Nhân kỷ niệm Ngày Thế giới phòng chống Lao 24/3/2025, và tổng kết công tác phòng chống Lao năm 2024, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết Việt Nam đã đạt tỷ lệ điều trị thành công bệnh lao trên 90% trong năm 2024, vượt mức trung bình toàn cầu là 88%.

CÔNG TÁC PHÒNG CHỐNG LAO VẪN CÒN GẶP THÁCH THỨC

Kết quả có được là nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, đặc biệt là Công điện số 25/CĐ-TTg ngày 25/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác phòng chống lao.

Mặc dù vậy, tình hình dịch tễ bệnh lao tại nước ta còn rất nặng nề. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, Việt Nam vẫn nằm trong số 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao và lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới. Trong năm 2024, cả nước phát hiện hơn 113.600 ca mắc lao, trong đó gần 4.000 ca lao kháng thuốc.

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhìn nhận, công tác phòng, chống lao tại nước ta vẫn còn gặp không ít khó khăn, thách thức. Tỷ lệ bệnh nhân lao được phát hiện chủ động trong nhóm nguy cơ cao chưa đạt kế hoạch đề ra; tỷ lệ điều trị khỏi bệnh lao phổi có bằng chứng vi khuẩn học vẫn thấp hơn chỉ tiêu mong muốn.

Bên cạnh đó, nguồn lực tài chính, đặc biệt từ ngân sách quốc tế đang có xu hướng giảm dần. Việc đảm bảo thuốc, thiết bị, vật tư y tế còn gặp khó khăn do thủ tục phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động phát hiện và điều trị bệnh.

Mặc dù vậy, Việt Nam đã duy trì mạng lưới phòng chống lao tại 100% xã, phường, đảm bảo người dân được tiếp cận dịch vụ phòng chống lao.

Bộ Y tế đã triển khai các kỹ thuật tiên tiến như xét nghiệm Xpert và giải trình tự gene thế hệ mới, góp phần phát hiện bệnh chính xác và sớm hơn. Đồng thời, nhiều hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe, huy động cộng đồng và hỗ trợ bệnh nhân thông qua Quỹ Hỗ trợ người bệnh chiến thắng bệnh lao, đã mang lại hiệu quả thiết thực.

“Chấm dứt bệnh lao là mục tiêu cao cả và cũng là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Với chủ đề năm nay, Việt Nam cam kết, đầu tư, hành động để chấm dứt bệnh lao, chúng tôi kêu gọi sự vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ từ các cấp, ngành và cộng đồng”, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh.

5 NHIỆM VỤ ĐỂ THỰC HIỆN CHẤM DỨT BỆNH LAO 

Để thực hiện cam kết của Việt Nam chấm dứt bệnh lao vào năm 2035, trong thời gian tới, Bộ Y tế đặt ra 5 nhiệm vụ trọng tâm.

Một là, tiếp tục triển khai hiệu quả các giải pháp kỹ thuật tiên tiến, chủ động phát hiện và quản lý tốt bệnh nhân lao và lao kháng thuốc, đặc biệt chú trọng vào các nhóm nguy cơ cao như người già, trẻ em, người mắc bệnh mạn tính và trong các cơ sở khép kín.

Hai là, tăng cường công tác truyền thông giáo dục sức khỏe, vận động chính sách, huy động xã hội, nhằm xóa bỏ kỳ thị đối với người bệnh lao, khuyến khích người dân chủ động tìm kiếm và tuân thủ điều trị.

Ba là, đảm bảo nguồn lực tài chính bền vững từ ngân sách Trung ương, địa phương, và bảo hiểm y tế; tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa, hợp tác công - tư, kêu gọi sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế để đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, tăng cường năng lực mạng lưới phòng, chống lao.

Bốn là, củng cố, hoàn thiện và nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống y tế cơ sở, hệ thống quản lý sức khỏe toàn dân gắn với nội dung phát hiện, khám, điều trị bệnh lao.

Năm là, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, áp dụng rộng rãi các tiến bộ kỹ thuật, đặc biệt là công nghệ giải trình tự gene thế hệ mới trong chẩn đoán và điều trị lao.

TS.BS Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng Ban Điều hành Chương trình chống lao Quốc gia, cho biết thêm rằng Chương trình chống lao Quốc gia đã đề xuất việc phòng, chống lao ngay tại tuyến y tế cơ sở. Theo đó, toàn bộ mạng lưới y tế, cơ sở khám chữa bệnh triển khai khám, kiểm soát sức khỏe toàn dân gắn với nội dung phát hiện, khám và điều trị bệnh lao. Bên cạnh đó, kiểm soát lao dựa trên hệ thống quản lý sổ sức khỏe điện tử.

“Các cơ sở đào tạo y khoa đưa nội dung về bệnh lao là bắt buộc để các thầy thuốc có đầy đủ kiến thức, chứng chỉ về bệnh lao trong quá trình hành nghề. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi một USD đầu tư cho công tác phòng, chống lao sẽ thu lại 39 USD cho nền kinh tế”, TS.BS Đinh Văn Lượng nhấn mạnh.

Ông Lượng khẳng định, hiện nay Việt Nam mới phát hiện được khoảng 60% số bệnh nhân lao tại cộng đồng, nếu số người mắc lao trong cộng đồng không được kiểm soát, các năm tiếp theo sẽ rất khó khăn cho công tác phòng, chống lao.

“Năm 2024, số phát hiện lao trong cộng đồng đã vượt 60%. Tôi hy vọng, năm 2025 với việc triển khai mạnh mẽ Công điện của Thủ tướng Chính phủ, cùng với kiểm soát lao tại các cơ sở khám chữa bệnh, số ca lao được phát hiện sẽ tăng lên. Từ đó kiểm soát lao ở Việt Nam mới thành công và bệnh lao sẽ chấm dứt sớm”, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương tin tưởng.

Theo Bộ Y tế, Việt Nam kiên định mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2035 như đã cam kết với cộng đồng quốc tế.