Thống kê từ Chứng khoán BSC cho thấy, từ năm 2020 đến nay, giá trị đầu tư ODI (Outward Direct Investment) hay còn gọi là vốn đầu tư trực tiếp FDI từ Trung Quốc vào Việt Nam luôn nằm trong top 4 trở lên.

Riêng trong năm 2024, tổng giá trị vốn ODI đăng ký vào Việt Nam đạt 3,97 tỷ USD, xếp sau Singapore, Hàn Quốc, Hong Kong. Bước sang năm 2025, tính đến tháng 3, tổng vốn ODI đăng ký vào Việt Nam đạt 1,42 tỷ USD, tăng 174,34% so với cùng kỳ. 

Mức tăng vọt dòng vốn ODI từ Trung Quốc vào Việt Nam bắt đầu tư sau khi Chiến tranh thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc 1.0. Từ năm 2019 trở đi, tỷ trọng vốn ODI từ Trung Quốc tăng theo xu hướng của Chiến lược Trung Quốc +1.

Theo đó, tỷ trọng trung bình vốn ODI Trung Quốc vào Việt Nam tăng từ 6,07% trong giai đoạn 2013 -2018 lên 11,79% giai đoạn 2019-2024. Đặc biệt, tỷ trọng vốn ODI đăng ký cấp mới tăng vọt trong 3 tháng năm 2025 lên 28,47%, đạt 1,23 tỷ USD, tăng 156,32%. 

Dòng vốn FPI (Foreign Portfolio Investment) đầu tư gián tiếp Trung Quốc vào Việt Nam có biến động lớn hàng năm, chủ yếu do chiến lược đầu tư của các doanh nghiệp Trung Quốc.

Tính từ đầu năm đến tháng 3/2025, vốn FPI vào Việt Nam đạt 49,77 triệu USD. Tỷ trọng tài sản FPI Trung Quốc tại Việt Nam chỉ chiếm 0,06% tổng giá trị tài sản FPI từ Trung Quốc ra thế giới.

Dòng vốn FPI chủ yếu đổ vào các tổ chức tài chính trừ ngân hàng với giá trị tài sản tính đến năm 2024 đạt 721 triệu USD, chiếm tỷ trọng 85,67% giá trị tài sản đầu tư FPI Trung Quốc vào Việt Nam, còn lại là vào ngành Ngân hàng.

Dòng vốn FPI cũng chủ yếu đổ vào cổ phiếu với giá trị tài sản tính đến năm 2024 đạt 718 triệu USD, chiếm tỷ trọng 85,26%, còn lại vào chứng khoản nợ gồm nợ dài hạn và ngắn hạn có tỷ trọng ngang nhau.

Hiện tại có khoảng 109 quỹ đầu tư thuộc sở hữu của Đài Loan, Hong Kong, Trung Quốc đầu tư vào Việt Nam, trong đó 58 quỹ đến từ Hong Kong, 46 quỹ đến từ Đài Loan, 5 quỹ đến từ Trung Quốc đại lục. Trong số các quỹ này, có 8 quỹ phân bổ 60-70% tỷ trọng vào Việt Nam.

Trong các quỹ trên, CTBC Vietnam Equity Fund TWD là quỹ đến từ Đài Loan, Trung Quốc, có NAV lớn nhất 635.66 triệu USD tính đến 30/06/2025. Quỹ này có hiệu suất đến khoảng hết tháng 7/2025 lần lượt đạt 3,16% từ đầu năm và 10,45% so với năm trước. 

Quỹ Fubon Tianhong Vietnam Market Stock Initiated Securities Investment Fund là quỹ có NAV lớn thứ hai (561 triệu USD) cùng với hiệu suất và lần lượt đạt 8,43% từ đầu năm và 16,28% so với năm trước. 

Trong khi đó, quỹ có hiệu suất cao nhất lại thuộc về Fubon FTSE Vietnam ETF 40%/năm; JPM VIETNAM OPP FUND-ACC USD 25%/năm; AMUNDI VIETNAM OPPORTUNITIES 22%/năm. Premia Vietnam ETF với trung bình 38,33%/năm, CSOP FTSE VIETNAM 30 ETF-HKD đạt 39%/năm. 

Nhận định về triển vọng dòng vốn ODI của Trung Quốc vào Việt Nam trong thời gian tới, BSC cho rằng sẽ tiếp tục thu hút dòng vốn trong thời gian tới nhờ hàng loạt động lực.

Thứ nhất, việc vận hành thành công KRX sẽ tạo tiền đề cho việc triển khai mô hình CCP trên thị trường chứng khoán cơ sở trong năm 2026 - giải quyết triệt để vấn về pre-funding, cũng như mở ra một giai đoạn mới cho thị trường với các sản phẩm được kỳ vọng được triển khai trong tương lai như Day-trading, bán khống, quyền chọn, bán chứng khoán chờ về… hướng đến mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam trong 2025 mà Chính phủ đã đề ra.

Thứ hai, Nhà nước đã thực hiện nhiều chính sách để tháo gỡ những hạn chế đối với nhà đầu tư nước ngoài.  Nghị định 69/2025/NĐ-CP (hiệu lực từ 19/05/2025) cho phép tạm thời nâng giới hạn sở hữu nước ngoài tại một số ngân hàng thương mại lên đến 49%. Đồng thời, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến sửa đổi Nghị định 155 để tăng cường minh bạch thông tin về FOL tại các công ty đại chúng.

Thứ ba, linh hoạt hóa tài khoản đầu tư gián tiếp. Thông tư 68/2024/TT-BTC: Bãi bỏ yêu cầu nhà đầu tư tổ chức nước ngoài phải có 100% tiền mặt trước khi đặt lệnh mua. Thay vào đó, mô hình cho phép công ty chứng khoán bảo lãnh thanh toán được áp dụng. Đây là thay đổi đột phá, giúp thị trường Việt Nam tiệm cận với chuẩn "Giao hàng và Thanh toán" (Delivery versus Payment - DvP) của quốc tế.

Cuối cùng, Thông tư 03/2025/TT-NHNN, giảm thiểu thủ tục hành chính cho các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt nhất là trong thủ tục về mở tài khoản giao dịch thanh toán.

Mặc dù vậy rủi ro tỷ giá vẫn là điều phải lưu ý. VND không phải đồng tiền mạnh, dòng vốn ngoại có thể rút ra rất nhanh và mạnh tìm nơi trú ẩn an toàn khi diễn biến kinh tế toàn cầu nói chung hay Việt Nam nói riêng gặp vấn đề.