”.

Tuần trước Cơ quan Năng lượng Quốc tế ra báo cáo cho rằng, Trung Quốc đã vượt qua Mỹ, trở thành nước tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, phía Trung Quốc đã bác bỏ bản báo cáo này.

Theo ông Dịch, nếu như duy trì được mức tăng trưởng 5-6% trong những năm 2020, thì Trung Quốc sẽ duy trì được sự tăng trưởng nhanh trong vòng 50 năm, điều chưa từng xảy ra trong lịch sử loài người. 

Trước đó, đầu năm 2009, Trung Quốc cùng từng tự tuyên bố họ đã trở thành nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới từ năm 2007, sau khi Cục Thống kê của nước này sửa lại số liệu tăng trưởng của năm đó.

Theo số liệu sửa đổi, GDP năm 2007 của Trung Quốc tăng trưởng thực tế 13%, tốc độ cao nhất kể từ năm 1994. Tổng sản phẩm quốc dân thu được sau năm 2007 ước tính đạt 3.500 tỷ USD, cao hơn mức 3.300 tỷ USD của Đức.

Đây là một cột mốc quan trọng đối với Trung Quốc. Nó ghi nhận tốc độ tăng trưởng ngoạn mục, tăng hơn 10 lần sau 30 năm, của quốc gia đông dân nhất thế giới. Ông Ting Lu, nhà kinh tế học tại Merrill Lynch, khi đó cho rằng, Trung Quốc sẽ chỉ cần 3 đến 4 năm nữa để vượt qua Nhật Bản trên bản đồ kinh tế thế giới.

Tuy nhiên, theo ông Ting Lu, sẽ mất hàng thập kỷ để Trung Quốc có thể để có thể chiếm vị trí số một của Mỹ. Ngay cả khi tốc độ đi lên của kinh tế Mỹ là 0%, thì Trung Quốc vẫn phải tăng trưởng gấp đôi hai lần liên tiếp mới chiếm được ngôi đầu.

Bên cạnh đó, ông Ting Lu cho rằng, số liệu trên chỉ mang ý nghĩa "tượng trưng". Nó phản ánh sự bùng nổ của kinh tế Trung Quốc khi nước này chuyển thành công xưởng của thế giới. Với 1,3 tỷ dân, thu nhập bình quân của người Trung Quốc vẫn thuộc loại thấp trên thế giới.