Thuế quan của ông Trump, giá cà phê cao kỷ lục và loạt dấu ấn kinh tế thế giới tuần 10-16/2/2025
An Huy
15/02/2025, 21:50
Tuần qua chứng kiến những bước leo thang mới trong cuộc chiến thuế quan của Tổng thống Donald Trump, khiến nhu cầu phòng ngừa rủi ro của giới đầu tư toàn cầu tăng cao...
Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố một loạt kế hoạch thuế quan trong tuần này - Ảnh: Reuters.
Tuy nhiên, một tín hiệu khả quan về địa chính trị đã xuất hiện khi ông Trump mở đường cho việc đàm phán tìm giải pháp hòa bình cho xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine.
Ông Trump tuyên bố áp thuế quan lên thép và nhôm và thuế quan đối ứng nhưng chưa thực hiện ngay
Thực hiện những lời cảnh báo trước đó, ông Trump tuần này ký sắc lệnh áp thuế quan 25% lên toàn bộ thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ, đồng thời ký một biên bản ghi nhớ về áp thuế quan đối ứng lên tất cả các quốc gia có đánh thuế quan đối với hàng hóa Mỹ. Tuy nhiên, cánh cửa đàm phán được để ngỏ do các thuế quan này chưa có hiệu lực ngay lập tức. Thuế quan thép và nhôm dự kiến có hiệu lực từ ngày 12/3, trong khi thuế quan có đi có lại sẽ được xây dựng thuế suất phù hợp với từng quốc gia dựa trên kết quả điều tra dự kiến sẽ có vào ngày 1/4.
Thị trường chứng khoán Mỹ vẫn tăng điểm trong tuần này, cho thấy tâm lý lo ngại của nhà đầu tư được giải tỏa một phần vì thuế quan mới chưa áp ngay. Dù vậy, chính sách thuế quan khó lường của ông Trump vẫn đang là một “đám mây đen” phủ bóng lên triển vọng tăng trưởng kinh tế và thị trường tài chính toàn cầu. Một số nhà phân tích đã cảnh báo rằng việc Mỹ áp thuế quan và khả năng các nền kinh tế khác trả đũa có thể sẽ dẫn tới một cuộc chiến thương mại với những tổn thất lớn.
Đến hiện tại, ông Trump đã áp thuế quan 10% lên hàng hóa Trung Quốc, đưa ra thuế quan thép và nhôm, và kế hoạch đánh thuế đối ứng. Tuần này, ông còn cho biết sẽ tiếp tục có thêm những kế hoạch thuế quan mới được công bố trong thời gian tới, có thể là thuế đánh vào ô tô.
Nhiều quốc gia xoay sở để tránh bị ông Trump áp thuế quan
Tranh thủ cơ hội khi thuế quan Mỹ còn chưa được thực thi, nhiều quốc gia chạy đua với thời gian để tìm cách xoa dịu ông Trump, tránh cho hàng hóa nước mình bị áp thuế.
Trong chuyến công du Mỹ vào tuần vừa rồi, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã đưa ra với ông Trump một loạt cam kết gồm mua thêm dầu thô, khí đốt và thiết bị quân sự Mỹ, đồng thời tăng cường chống nạn nhập cư trái phép vào Mỹ. Phía Ấn Độ cho biết nhập khẩu năng lượng của Ấn Độ từ Mỹ có thể tăng lên mức 25 tỷ USD trong tương lai gần, từ mức 15 tỷ USD vào năm ngoái.
Mỹ và Nhật Bản, hai nền kinh tế được dự báo sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề từ thuế quan thép và nhôm của ông Trump, đã có những cuộc họp khẩn để tìm biện pháp ứng phó. Phía Nhật Bản cho biết sẽ đề nghị phía Mỹ miễn thuế quan thép và nhôm.
Trong khi đó, ông Trump cũng để ngỏ cánh cửa cho việc miễn thuế, nói rằng có thể miễn thuế quan thép và nhôm cho Australia, vì Mỹ có thặng dư thương mại với nước này.
Giá vàng thế giới tiếp tục lập kỷ lục
Nhu cầu phòng ngừa rủi ro tiếp tục tăng cao trên thị trường tài chính toàn cầu trong tuần này, và vàng vẫn là “hầm trú ẩn” được nhà đầu tư tìm đến nhiều nhất. Trong tuần, có lúc giá vàng giao ngay đạt hơn 2.940 USD/oz, cao chưa từng có trong lịch sử. Cả tuần, giá vàng tăng 0,7%, đánh dấu tuần tăng thứ 7 liên tiếp.
Giới phân tích nhận định giá vàng có thể gặp một số trở ngại vì tín hiệu giữ lãi suất cao hơn lâu hơn của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Tuy nhiên, mốc giá 3.000 USD/oz của vàng vẫn được dự báo sẽ xuất hiện trong năm nay nhờ môi trường kinh tế và địa chính trị toàn cầu nhiều bấp bênh dẫn tới nhu cầu tài sản an toàn ở mức cao, bên cạnh xu hướng mua ròng vàng của các ngân hàng trung ương.
Ông Trump mở đường cho đàm phán kết thúc chiến tranh Nga - Ukraine
Đầu tuần, ông Trump đã có các cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodimir Zelenskiy, trong đó các nhà lãnh đạo này đều bày tỏ với ông chủ Nhà Trắng mong muốn tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho cuộc chiến đã kéo dài gần 3 năm ở Ukraine. Sau đó, ông Trump cho biết ông có thể có cuộc gặp với ông Putin để bàn về vấn đề này trong tương lai gần, có thể ở Saudi Arabia.
Tổng thống Ukraine Volodimir Zelenskiy phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich ngày 15/2 - Ảnh: Reuters.
Phát biểu ngày 15/2 tại hội nghị an ninh ở Munich, Đức, ông Zelenskiy nói Ukraine sẽ không bao giờ chấp nhận một thỏa thuận hòa bình nào đạt được sau lưng nước này hoặc không có sự tham gia của Kiev. “Ukraine sẽ không bao giờ chấp nhận những thỏa thuận đạt sau lưng chúng tôi hoặc không có sự tham gia của chúng tôi. Nguyên tắc này cũng nên áp dụng đối với tất cả châu Âu”, ông Zelenskiy nói, tái khẳng định lập trường của Ukraine rằng nước này muốn cùng Mỹ và châu Âu đưa ra một chiến lược chung trước khi có bất kỳ cuộc gặp nào giữa ông Trump với ông Putin.
75.000 công chức Mỹ chấp nhận thôi việc tự nguyện
Tuần này, Văn phòng Quản lý nhân sự Mỹ (OPM) cho biết đã chấp nhận đơn xin nghỉ việc tự nguyện của khoảng 75.000 công chức liên bang Mỹ. Phần lớn những người này là những người đã sẵn sàng nghỉ hưu, một số khác muốn nghỉ vì lo ngại chủ trương cắt giảm nhân sự của chính quyền ông Trump và sắc lệnh yêu cầu công chức phải quay trở lại làm việc ở văn phòng toàn thời gian.
Chương trình thôi việc tự nguyện là một nỗ lực của chính quyền Trump 2.0 nhằm giảm bớt lực lượng công chức liên bang từ mức 2,3 triệu người, qua đó cắt giảm chi phí. Những công chức tự nguyện nghỉ việc sẽ nhận được 8 tháng lương tính đến hết ngày 30/9.
Lạm phát Mỹ có dấu hiệu dai dẳng, Fed thận trọng với hạ lãi suất
Hai báo cáo lạm phát được Bộ Lao động Mỹ công bố trong tuần này, gồm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chỉ số giá nhà sản xuất (PPI) đều nóng hơn kỳ vọng.
Trong đó, CPI tháng 1 tăng 0,5% so với tháng trước và tăng 3% so với cùng kỳ năm trước. Cả hai mức tăng này đều cao hơn so với mức dự báo tăng tương ứng là 0,3% và 2,9% mà các nhà kinh tế đưa ra trong một cuộc khảo sát của hãng tin Dow Jones. Ngoài ra, mức tăng CPI của tháng 1 so với tháng trước là cao nhất kể từ tháng 12/2023, tăng tốc so với mức tăng 0,4% ghi nhận vào tháng 12.
Chỉ số CPI lõi, thước đo không bao gồm giá thực phẩm và năng lượng, tăng 0,4% so với tháng trước và tăng 3,3% so với cùng kỳ năm trước, cũng đều là những mức tăng cao hơn so với dự báo. Chỉ số PPI tăng 0,4% trong tháng 1, cao hơn mức dự báo tăng 0,3% mà các nhà kinh tế đưa ra trong một cuộc khảo sát của hãng tin Dow Jones.
Cùng với rủi ro lạm phát từ các kế hoạch thuế quan của ông Trump, dấu hiệu nóng lên của lạm phát là lý do khiến Fed thận trọng với việc tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ. Phát biểu trong cuộc điều trần định kỳ trước Quốc hội Mỹ vào tuần này, Chủ tịch Fed Jerome Powell khẳng định Fed không vội hạ lãi suất vì lạm phát còn cao so với mục tiêu 2%.
Chủ tịch Fed Jerome Powell điều trần tại Hạ viện Mỹ ngày 12/2 - Ảnh: Bloomberg.
Trên thị trường lãi suất tương lai, các nhà giao dịch đặt cược Fed có thể chỉ giảm lãi suất thêm một lần trong năm nay và tiến hành đợt giảm đó trong nửa sau của năm. Thậm chí, đã có những nhà phân tích đề cập đến khả năng Fed có thể phải tăng lãi suất thay vì giảm.
Đồng USD bất ngờ suy yếu
Có một điều bất ngờ là đồng USD trượt giá trong tuần này, bất chấp triển vọng lãi suất cao hơn lâu hơn ở Mỹ. Chỉ số Dollar Index đo sức mạnh đồng USD so với một rổ gồm 6 đồng tiền chủ chốt khác giảm 1,15% trong tuần này, chốt tuần ở mức 106,8 điểm, thấp nhất trong 9 tuần trở lại đây.
Giới chuyên gia cho rằng việc đồng USD mất giá đang là một tín hiệu cho thấy nhà đầu tư bắt đầu lo ngại về hệ quả tiêu cực mà chính sách của ông Trump có thể gây ra cho kinh tế Mỹ. Cùng với đó, một số dấu hiệu giảm tốc của nền kinh tế Mỹ cũng gây áp lực mất giá lên USD trong tuần này. Số liệu từ Bộ Thương mại Mỹ ngày thứ Sáu cho thấy doanh thu bán lẻ tháng 1 của Mỹ giảm 0,9% so với cùng kỳ năm trước, mức giảm mạnh hơn dự báo.
Giá cà phê thế giới cao kỷ lục, nhưng được dự báo sẽ giảm mạnh trong năm 2025
Cà phê arabica là một trong những hàng hóa cơ bản tăng giá mạnh nhất trong năm 2024, với mức tăng khoảng 70%. Bước sang năm 2025, giá cà phê arabica tiếp tục tăng, đạt kỷ lục 4,2995 USD/pound vào hôm 11/2. Tuy nhiên, theo một cuộc khảo sát của hãng tin Reuters, giá cà phê arabica giao sau có thể giảm khoảng 30% trong thời gian từ nay đến cuối năm, do giá cao kỷ lục gây hạn chế nhu cầu và dã có những dấu hiệu cho thấy Brazil sẽ bội thu cà phê vào năm tới.
Thuế quan tăng, kinh tế toàn cầu còn ổn được bao lâu?
Nền kinh tế toàn cầu dường như đang chống chọi tốt với việc thuế quan của Mỹ tăng mạnh và sự bất định gia tăng xung quanh tương lai của hệ thống thương mại quốc tế...
Chứng khoán Trung Quốc cao nhất 10 năm
Thị trường chứng khoán Trung Quốc gần đây phục hồi mạnh mẽ, và việc nhà đầu tư cá nhân không ồ ạt mua cổ phiếu trong đợt tăng điểm này có thể hạn chế rủi ro bong bóng, qua đó giữ cho xu hướng tăng trở nên bền vững hơn...
Điều gì xảy ra nếu kinh tế Mỹ đình lạm?
Trong một cuộc khảo sát của BofA Global Research với các nhà đầu tư toàn cầu vào đầu tháng 8, khoảng 70% người được hỏi dự báo kinh tế Mỹ sẽ xảy ra đình lạm (stagflation) - tình trạng tăng trưởng trì trệ kết hợp lạm phát cao - trong vòng 12 tháng tới...
Brazil bế tắc với thuế quan 50% của Mỹ
Bộ trưởng Tài chính Brazil Fernando Haddad cho biết nước này đang bế tắc trong đàm phán với Mỹ để giảm mức thuế quan kỷ lục 50% mà Washington áp đặt với hàng hóa nhập khẩu từ quốc gia Nam Mỹ...
Xuất khẩu của châu Âu sang Mỹ giảm chóng mặt
Xuất khẩu của châu Âu sang Mỹ tiếp tục sụt giảm mạnh, cho thấy thách thức mà lĩnh vực thương mại của khu vực này phải đối mặt do chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: