Bộ Giao thông vận tải có báo cáo gửi lãnh đạo Chính phủ về việc kết nối các tuyến cao tốc theo Công điện số 769/CĐ-TTg ngày 26/8/2023 của Thủ tướng Chính phủ; trong đó cho biết tổng số vốn cần bố trí đầu tư hệ thống nút giao, đường kết nối nhằm phát huy hiệu quả khai thác các tuyến cao tốc trên phạm vi cả nước là 174.543 tỷ đồng.

Số kinh phí này được tính toán dựa trên 134 kiến nghị từ các địa phương cả nước gửi về Bộ Giao thông vận tải nhằm đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp các tuyến đường kết nối với hệ thống cao tốc, các nút giao quốc lộ với cao tốc nhằm phát huy tối đa hiệu quả khai thác các tuyến đường bộ cao tốc qua địa phương và trên cả nước.

Trong số 134 kiến nghị nói trên có 53 kiến nghị liên quan đến nút giao với nhu cầu vốn đầu tư khoảng hơn 33.000 tỷ đồng; 81 kiến nghị liên quan đến tuyến kết nối, nhu cầu vốn khoảng hơn 141.500 tỷ đồng.

Cụ thể: Liên quan đến đầu tư nút giao, có 9 kiến nghị đã được bố trí vốn, đang triển khai xây dựng hoặc chuẩn bị đầu tư; 7 kiến nghị bổ sung nút giao hoặc mở rộng nút giao hiện hữu trên các tuyến cao tốc, nhưng chưa xác định được nguồn vốn đầu tư; 5 kiến nghị bổ sung nút giao nhưng không bảo đảm yêu cầu kỹ thuật theo quy chuẩn đường cao tốc, tiêu chuẩn thiết kế đường cao tốc; 32 kiến nghị bổ sung, hoàn thiện nút giao theo quy hoạch. Các kiến nghị đầu tư này thuộc nhiệm vụ chi của cả ngân sách trung ương và ngân sách được phương, chưa bố trí được nguồn vốn để thực hiện đầu tư; có 10 kiến nghị liên quan đến tuyến kết nối đã được bố trí vốn để chuẩn bị đầu tư hoặc đang triển khai xây dựng; 71 kiến nghị đầu tư mới hoặc mở rộng tuyến kết nối gồm các tuyến cao tốc, quốc lộ; các tuyến đường tỉnh, đường huyện…

Bộ Giao thông vận tải cho biết, hiện nay đã bố trí khoảng 4.697 tỷ đồng đầu tư hoàn thiện các nút giao, trong đó ngân sách Trung ương 270 tỷ đồng và ngân sách địa phương 4.427 tỷ đồng; đang tính toán nhu cầu cần bố trí bổ sung khoảng 28.332 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương 7.231 tỷ đồng và ngân sách địa phương 21.101 tỷ đồng.

Đối với các tuyến đường kết nối, nhu cầu vốn đầu tư hoàn thiện theo các kiến nghị khoảng 141.514 tỷ đồng, bao gồm ngân sách Trung ương 32.334 tỷ đồng và ngân sách địa phương 109.180 tỷ đồng. Theo Bộ này, đến nay có khoảng 16.554 tỷ đồng đã được bố trí, gồm ngân sách Trung ương 600 tỷ đồng và ngân sách địa phương 15.954 tỷ đồng; vì vậy cần bố trí bổ sung khoảng 124.960 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương 31.734 tỷ đồng và ngân sách địa phương 93.226 tỷ đồng.

Theo nhận định của Bộ Giao thông vận tải, trong điều kiện ngân sách còn khó khăn, việc cân đối ngay hơn 174.500 tỷ đồng ngân sách nhà nước để đầu tư hoàn thiện các nút giao, tuyến kết nối theo các kiến nghị là khó khả thi mặc dù thừa nhận việc xây dựng hệ thống giao thông kết nối là cần thiết nhằm phát huy hiệu quả đầu tư các tuyến cao tốc. Trên cơ sở đó, Bộ Giao thông vận tải kiến nghị lãnh đạo Chính phủ có ý kiến chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương liên quan bố trí nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ triển khai.

Cụ thể, đối với các nút giao, tuyến kết nối có nhu cầu cấp thiết, cần sớm bố trí vốn để đầu tư ngay trong giai đoạn 2021 - 2025, Bộ Giao thông vận tải kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính nghiên cứu, tham mưu cân đối khoảng 4.352 tỷ đồng từ nguồn tăng thu ngân sách trung ương hằng năm, nguồn dự phòng kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 để hỗ trợ khoảng 2.075 tỷ đồng đầu tư 8 tuyến kết nối là các quốc lộ (các tuyến quốc lộ 19B, 19C, 29, 217, 217B, 49, 10, 91); hỗ trợ 8 địa phương (Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Bình Định, Lạng Sơn, Thanh Hóa, Thừa Thiên - Huế) khoảng 2.277 tỷ đồng để đầu tư 2 nút giao, 10 tuyến kết nối.

Đối với các nút giao, tuyến kết nối cần ưu tiên bố trí vốn đầu tư trong giai đoạn tiếp theo, Bộ Giao thông vận tải rà soát, ưu tiên bố trí hơn 24.800 tỷ đồng trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 và các nguồn vốn hợp pháp khác để đầu tư 4 nút giao, 12 tuyến kết nối là quốc lộ, nhánh nối cao tốc (các quốc lộ 1,  3, 9B, 47, 45, 40B, 28, 55, 70B, 34B, 2 nhánh nối trên cao tốc TP.HCM - Trung Lương.

Các địa phương khác (27 tỉnh, thành gồm Hà Tĩnh, Quảng Ngãi, Phú Yên, Ninh Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu, TP.HCM, Cần Thơ, Tuyên Quang, Đắk Lắk, An Giang, Sóc Trăng, Ninh Bình, Thanh Hóa, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Thuận, Đồng Nai, Vĩnh Long, Hải Phòng, Phú Thọ, Lào Cai, Quảng Ninh, Bắc Kạn, Hòa Bình và Sơn La) rà soát, ưu tiên bố trí khoảng 114.995 tỷ đồng trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 và các nguồn vốn hợp pháp khác để đầu tư 26 nút giao, 40 tuyến kết nối, đặc biệt đối với các dự án đang triển khai mà địa phương là cơ quan chủ quản, cơ quan có thẩm quyền.

Đối với các nút giao, tuyến kết nối trên các tuyến cao tốc do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý, khai thác, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (CMSC) chỉ đạo VEC nghiên cứu, thu xếp nguồn vốn khoảng hơn 7.000 tỷ đồng để ưu tiên đầu tư 7 nút giao, 1 tuyến kết nối theo kiến nghị của các địa phương Hà Nam, Nam Định, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi trên các tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây.