Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP. Hồ Chí Minh (MAUR) cho biết theo kế hoạch được đề cập tại Nghị quyết 188/2025/QH15 của Quốc hội ban hành ngày 19/2/2025, TP. Hồ Chí Minh (cũ) dự kiến cần khoảng 40,2 tỷ USD để hoàn thành việc đầu tư xây dựng 7 tuyến đường sắt đô thị (metro) với tổng chiều dài 355 km.

Tuy nhiên, quy mô mạng lưới đường sắt đô thị của Thành phố đã tăng lên hơn 1.000 km sau khi sáp nhập cơ học mạng lưới của ba địa phương (TP. Hồ Chí Minh cũ, Bà Rịa - Vũng Tàu cũ và Bình Dương cũ).

Theo MAUR, việc gia tăng về quy mô của đường sắt đô thị sẽ gặp khó khăn rất lớn là khả năng đáp ứng về nguồn vốn để đầu tư phát triển mạng lưới đường sắt đô thị.

Bên cạnh bài toán tài chính, dự án phát triển mạng lưới đường sắt đô thị của Thành phố còn đối mặt với nhiều thách thức không nhỏ khác. Trong đó, các thách thức liên quan đến phát triển nguồn nhân lực, phát triển công nghiệp đường sắt, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để phục vụ giải phóng mặt bằng.

Đồng thời, với quy mô khối lượng công việc rất lớn, lãnh đạo Thành phố cũng đang giao các cơ quan liên quan nghiên cứu mô hình tổ chức về đầu tư, quản lý, vận hành, khai thác hệ thống đường sắt đô thị phù hợp.

Để giải quyết phương án tài chính để phát triển hệ thống metro tại Thành phố, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 188/2025/QH15 ngày 19/02/2025 thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Luật Đường sắt ngày 27/6/2025. 

Theo đó, quy định các loại hình nguồn vốn để đầu tư hệ thống metro bao gồm: vốn ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương, ngân sách địa phương, vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài, vốn trái phiếu chính quyền địa phương, các khoản thu từ việc phát triển các khu vực TOD và các nguồn vốn từ tư nhân thông qua phương thức đầu tư trực tiếp và đầu tư theo phương thức đối tác công tư.

Hiện nay, việc phát triển hệ thống metro tại hai đô thị lớn là TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đang nhận được sự quan tâm của Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ. Cụ thể hóa bằng những cơ chế, chính sách, đặc thù, đặc biệt để đầu tư xây dựng hệ thống metro trên các lĩnh vực như rút ngắn trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng, huy động vốn và bố trí vốn đầu tư, phát triển công nghiệp đường sắt, chuyển giao công nghệ và phát triển nguồn nhân lực, phát triển đô thị theo mô hình TOD, chính sách về vật liệu và bãi đổ thải.

Ngoài ra, theo Ủy ban nhân dân TP. Hồ Chí Minh, Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về Phát triển kinh tế tư nhân đã mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân, có chính sách ưu đãi khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia cùng Nhà nước các dự án đường sắt đô thị.