Xếp hạng trình độ phát triển kinh tế - xã hội các tỉnh đến năm 2021
TS.Nguyễn Huy Lương*
26/04/2023, 06:00
So với kết quả trình độ phát triển kinh tế - xã hội cấp tỉnh của năm 2020 thì năm 2021 có 21 tỉnh tăng thứ bậc, 18 tỉnh giữ nguyên và 24 tỉnh tụt hạng. Điều này đòi hỏi các địa phương phải có giải pháp để cải thiện các chỉ số phát triển, từng bước đưa tới ngưỡng chuẩn tỉnh phát triển và có thu nhập cao...
Để thực hiện thành công mục tiêu xây dựng nước ta trở thành nước phát triển, thu nhập cao yêu cầu sự nghiệp xây dựng từng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây viết chung là tỉnh) cũng đều phải hướng tới mục tiêu xây dựng tỉnh trở thành tỉnh phát triển, thu nhập cao, hoặc cơ bản là tỉnh phát triển, thu nhập cao.
Căn cứ kết quả áp dụng phương pháp biên soạn chỉ số đánh giá trình độ phát triển kinh tế - xã hội (Sn) của Tổng cục Thống kê cho thấy đến hết năm 2021 kết quả thực hiện 10 tiêu chí thành phần và chỉ số phát triển KT – XH đến năm 2021 (S21) của nhiều tỉnh còn đạt thấp so với ngưỡng tỉnh phát triển, thu nhập cao. Cụ thể như sau:
Trên cơ sở số liệu Bảng 1, áp dụng phương pháp biên soạn chỉ số (Sn) thu được chỉ số phát triển kinh tế – xã hội năm 2021 (S21) của từng tỉnh như Bảng 2 dưới đây:
Theo quy ước trên, đến hết năm 2021 cả nước có 7 tỉnh đạt trình độ phát triển khá, bằng 11,1% tổng số tỉnh của cả nước; có 9 tỉnh có trình độ phát triển trung bình khá, bằng 14,3%; có 35 tỉnh có trình độ phát triển trung bình, bằng 55,6%; có 12 tỉnh chậm phát triển, bằng 19,0%.
Phân theo vùng:
Trình độ phát triển khá: Vùng 1 có 3/11 tỉnh (Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng), Vùng 3 có 1/14 tỉnh (Đà Nẵng), Vùng 5 có 2/6 tỉnh (TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương), Vùng 6 có 1/13 tỉnh (Cần Thơ).
Trình độ phát triển trung bình khá: Vùng 1 có 5/14 tỉnh (Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hải Dương, Hà Nam, Ninh Bình), Vùng 2 có 1/14 tỉnh (Thái Nguyên), Vùng 3 có 1/14 tỉnh (Thừa Thiên – Huế ), Vùng 5 có 2/6 tỉnh (Bà Rịa – Vũng Tàu, Đồng Nai).
Trình độ phát triển trung bình: Vùng 1 có 3/11 tỉnh (Hưng Yên, Nam Định, Thái Bình), Vùng 2 có 6/14 tỉnh (Phú Thọ, Bắc Giang, Lạng Sơn, Yên Bái, Hòa Bình, Lào Cai), Vùng 3 có 12/14 tỉnh (Bình Định, Khánh Hòa, Hà Tĩnh, Bình Thuận, Thanh Hóa, Quảng Nam, Phú Yên, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Ninh Thuận, Nghệ An), Vùng 4 có 1/5 tỉnh (Lâm Đồng), Vùng 5 có 2/6 tỉnh (Tây Ninh, Bình Phước), Vùng 6 có 11/13 tỉnh (Kiên Giang, Bạc Liêu, Đồng Tháp, An Giang, Tiền Giang, Long An, Vĩnh Long, Sóc Trăng, Hậu Giang, Trà Vinh, Cà Mau).
Chậm (kém) phát triển: Vùng 2 có 7/14 tỉnh (Điện Biên, Sơn La, Hà Giang, Bắc Cạn, Cao Bằng, Lai Châu, Tuyên Quang), Vùng 4 có 4/5 tỉnh (Đắk Nông, Gia Lai, Kon Tum, Đắc Lắc), Vùng 6 có 1/13 tỉnh (Bến Tre). Như vậy, đến hết năm 2021 các tỉnh chậm phát triển chủ yếu tập trung ở Vùng 2 và Vùng 4.
Phân theo tỉnh:
So với kết quả xếp hạng trình độ phát triển KT – XH cấp tỉnh năm 2020: năm 2021 có 21 tỉnh tăng thứ bậc xếp hạng, đó là các tỉnh: Phú Thọ tăng 14 bậc, Lạng Sơn tăng 12 bậc, Quảng Bình tăng 7 bậc, Quảng Ngãi tăng 6 bậc, Lai Châu tăng 5 bậc, Đồng Tháp tăng 4 bậc, Bạc Liêu và Nghệ An đều tăng 3 bậc; năm tỉnh Thừa Thiên – Huế, Thái Nguyên, Quảng Nam, Ninh Thuận và Bến Tre đều tăng 2 bậc; tăng 1 bậc có tám tỉnh: Đà Nẵng, Bắc Ninh, Khánh Hòa, Vĩnh Long, Tuyên Quang, Cao Bằng, Bắc Cạn và Sơn La.
Có 18 tỉnh giữ nguyên thứ bậc xếp hạng, đó là các tỉnh: Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Hải Dương, Hà Nam, Ninh Bình, Bình Định, Hà Nội, Bình Dương, Hải Phòng, Cần Thơ, Bà Rịa – Vũng Tàu, Hà Tĩnh, Lâm Đồng, Thanh Hóa, Trà Vinh, Yên Bái, Cà Mau và Hà Giang.
Có 24 tỉnh tụt hạng, đó là các tỉnh: Sóc Trăng giảm 11 bậc, Hậu Giang giảm 6 bậc, Gia Lai và Long An giảm 5 bậc, Phú Yên giảm 4 bậc; ba tỉnh Phú Yên, Quảng Trị và Kiên Giang đều giảm 3 bậc; giảm 2 bậc có bẩy tỉnh: Hưng Yên, Nam Định, Bình Thuận, An Giang, Hòa Bình, Đắk Lắk và Đắk Nông; giảm 1 bậc có chín tỉnh: Điện Biên, Kon Tum, Lào Cai, Tiền Giang, Bắc Giang, Tây Ninh, Thái Bình, Đồng Nai và TP. Hồ Chí Minh.
Theo Bảng 1: để nhanh chóng nâng cao trình độ phát triển của các tỉnh chậm phát triển, trong các năm tới Đảng, Nhà nước, các bộ ngành Trung ương cần quan tâm chỉ đạo, bố trí ưu tiên các nguồn lực đầu tư cho các tỉnh này, trong đó cần tập trung đầu tư để nâng cao kết quả thực hiện các tiêu chí: thu nhập bình quân đầu người; tỷ lệ đô thị hóa; tỷ lệ lao động phi nông nghiệp; tỷ lệ lao động đã qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ; tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều; tỷ lệ hộ sử dụng nước sinh hoạt sạch và hợp vệ sinh là các tiêu chí các tỉnh chậm phát triển còn đạt kết quả thấp so với các tỉnh có trình độ phát triển khá, và so với ngưỡng tỉnh phát triển, thu nhập cao.
Cụ thể, so với các tỉnh phát triển khá: thu nhập bình quân của các tỉnh chậm phát tiển chỉ bằng 43,7%; tỷ lệ đô thị hóa bằng 28,6%; tỷ lệ xã đạt chuẩn xã nông thôn mới bằng 37,3%; tỷ lệ lao động phi nông nghiệp bằng 45,8%; tỷ lệ đã qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ bằng 53,7%; tỷ lệ hộ sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh bằng 89,3%; tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều cao gấp 25,8 lần.
So với ngưỡng tỉnh phát triển, thu nhập cao: thu nhập bình quân của các tỉnh chậm phát tiển chỉ mới đạt 16,1%; tỷ lệ đô thị hóa đạt 24,7%; tỷ lệ xã đạt chuẩn xã nông thôn mới đạt 37,1%; tỷ lệ lao động phi nông nghiệp đạt 45,7%; tỷ lệ đã qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt 39,4%; tỷ lệ hộ sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 89,2%; tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều cao gấp 7,7 lần.
(*) TS.Nguyễn Huy Lương, Nguyên Cục trưởng Cục Thống kê Phú Thọ; Chủ tịch Hội Thống kê Phú Thọ.
Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 17-2023 phát hành ngày 24-04-2023. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:
Đề xuất đầu tư công 3.600 tỷ xây trung tâm logistics ở Tây Ninh
Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh đã quyết định chấm dứt hoạt động Dự án trung tâm logistics tỉnh, sau hơn 5 năm chưa thể triển khai vì chậm tiến độ; đồng thời kiến nghị trung ương xem xét hỗ trợ xây dựng lại dự án bằng nguồn vốn đầu tư công giai đoạn 2026 - 2030...
Phê duyệt Đề án đầu tư xây dựng Cảng, bến thủy Công an nhân dân trên toàn quốc
Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 1818/QĐ-TTg phê duyệt Đề án đầu tư xây dựng Cảng, bến thủy Công an nhân dân trên phạm vi toàn quốc và trang bị tàu tuần tra cho lực lượng Cảnh sát đường thủy...
Đường sắt trong hành trình hội nhập và phát triển bền vững
Sau nhiều năm bị coi là “chậm nhịp” trong bức tranh hạ tầng, ngành đường sắt Việt Nam đang bước vào giai đoạn tái thiết với những tín hiệu mới...
Gắn kết “cầu nối” cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) của Việt Nam và Hàn Quốc
Hiện có khoảng 10.000 doanh nghiệp Hàn Quốc đang hoạt động tại Việt Nam, trong đó 90% là doanh nghiệp nhỏ và vừa...
Australia tài trợ 2,1 triệu đô la Úc cho dự án nông nghiệp xanh tại Việt Nam
Dự án mới lần này của Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Quốc tế Australia (ACIAR) cũng là một phần quan trọng của chương trình ACIAR tại Việt Nam, với tổng giá trị hỗ trợ khoảng 18.6 triệu đô la Úc trong 5 năm tới...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: