Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 43, sáng ngày 11/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giảm tiền thuê đất năm 2024 và việc ban hành Nghị định của Chính phủ quy định việc giảm tiền thuê đất năm 2024. 

Trình bày Tờ trình tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết để tiếp tục tháo gỡ khó khăn và hỗ trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2024, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương khẩn trương nghiên cứu, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét ban hành quy định về giảm tiền thuê đất năm 2024 như đã thực hiện trong năm 2023 (theo mức giảm 30% tiền thuê đất phải nộp của năm 2024).

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhất trí về sự cần thiết việc tiếp tục giảm tiền thuê đất năm 2024 theo đề nghị của Chính phủ.

Về cơ sở pháp lý trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế và Tài chính và Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng, việc Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến đồng ý trước khi Chính phủ ban hành Nghị định quy định việc giảm tiền thuế đất đối với các trường hợp khác được quy định tại khoản 2 Điều 157 của Luật Đất đai năm 2024 là đúng thẩm quyền.

Có ý kiến cho rằng tại khoản 1 Điều 157 của Luật Đất đai năm 2024 đã quy định cụ thể các trường hợp được miễn, giảm tiền thuế đất, theo đó khoản 2 Điều 157 chỉ quy định các trường hợp khác với các trường hợp được quy định tại khoản 1, theo đó, các trường hợp khác chỉ là các trường hợp đặc biệt, đặc thù. Do đó, việc Chính phủ quy định việc giảm tiền thuê đất cho các đối tượng, trường hợp như dự thảo Nghị định của Chính phủ là quá rộng.

Đồng thời, Tờ trình của Chính phủ chưa làm rõ các trường hợp khác thuộc thẩm quyền cho ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các trường hợp thuộc thẩm quyền của Chính phủ theo quy định tại khoản 1 Điều 157 của Luật Đất đai năm 2024.

Về thời gian trình, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho biết năm tài khóa 2024 đã kết thúc, đến ngày 25/02/2025 Chính phủ mới trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giảm tiền thuê đất năm 2024 là chậm, khó khăn trong việc thu, nộp, hoàn tiền thuê đất hoặc phạt chậm nộp đối với các trường hợp chậm nộp tiền thuê đất trong năm 2024 của các đối tượng sử dụng đất.

Ngoài ra, khi giảm tiền thuê đất sẽ làm giảm chi phí, tăng thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp tương ứng với số tiền được giảm tiền thuê đất, qua đó tăng thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp năm 2024. Như vậy các doanh nghiệp cũng phải kê khai, điều chỉnh lại Báo cáo thuế, Báo cáo tài chính năm 2024 cả tiền thuê đất và thuế thu nhập doanh nghiệp.

Do đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính và Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo làm rõ tác động của việc giảm nguồn thu ngân sách nhà nước, cũng như việc xử lý các vấn đề trên khi thực hiện chính sách giảm tiền thuê đất năm 2024 trong năm 2025.

Thảo luận tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh đề nghị làm rõ đối tượng được hưởng chính sách giảm tiền thuê đất, đồng thời bày tỏ băn khoăn về việc chính sách này dành cho năm 2024 nhưng lại được trình và thực hiện khi đã bước sang năm 2025.

Giải trình về nội dung này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết, trong năm 2023, chính sách giảm tiền thuê đất áp dụng cho 29.734 tổ chức, cá nhân, bao gồm 23.487 tổ chức, doanh nghiệp và 6.247 hộ gia đình, cá nhân, với tổng số tiền miễn giảm khoảng 4.000 tỷ đồng.

Về thời điểm thực hiện, Thứ trưởng Bộ Tài chính giải thích rằng trong năm 2024, do doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, Chính phủ đã quyết định gia hạn thời gian nộp tiền thuê đất đến ngày 31/12/2024. Đến nay, phần lớn các đối tượng thụ hưởng vẫn chưa thực hiện nghĩa vụ nộp, nên việc áp dụng chính sách miễn giảm không gặp vướng mắc. Đối với các tổ chức, doanh nghiệp đã nộp tiền thuê đất, số tiền được giảm sẽ được khấu trừ vào nghĩa vụ tài chính của năm tiếp theo.

Phát biểu kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu rõ Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất về việc giảm tiền thuê đất năm 2024 và việc ban hành Nghị định của Chính phủ về việc thực hiện chính sách này. Tuy nhiên, thời điểm gửi Tờ trình của Chính phủ chậm, gây khó khăn cho việc thu, nộp, hoàn tiền thuê đất, phạt chậm nộp tiền thuê đất, do đó, cơ quan soạn thảo cần rút kinh nghiệm.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm về nội dung đề xuất, tính chính xác của thông tin, số liệu báo cáo, sự cần thiết trong việc xây dựng ban hành Nghị định của Chính phủ quy định việc giảm tiền thuê đất năm 2024, bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật, chỉ đạo xử lý những khó khăn, vướng mắc trong việc thu, nộp, hoàn tiền thuê đất hoặc phạt với các trường hợp chậm nộp tiền thuê đất trong năm 2024.

Tại phiên họp, 100% thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt đã biểu quyết tán thành Chính phủ ban hành Nghị định quy định việc giảm tiền thuê đất năm 2024. Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Ủy ban Kinh tế và Tài chính và các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu, rà soát, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết để xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi ký chứng thực.