Một trong những điểm đáng chú ý tại dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) được Bộ Tài chính gửi Bộ Tư pháp hồ sơ thẩm định là rà soát lại mức doanh thu chịu thuế đối với thu nhập từ kinh doanh.

Trước đây, theo quy định tại Luật số 71/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều tại các Luật thuế (có hiệu lực thi hành từ 01/01/2015), cá nhân kinh doanh có doanh thu hằng năm từ 100 triệu đồng trở xuống thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

Ngược lại, đối với trường hợp cá nhân kinh doanh có doanh thu cao hơn thì phải nộp thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ ấn định trên doanh thu phụ thuộc vào từng ngành nghề, lĩnh vực.

Đến năm 2024, Quốc hội thông qua Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15, trong đó nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế giá trị gia tăng của cá nhân kinh doanh từ 100 triệu đồng lên 200 triệu đồng/năm và áp dụng từ ngày 01/01/2026.

Theo Bộ tài chính, tại Điều 17 Luật số 48/2024/QH15 cũng sửa đổi, bổ sung Khoản 1, Điều 3 của Luật Thuế thu nhập cá nhân về ngưỡng doanh thu không chịu thuế thu nhập cá nhân của cá nhân kinh doanh để đồng bộ với mức quy định mới của thuế giá trị gia tăng.

Bộ Tài chính cho biết quy định tại Khoản 1, Điều 3 của Luật Thuế thu nhập cá nhân áp dụng chung cho cả cá nhân cư trú và không cư trú.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc quy định ngưỡng doanh thu theo năm để xác định đối tượng không phải nộp thuế thu nhập cá nhân chỉ áp dụng với cá nhân cư trú. Trong khi đó, cơ chế đánh thuế đối với cá nhân không cư trú lại được thiết kế theo từng lần phát sinh thu nhập với tất cả các loại thu nhập và duy trì phương pháp tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu.

Chính vì vậy, nếu đặt ngưỡng doanh thu hằng năm ở phần “quy định chung” dễ dẫn tới hiểu lầm rằng cả cá nhân cư trú và không cư trú đều cùng được hưởng cơ chế xét theo doanh thu năm. 

Từ thực tiễn trên, dự thảo Luật đã tách bạch quy định này và chuyển xuống Điều 6, chỉ áp dụng đối với cá nhân cư trú. Cách kết cấu mới không chỉ giúp tránh chồng lấn với chế độ tính thuế của cá nhân không cư trú mà còn giảm thiểu rủi ro diễn giải khác nhau giữa cơ quan thuế địa phương.

Đồng thời, để bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với biến động giá cả và điều kiện kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn, Chính phủ sẽ được giao thẩm quyền quyết định mức doanh thu này.

Bên cạnh việc điều chỉnh ngưỡng chịu thuế, dự thảo Luật cũng sửa đổi phương pháp tính thuế đối với thu nhập từ kinh doanh của cá nhân cư trú. Theo Điều 10 Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu tùy lĩnh vực hoạt động. Nếu không xác định được doanh thu, cơ quan thuế sẽ ấn định theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.

Tuy nhiên, theo chủ trương tại Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội, việc áp dụng hình thức thuế khoán sẽ chấm dứt từ ngày 01/01/2026, đồng thời khuyến khích cá nhân kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp.

Để thực hiện định hướng này, dự thảo Luật bổ sung quy định về tính thuế dựa trên thu nhập ròng. Theo đó, đối với trường hợp cá nhân cư trú có doanh thu năm vượt mức ngưỡng do Chính phủ quy định như sau:

Bộ Tài chính cho biết quy định này được xây dựng trên cơ sở tham chiếu với chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, vốn cũng đang áp dụng mức thuế suất 17% đối với doanh thu trong khoảng từ trên 3 tỷ đồng đến không quá 50 tỷ đồng/năm.

Ngược lại, nếu cá nhân cư trú có doanh thu dưới mức ngưỡng do Chính phủ quy định, phương pháp tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu