Theo số liệu thống kê từ VnDirect, trong Q4/2023 có 166 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong nước thành công với tổng giá trị phát hành đạt khoảng 146.277 tỷ đồng tăng 22,3% so với Q3/23, và cao gấp hơn 8 lần so với cùng kỳ. Trong đó có 159 đợt phát hành riêng lẻ với tổng giá trị phát hành đạt 131.970 tỷ đồng, chiếm 90,2% tổng giá trị phát hành.

Hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ duy trì đà phục hồi trong Q4/23, khi tăng 22% so với Q3/23 và cao gấp hơn 17 lần so với cùng kỳ. Sự phục hồi của hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trong Q4/23 chủ yếu đến từ hoạt động gia tăng phát hành của nhóm Ngân hàng. Tổng giá trị nhóm ngân hàng phát hành trong Q4/23 đạt khoảng 92.203 tỷ đồng, chiếm gần 69,9% tổng giá trị phát hành trong Q4/23. 

Bất động sản là nhóm ngành có tỷ trọng phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ lớn thứ 2 trong Q4/23 với tổng giá trị phát hành đạt khoảng 17.183 tỷ đồng, chiếm khoảng 13% tổng giá trị phát hành. So với Q3/23 tổng giá trị phát hành riêng lẻ của nhóm Bất động sản Q4/23 giảm 50,8%.

Giá trị phát hành của nhóm Bất động sản trong Q4/23 chủ yếu tập trung ở một số doanh nghiệp lớn như: CTCP Vinhomes phát hành 5 đợt có tổng giá trị 9.000 tỷ đồng với lãi suất 12%/năm kỳ hạn 18–24 tháng, CTCP Sài Gòn Capital phát hành 3 đợt có tổng giá trị là 3.000 tỷ đồng với lãi suất 12,5%/năm kỳ hạn 60 tháng …

Tính đến cuối năm 2023, có khoảng hơn 70 doanh nghiệp nằm trong danh sách chậm nghĩa vụ thanh toán lãi hoặc nợ gốc trái phiếu doanh nghiệp. Ước tính, tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp của các doanh nghiệp này là khoảng hơn 172 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 16,5% dư nợ trái phiếu doanh nghiệp toàn thị trường. Phần lớn trong số các tổ chức phát hành này là các doanh nghiệp thuộc nhóm bất động sản.

Theo ước tính của VnDirect, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn năm 2024 là khoảng 207 nghìn tỷ đồng giảm 3% so với cùng kỳ (số liệu đã loại trừ các trái phiếu doanh nghiệp được mua lại trước hạn và các trái phiếu doanh nghiệp được gia hạn kỳ hạn theo công bố đến hết ngày 10/01/24).

Trong đó lớn nhất là nhóm bất động sản chiếm 59,3% tổng giá trị đáo hạn, theo sau là nhóm Tài chính – Ngân hàng chiếm 29,2% tổng giá trị đáo hạn.  Nếu so với giá trị đáo hạn trong năm 2023, giá trị đáo hạn của nhóm bất động sản tăng 23,7%, của nhóm Tài chính – Ngân hàng tăng 69%.

Trong bối cảnh thị trường bất động sản vẫn còn trầm lắng, việc tháo gỡ pháp lý cho các dự án vẫn còn chậm so với kỳ vọng, khó khăn đối với hoạt động kinh doanh các doanh nghiệp bất động sản sẽ vẫn còn tiếp diễn trong năm tới. Do đó, áp lực đối với dòng tiền và vấn đề trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn sẽ vẫn là thách thức lớn đối với nhóm doanh nghiệp bất động sản trong năm 2024.

Hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp có thể sẽ trầm lắng trở lại, khi các điều khoản trong Nghị định 65 bao gồm: quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, quy định xếp hạng tín nhiệm bắt buộc chính thức có hiệu lực thi hành (các quy định này đã được ngưng thi hành đến hết ngày 31/12/2023).

Việc áp dụng các quy định này là cần thiết để hướng đến mục tiêu nâng cao chất lượng nhằm ổn định và phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp bền vững trong dài hạn. Tuy vậy, Chính phủ nên nghiên cứu và ban hành một số chính sách hỗ trợ khác thay thế cho Nghị định 08 đã hết hiệu lực từ ngày 01/01/2024 để hỗ trợ và thúc đẩy quá trình phục hồi của thị trường trái phiếu doanh nghiệp một cách bền vững.

VnDirect kỳ vọng rằng với sự nỗ lực của cả nhà điều hành lẫn các chủ thể tham gia thị trường (đặc biệt là các doanh nghiệp phát hành), thị trường trái phiếu doanh nghiệp có thể chứng kiến đà phục hồi rõ nét và bền vững từ cuối 2024.