Bộ Nội vụ vừa hướng dẫn một số khó khăn, vướng mắc trong thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Các nội dung này được nhiều tỉnh, thành phố quan tâm trong quá trình vận hành mô hình mới.

SẼ QUY ĐỊNH VỊ TRÍ VIỆC LÀM VỚI NHÂN SỰ BAN CHỈ HUY QUÂN SỰ CẤP Xà

Về tổ chức, hoạt động của thôn, tổ dân phố, Bộ Nội vụ cho biết Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 đã quy định thẩm quyền thành lập, tổ chức lại, giải thể, đặt tên, đổi tên thôn, tổ dân phố của Hội đồng nhân dân cấp xã.

Đồng thời, để triển khai thực hiện tổ chức hoạt động của thôn, tổ dân phố trong bối cảnh sắp xếp đơn vị hành chính, và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Nội vụ đã có văn bản hướng dẫn số 4168 ngày 23/6/2025.

Trong đó, đã hướng dẫn xác định loại hình tổ chức cộng đồng dân cư tại đơn vị hành chính cấp xã (mới), việc chuyển đổi thôn thành tổ dân phố hoặc tổ dân phố thành thôn, và việc đổi tên thôn, tổ dân phố do trùng tên.

Hiện nay, Bộ Nội vụ đang xây dựng dự thảo Nghị định về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố và một số chế độ, chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách để trình Chính phủ xem xét quyết định.

Về các nội dung liên quan đến quy trình bầu cử trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố được quy định tại Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và Nghị định số 59/2023/NĐ-CP ngày 14/8/2023 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Theo Bộ Nội vụ, các quy định này đang có hiệu lực thi hành và vẫn còn phù hợp khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Liên quan đến chức danh phó chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp xã, vốn là chức danh không chuyên trách trước đây, Bộ Nội vụ dẫn chiếu theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 Luật về quân sự, quốc phòng năm 2025.

Trong đó có Luật Dân quân tự vệ, đã quy định thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, quyết định bổ nhiệm các chức vụ phó chỉ huy Ban Chỉ huy quân sự cấp xã. Đồng thời, quy định chức danh này là công chức cấp xã.

Do đó, việc miễn nhiệm phó chỉ huy trưởng cấp xã sẽ thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ quy định vị trí việc làm đối với chỉ huy trưởng, phó chỉ huy trưởng, trợ lý; số lượng phó chỉ huy trưởng, trợ lý; tiêu chuẩn, định mức trang thiết bị làm việc của Ban Chỉ huy quân sự cấp xã theo thẩm quyền được giao.

GIẢI QUYẾT CHẾ ĐỘ CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG KHI SẮP XẾP BỘ MÁY

Bộ Nội vụ cũng hướng dẫn cụ thể về việc thực hiện chế độ, chính sách và tinh giản biên chế theo Nghị định số 178 (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 67).

Bộ Nội vụ cho biết tại điểm c khoản 5 văn bản số 4177 ngày 23/6/2025, việc xác định số biên chế có mặt thấp hơn khung biên chế theo quy định để xem xét, giải quyết chế độ, chính sách chỉ áp dụng đối với cấp xã sau sắp xếp, hợp nhất.

Việc này để bảo đảm đủ nguồn lực thực hiện các nhiệm vụ được giao cho cấp xã mới sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Do đó, đối với các đơn vị chưa sử dụng hết số biên chế được cấp có thẩm quyền giao, đề nghị địa phương thực hiện theo đúng quy định nêu trên.

Đồng thời, thực hiện theo hướng dẫn về khung biên chế của chính quyền cấp xã tại văn bản số 09/CV-BCĐ ngày 30/5/2025 của Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp của Chính phủ.

Đối với đối tượng là công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý công tác tại các cơ quan, đơn vị chịu tác động trực tiếp của việc sắp xếp tổ chức bộ máy, nhưng tổng số lượng cán bộ, công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý cùng cấp cao hơn so với quy định, thì thuộc trường hợp được xem xét giải quyết chế độ, chính sách theo quy định tại Nghị định số 178.

Ngoài ra, Bộ Nội vụ cũng hướng dẫn cụ thể về thời gian công tác để tính trợ cấp đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.

Theo đó, căn cứ quy định khoản 4, khoản 5 Điều 5 Nghị định số 154/2025/NĐ-CP, thời gian công tác để tính trợ cấp cho người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, là tổng thời gian công tác ở chức danh người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, và thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc ở các vị trí việc làm khác trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội từ Trung ương đến cấp xã và lực lượng vũ trang.

Thời gian này chưa hưởng trợ cấp thôi việc, hoặc chưa hưởng chế độ bảo hiểm xã hội một lần, hoặc chưa hưởng chế độ phục viên, xuất ngũ.

Các đối tượng đã tinh giản biên chế, nếu được bầu cử, tuyển dụng lại vào các cơ quan, tổ chức, đơn vị hưởng lương từ ngân sách nhà nước, hoặc bố trí làm người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố trong thời hạn 60 tháng, kể từ ngày thực hiện tinh giản biên chế, thì phải hoàn trả lại số tiền trợ cấp đã nhận.

Trường hợp Phó chỉ huy trưởng khi giải quyết chế độ theo Nghị định số 154, nếu bố trí qua vị trí dân quân thường trực, thì không phải hoàn trả lại tiền được hưởng theo Nghị định số 154.