Sáng ngày 9/7, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt, chủ trì Hội nghị trực tuyến phiên họp thứ 3 của Ban Chỉ đạo.

Cùng dự hội nghị có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo; Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, các thành viên Ban Chỉ đạo, lãnh đạo các bộ ngành, Chủ tịch UBND 19 tỉnh, thành phố có các dự án đường sắt trên địa bàn.

Hiện nay, cả nước đang triển khai các dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt gồm: dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; dự án tuyến đường sắt Hà Nội – Lạng Sơn và Hải Phòng – Móng Cái; dự án đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam; các dự án đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh.

Tại phiên họp lần thứ 2 của Ban Chỉ đạo, Thủ tướng Chính phủ chỉ ra 3 nhiệm vụ trọng tâm và giao 48 nhiệm vụ cụ thể cho các Bộ, ngành, địa phương để tập trung thực hiện, đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án. Đến nay các cơ quan, địa phương đã hoàn thành 23 nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu; 17 nhiệm vụ là công việc chỉ đạo, điều hành thường xuyên đang triển khai thực hiện; 07 nhiệm vụ chưa đáp ứng tiến độ; 01 nhiệm vụ chưa đến hạn.

Trong đó, một số nội dung quan trọng đã hoàn thành như trình Quốc hội thông qua Luật Đường sắt; trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 106/NQ-CP và Nghị quyết số 127/NQ-CP triển khai các Nghị quyết của Quốc hội về các Dự án đường sắt; trình Chính phủ ban hành Nghị định số 123/2025/NĐ-CP quy định chi tiết về thiết kế kỹ thuật tổng thể và cơ chế đặc thù cho một số dự án đường sắt.

Các cơ quan cũng đã trình Chính phủ dự thảo Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 188/2025/QH15 thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh; trình Quốc hội bổ sung các hình thức đầu tư vào Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam (Nghị quyết số 227/2025/QH15).

Cùng với đó, tổ chức thực hiện lập báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; tổ chức triển khai các thủ tục giải phóng mặt bằng các dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Tại phiên họp, các bộ, ngành, địa phương báo cáo cụ thể tình hình triển khai các dự án về: Công tác lập báo cáo nghiên cứu khả thi; lập thiết kế kỹ thuật; công tác giải phóng mặt bằng; xây dựng tiêu chuẩn quốc gia về đường sắt tốc độ cao; xây dựng phương án lựa chọn phương thức đầu tư…

Nhìn chung, việc triển khai các nhiệm vụ đang được triển khai tích cực. Trong đó, chuẩn bị các điều kiện để khởi công dự án tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vào tháng 12/2025 như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Kết luận phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo đánh giá cao sự vào cuộc tích cực của các thành viên Ban Chỉ đạo, các bộ, ngành, địa phương, nhất là Bộ Xây dựng trong việc triển khai các nhiệm vụ theo chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền và Trưởng Ban Chỉ đạo giao, cơ bản đáp ứng yêu cầu, tiến độ; tuy nhiên, một số nhiệm vụ chưa đáp ứng yêu cầu.

Do đó, Thủ tướng Chính phủ nhắc nhở, Ban Chỉ đạo thực hiện chỉ đạo, đôn đốc, thống nhất chủ trương, còn các Bộ, ngành, các địa phương căn cứ vào chức năng, nghiệp vụ, quyền hạn, ban hành cụ thể hoá các quyết định theo luật pháp để thực hiện đảm bảo tiến độ, hiệu quả, sát tình hình; những vấn đề vượt thẩm quyền, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét. Riêng thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh triển khai thực hiện các dự án theo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế đặc thù, đặc biệt dành cho 02 địa phương; nếu có vướng mắc vượt thẩm quyền thì báo cáo Chính phủ xem xét.

Thủ tướng nhấn mạnh các công trình đường sắt góp phần tạo ra không gian phát triển mới; tạo thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa, giảm chi phí đầu vào, giảm giá thành hàng hoá; góp phần hiện đại hoá đất nước; góp phần tăng trưởng kinh tế, tạo công ăn việc làm, sinh kế cho người dân…

Do đó, phải nỗ lực thực hiện, đảm bảo các mục tiêu đã đề ra, theo chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm là làm đến nơi đến chốn, làm việc nào ra việc nấy, làm việc nào dứt việc đó; tinh thần là vừa làm vừa điều chỉnh, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội, làm đâu chắc đó, làm đâu được đấy, vừa chạy vừa xếp hàng nhưng trên cơ sở khoa học, an toàn, hiệu quả, chống tiêu cực, lãng phí, tham nhũng, lợi ích nhóm; triển khai nhiều nhiệm vụ một lúc nhưng có thứ tự ưu tiên.

Trong đó, Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ, Bộ Xây dựng chủ trì xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật liên quan trước ngày 20/7/2025; Bộ Khoa học và Công nghệ hoàn thành việc thẩm định, công bố các tiêu chuẩn, quy chuẩn trước ngày 10/8/2025, dưới sự chỉ đạo của Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng.

Trên cơ sở đó, dưới sự chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà và Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, các cơ quan đề xuất các phương thức đầu tư các dự án theo quy định của Luật hiện hành.

Về công tác giải phóng mặt bằng, Thủ tướng chỉ rõ, đã tách khỏi dự án đầu tư và giao các tỉnh, thành phố. Do đó trên tinh thần chủ động, tích cực, hiệu quả các địa phương, nhất là người đứng đầu phải chủ động triển khai, chỉ đạo các xã, phường và huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc tổ chức thực hiện; các cơ quan sớm bàn giao hướng tuyến có tính đến sự phát triển để các đơn vị triển khai các bước tiếp theo.

Nhấn mạnh phải chủ động khảo sát địa chất, xây dựng hướng tuyến, không trông chờ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo tổ chức ra quân đồng loạt triển khai giải phóng mặt bằng tuyến đường sắt tiêu chuẩn Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng và dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc – Nam vào dịp 19/8/2025 để hoàn thành chậm nhất vào cuối năm 2026.

Thủ tướng giao Bộ Ngoại giao thúc đẩy sớm họp Uỷ ban Liên Chính phủ Việt Nam- Trung Quốc về các dự án đường sắt kết nối theo chỉ đạo của lãnh đạo cấp cao hai nước.

Thủ tướng Chính phủ cũng giao các bộ, ngành chủ động phương án, huy động các nguồn lực tài chính cho các dự án; yêu cầu các bộ, ngành, thành viên Ban Chỉ đạo rà soát, nếu còn khó khăn, vướng mắc về thể chế thì báo cáo trình cấp có thẩm quyền xem xét, trong đó giao Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn chỉ đạo tháo gỡ vướng mắc liên quan quy định vốn ODA, đảm bảo quy định phải thông thoáng, thực hiện hậu kiểm thay vì tiền kiểm như hiện nay.