Trong 10 năm qua, tăng trưởng dòng vốn FDI vào Việt Nam duy trì đà tăng trưởng, nhờ xu hướng chuyển dịch sản xuất. Các quốc gia như Singapore, Đài Loan, và Trung Quốc đóng góp chính vào sự tăng trưởng này, do Việt Nam có lợi thế cạnh tranh về chính sách đầu tư thuận lợi, chi phí lao động thấp, và nền kinh tế ổn định.

Tuy nhiên, trong năm 2024, dòng vốn FDI vào Việt Nam tăng trưởng chậm dần. Trong 10 tháng đầu năm 2024, tổng vốn FDI đăng ký đạt 27,26 tỷ USD, chỉ tăng 1,9% so với cùng kỳ.

Phân tích về sự tăng trưởng chậm này, theo SSI Research biến động của tỷ giá hối đoái có thể ảnh hưởng đến hiệu quả dự án, dẫn đến các doanh nghiệp FDI do dự trong việc đầu tư mới.

Cần có những cải cách về chính sách FDI để thu hút vốn nước ngoài vào các ngành mục tiêu. Hiện nay, Việt Nam đang phải cạnh tranh thu hút FDI với các nước láng giềng như Indonesia đã ban hành Luật Omnibus hay Thái Lan quỹ nâng cao năng lực cạnh tranh và áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp 10%.

Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng tại khu vực miền Nam còn hạn chế: Tiến độ xây dựng cơ sở hạ tầng còn chậm, dẫn đến chi phí logistics cao hơn có thể khiến cho đầu tư ít hấp dẫn hơn

Diện tích đất sẵn sàng cho thuê có tại các vùng công nghiệp còn lại khá ít khến cho các nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc chọn địa điểm đầu tư: Theo CBRE, tỷ lệ lấp đầy trung bình đạt 81% ở miền Bắc và 92% ở miền Nam vào cuối tháng 6/2024.

Trong chiến dịch tranh cử Tổng thống năm 2024, ông Trump đã nhấn mạnh các biện pháp thương mại để bảo vệ nền kinh tế Mỹ, bao gồm mức thuế quan 60% đối với hàng hóa Trung Quốc nhằm giảm thâm hụt thương mại và thúc đẩy sản xuất nội địa, và mức thuế quan thông thường từ 10- 20% đối với các quốc gia khác để bảo vệ các ngành công nghiệp Hoa Kỳ khỏi sự cạnh tranh nước ngoài.

Những tuyên bố trong chiến dịch này cho thấy một sự chuyển hướng sang các chính sách bảo hộ nhiều hơn, khiến cho những chính sách đối với sản phẩm nhập khẩu còn chưa rõ ràng. Trong ngắn hạn, các doanh nghiệp FDI có thể sẽ chờ các thông tin cụ thể hơn về những chính sách thuế quan mới của Trump, bao gồm những luật thuế ảnh hưởng đến nhập khẩu từ Việt Nam.

Tuy vậy, trong nhiệm kỳ trước vào năm 2018, Mỹ đã áp dụng mức thuế quan trị giá 50 tỷ USD đối với hàng hóa xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ. Chính sách thương mại này đã tạo ra sự chuyển dịch các cơ sở sản xuất ra khỏi Trung Quốc, giúp Việt Nam nổi lên như một điểm đến trong khu vực cho các doanh nghiệp FDI, bao gồm Luxshare, Goertek, Pegatron và Compal Electronics.

Ngoài ra, một số tập đoàn như Samsung, LG, Hyundai, Lotte, Intel, Lego, Hyosung và Foxconn—đã chuyển một phần sản xuất sang Việt Nam kể từ năm 2018, nhằm đa dạng hóa cơ sở sản xuất và giảm thiểu rủi ro trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hiện nay, Chính phủ đang có những hành động nhằm giải quyết các nút thắt để thu hút dòng vốn FDI bao gồm nghiên cứu và thiết lập các cơ chế hỗ trợ các doanh nghiệp lớn bị ảnh hưởng bởi Thuế tối thiểu toàn cầu; đề xuất trong Luật công nghiệp Công nghệ số với các ưu đãi khi đầu tư vào doanh nghiệp sản xuất bán dẫn; sửa đổi một số điều khoản trong Luật đầu tư hiện hành để Ủy ban Nhân dân tỉnh có thể cấp chứng nhận đầu tư vào khu công nghiệp mới; và nâng cao cơ sở hạ tầng để kết nối các trung tâm công nghiệp, như đường cao tốc Bắc-Nam, đường sắt nối Trung Quốc và Việt Nam.

Do đó, SSI Research cho rằng dòng vốn FDI sẽ tiếp tục tăng trưởng, ngay cả khi các luật thuế mới của Mỹ được áp dụng.

Việc triển khai các bảng giá đất mới tại nhiều địa phương từ cuối năm 2024 đã dẫn đến chi phí đền bù giải phóng mặt bằng tại các khu công nghiệp mới tăng đáng kể. Chi phí gia tăng sẽ làm biên lợi nhuận của dự án Khu công nghiệp mới giảm xuống mức 30-35%, so với hơn 50% ở các dự án Khu công nghiệp hiện hữu. Do đó, chúng tôi tiếp tục yêu thích các công ty có diện tích sẵn sàng cho thuê lớn như SIP, IDC, VGC, SZC, KBC, NTC...