Phát biểu tại “Diễn đàn Logistics xanh - Sức bật trong biến động và kết nối cùng FIATA World Congress 2025” do Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) phối hợp cùng Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức chiều 11/7/2025, ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho rằng tăng trưởng xanh, phát triển bền vững là yêu cầu tất yếu, không thể đảo ngược và là xu thế chung toàn cầu trong giai đoạn hiện nay.

CHUYỂN ĐỔI XANH LÀ BẮT BUỘC VỚI LOGISTICS

Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 đã đặt mục tiêu “xanh hoá” các ngành kinh tế, thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng bền vững về môi trường và công bằng xã hội. “Phát triển logistics xanh" là một trong số các nhiệm vụ được giao cho các Bộ ngành liên quan trong bản chiến lược này.

Để thực hiện Chiến lược này, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 882/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, trong đó, dịch vụ logistics là 1 trong 18 chủ đề trọng tâm của Kế hoạch.

Khảo sát của Hội đồng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững thuộc VCCI đã cho thấy, chuyển đổi chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị theo hướng bền vững hơn là một trong những xu thế mà cộng đồng doanh nghiệp quốc tế đang rất quan tâm và dành nhiều ưu tiên.

Theo đó, quản lý chuỗi cung ứng xanh gắn liền với quản trị các mắt xích của nó, bao gồm thiết kế xanh, sản xuất xanh, vận hành xanh, thu mua xanh, logistics xanh, quản lý chất thải…

Theo Chủ tịch VCCI, khi các mắt xích đều “xanh”, doanh nghiệp sẽ nâng cao năng lực vận hành, đồng thời hình thành nên hệ sinh thái xanh, bền vững xoay quanh doanh nghiệp. Từ đó, tạo ra lợi thế cạnh tranh, gia tăng khả năng thích ứng, chống chịu, phục hồi của doanh nghiệp trước các cú sốc của thị trường.

Cũng theo Chủ tịch Phạm Tấn Công, từ những yêu cầu chung của chuỗi cung ứng toàn cầu, phát triển logistics xanh không còn là xu hướng, mà dần trở thành yêu cầu tất yếu với các hoạt động xuyên suốt từ khâu mua nguyên vật liệu, sản xuất, phân phối, giao hàng, xử lý phế thải, với toàn bộ chu kỳ sống của sản phẩm.

Nghị quyết số 163/NQ-CP của Chính phủ về việc đẩy mạnh triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam cũng đã xác định “phát triển logistics gắn với chuỗi cung ứng bền vững”.

Cùng quan điểm trên, ông Đào Trọng Khoa, Chủ tịch VLA cho rằng trong bối cảnh kinh tế thế giới đang đối mặt với những biến động chưa từng có: đứt gãy chuỗi cung ứng, biến động tỷ giá, chi phí vận tải tăng cao, đến các rào cản kỹ thuật như thuế carbon và tiêu chuẩn ESG từ các thị trường lớn như Hoa Kỳ và châu Âu, ngành logistics Việt Nam đang đứng trước một ngã rẽ mang tính lịch sử.

“Chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp logistics Việt Nam hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế”, ông Khoa khẳng định.

Theo ông Trần Thanh Hải, Cục phó Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), những năm gần đây, thị trường thế giới chứng kiến những “cú sốc” lớn không chỉ ảnh hưởng dòng chảy của hàng hoá toàn cầu, mà còn đặt ra yêu cầu cấp bách đối với khả năng thích ứng và phục hồi của ngành logistics toàn cầu.

Trong bối cảnh này, logistics xanh được xác định là "chìa khoá", là "điểm tựa" để các doanh nghiệp toàn cầu, trong đó có doanh nghiệp Việt Nam vượt qua những “cú sốc” trên.

Thông qua việc đầu tư vào phương tiện vận tải tiết kiệm nhiên liệu, sử dụng container thông minh, tối ưu lộ trình, số hoá quản lý kho bãi, logistics xanh còn hỗ trợ doanh nghiệp giảm gánh nặng chi phí dài hạn. Khi giá dầu, giá vận chuyển luôn biến động, đây là “lá chắn kinh tế” rất cần thiết.

CẦN SỰ ĐỒNG HÀNH TỪ CHÍNH SÁCH

Tuy nhiên, khi tham gia quá trình xanh hoá, ông Hải cho rằng doanh nghiệp sẽ gặp một số thách thức. Trước hết về nhận thức, thói quen, hạ tầng chưa đáp ứng cho sự phát triển của phương tiện vận chuyển xanh. Chuyển đổi xanh hoá đòi hỏi chi phí đầu tư không nhỏ gây khó khăn cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Ngoài ra, doanh nghiệp gặp thách thức khi lựa chọn công nghệ hay việc thiếu đội ngũ chuyên gia có kiến thức và năng lực triển khai.

Do đó, để thực hiện chuyển đổi sang xanh hoá, theo ông Hải, trước tiên cần chuyển đổi năng lượng. Các phương tiện vận chuyển sử dụng năng lượng điện tái tạo, hydrogen, LNG….

Bên cạnh đó, cần tối ưu hoá quy trình thông qua việc vận tải quy mô lớn hơn, giảm chạy rỗng, xây dựng kho, cảng thông minh. Thực hiện bù trừ phát thải bằng cách tham gia trồng rừng cũng là một định hướng.

Với doanh nghiệp, cần xây dựng chiến lược phù hợp với định hướng phát triển xanh; nâng cấp và mở rộng hệ thống kho bãi, đầu tư các tranh thiết bị hiện đại; ưu tiên sử dụng các phương tiện vận tải thân thiện với môi trường. Doanh nghiệp cần chia sẻ và nỗ lực hợp tác; áp dụng công nghệ mới, ứng dụng AI để tối ưu hoá hoạt động; xây dựng mô hình logistics xanh tích hợp.

Theo ông Đặng Vũ Thành, Phó Chủ tịch VLA, để chuyển đổi xanh thực sự đi vào thực tiễn, rất cần sự hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm giữa các quốc gia, giữa các cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là với những thị trường có tiêu chuẩn khắt khe như EU.

Ông Koen Soenens, Phó Chủ tịch Uỷ ban Vận tải và Logistics, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), cũng nhấn mạnh: "Phát triển xanh là quá trình không thể “thuê ngoài” mà đòi hỏi sự chung tay giữa doanh nghiệp, Chính phủ và các bên liên quan".

Mặc dù nhận thức tại Việt Nam đang được cải thiện, nhưng nguồn lực tài chính, kỹ năng và kinh nghiệm vẫn còn hạn chế. Điều quan trọng nhất là sự đồng bộ chính sách và thống nhất quan điểm. Một khi điều đó được thiết lập, Việt Nam hoàn toàn có thể tiến rất nhanh.

Đại diện EuroCham cũng cho rằng đây là thời điểm vàng để Việt Nam xây dựng một hệ thống logistics hiện đại, hiệu quả và bền vững, đồng thời trao quyền cho thế hệ tiếp theo bằng một bộ công cụ đầy đủ để phát triển nền kinh tế xanh.

Ông Yap Kwong Weng, CEO Vietnam SuperPort, cho rằng điều cốt lõi hiện nay là cần thúc đẩy mô hình logistics tích hợp đa phương thức, song song với việc xây dựng hành lang chính sách và tài chính bền vững để hỗ trợ doanh nghiệp thực thi chuyển đổi một cách thực chất.

Các nỗ lực chuyển đổi xanh của doanh nghiệp chỉ thực sự hiệu quả khi có sự đồng hành từ chính sách và tài chính. Ông Yap Kwong Weng đề xuất cần khuyến khích tài chính xanh và các cơ chế hợp tác công-tư, không chỉ từ ngân hàng thương mại mà cả từ các tổ chức quốc tế như IFC, Ngân hàng Thế giới.