Phát biểu tại “Diễn đàn logistics vùng lần VI: Logistics xuyên biên giới - Sức bật tăng trưởng vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung” diễn ra ngày 22/8 tại Thành phố Huế, ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng quy hoạch vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 đặt trọng tâm vào việc phát triển các ngành kinh tế biển, công nghiệp, dịch vụ tài chính, thương mại và logistics.

TỰ TIN TRỞ THÀNH TRUNG TÂM LOGICTICIS CỦA KHU VỰC VÀ CẢ NƯỚC

Xây dựng vùng động lực miền Trung làm đầu tàu dẫn dắt sự phát triển; phát triển các hành lang kinh tế Bắc - Nam, Đông – Tây, kết nối hiệu quả cảng biển, khu kinh tế, sân bay, cửa khẩu quốc tế, các đô thị ven biển và các cực tăng trưởng. Hệ thống cảng biển tại các tỉnh trong vùng cũng được phát triển đồng bộ nhằm tạo nền tảng vững chắc cho trung tâm logistics cấp quốc gia.

TP Huế cùng vùng Bắc Trung Bộ, Duyên hải miền Trung sở hữu vị trí chiến lược, nằm ở “ngã tư” của các hành lang vận tải Bắc - Nam và Đông - Tây. Khu vực này có các cảng biển nước sâu, mạng lưới sân bay mới và hệ thống đường sắt hiện đại, tạo tiềm năng trở thành trung tâm logistics quốc gia và khu vực, kết nối Hành lang kinh tế Bắc - Nam, Đông - Tây với Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng (GMS).

Ông Nguyễn Văn Phương, Phó Bí thư, Chủ tịch UBND TP Huế, cho biết định hướng đến 2030 TP Huế sẽ trở thành trung tâm lớn của khu vực Đông Nam Á. Trong chiến lược đó, logictics được xác định là trụ cột phát triển xanh của vùng Bắc Trung Bộ. Để khơi thông nguồn lực và phát huy thế mạnh, Huế sẽ phát triển chuyển đổi số, kinh tế xanh, tập trung lồng ghép logictics vào chuỗi giá trị sản phẩm nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.

Sự hiện diện của logictics hiện đại được xem là động lực mới để cạnh tranh, thúc đẩy chuỗi cung ứng bền vững. Huế có mạng lưới hạ tầng đồng bộ bao gồm đường bộ, đường thủy, hàng không và đường sắt.

Trong đó, cảng Chân Mây sẽ được phát triển thành cảng trung chuyển lớn và hệ thống logictics quốc tế. Khu kinh tế Chân Mây, Lăng Cô sẽ là trung tâm trung chuyển vận tải theo hướng đa phương thức cùng với lực lượng doanh nghiệp năng động. Huế tự tin đứng trước cơ hội trở thành trung tâm logicticis của khu vực và cả nước.

Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Đức Hiển cũng đánh giá thành phố Huế hội tụ nhiều tiềm năng để vươn lên trở thành một trung tâm logistics cấp vùng và liên quốc gia. Mô hình khu thương mại tự do đang được thúc đẩy thực hiện thí điểm tại một số địa phương nhằm tạo động lực tăng trưởng mới. Vì vậy, ý tưởng hình thành khu thương mại tự do gắn với Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô cần được nghiên cứu, ủng hộ để tạo bước đột phá cho tăng trưởng, phát triển cho thành phố Huế và cả vùng trong thời gian tới.

CẦN CƠ CHẾ, CHÍNH SÁCH ĐỒNG BỘ

Dù tiềm năng rất lớn, song ông Nguyễn Sinh Nhật Tân, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho rằng chúng ta cũng phải nhìn thẳng vào những hạn chế còn tồn tại khiến logistics khu vực này chưa phát triển xứng tầm.

Hạ tầng logistics miền Trung hiện vẫn thiếu tính đồng bộ; kết nối giữa cảng biển - đường sắt - đường bộ - hàng không dù đang được đẩy mạnh đầu tư nhưng vẫn chưa phát huy hiệu quả tương xứng, khiến chi phí vận tải cao hơn so với mức trung bình khu vực. Trung tâm logistics hiện đại, có khả năng kết nối đa phương thức còn rất ít.

Bên cạnh đó, cơ chế chính sách đặc thù để thu hút đầu tư hạ tầng logistics quy mô lớn vẫn còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp logistics vừa và nhỏ chưa đủ nguồn lực áp dụng công nghệ quản lý tiên tiến, dẫn đến năng suất thấp và khó cạnh tranh. Việc đào tạo, phát triển và thu hút nhân lực chất lượng cao để cung cấp cho ngành dịch vụ logistics tại khu vực này cũng còn nhiều hạn chế.

Để biến tiềm năng thành hiện thực, để logistics xuyên biên giới thành sức bật tăng trưởng cho cả vùng, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân gợi mở một số giải pháp trọng tâm. Đó là khẩn trương rà soát, điều chỉnh quy hoạch của các tỉnh, thành phố phù hợp, gắn kết chặt chẽ với quy hoạch giao thông, công nghiệp và thương mại.

Đồng thời đầu tư đồng bộ hạ tầng logistics đa phương thức, đặc biệt là kết nối đường sắt đến các cảng biển lớn như Chân Mây, Liên Chiểu, Dung Quất; phát triển cảng cạn (ICD) và khu trung chuyển hàng hóa nội vùng.

Xây dựng các trung tâm logistics quốc tế gắn với các cảng trọng điểm, vừa là kho bãi tập trung, vừa là điểm trung chuyển xuyên biên giới. Khuyến khích việc thuê ngoài logistics, nghiên cứu, ban hành các chính sách ưu đãi nhằm hỗ trợ, khuyến khích, tạo điều kiện thu hút nguồn hàng về các cảng trong khu vực…

Để khai thác tối đa lợi thế địa kinh tế, ông Nguyễn Duy Minh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam đề xuất phát triển logistics dựa trên chiến lược “kiềng ba chân”.

Bao gồm: xây dựng các Khu thương mại tự do (FTZ) liền kề cảng trung chuyển đường biển, hàng không và cửa khẩu trọng điểm nhằm tạo nguồn hàng hóa trung chuyển, thúc đẩy hiệu quả cảng trung chuyển quốc tế và hình thành các trung tâm logistics đa chức năng.

Đồng thời phát triển cảng trung chuyển quốc tế giúp giảm chi phí vận tải, nâng cao lợi thế cạnh tranh hàng hóa xuất nhập khẩu Việt Nam, thu hút các nhà đầu tư lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp Top Fortune 500.

Và phát triển vận tải kết nối quốc tế gồm đội tàu container, các hãng vận tải hàng không, vận tải bộ xuyên biên giới, tạo điều kiện khai thác tối đa vị trí chiến lược của miền Trung. Ông Minh nhấn mạnh: “Phát triển hạ tầng vận tải phải đi đôi với chiến lược thu hút đầu tư, nhằm tận dụng tối đa lợi thế địa lý và mở rộng khả năng kết nối quốc tế”.

Còn theo ông Hồ Xuân Hoè, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Quảng Trị, để hình thành và phát triển khu liên kết vùng phát triển logistics của miền Trung, cần phải có một cơ chế liên kết rõ ràng, minh bạch và khoa học.

Khu thương mại tự do chỉ có thể thành công, khi được đặt trong một hành lang pháp lý ổn định, đồng bộ giữa trung ương và các địa phương. “Chúng tôi cần thống nhất các chính sách về ưu đãi thuế quan, thủ tục hải quan, cơ chế một cửa liên thông, đảm bảo hàng hóa qua lại các địa phương trong hành lang kinh tế Đông - Tây và tiểu vùng sông Mê kông mở rộng nhanh chóng minh bạch và chi phí thấp…”, ông Hoè nhận định.

Bên cạnh đó, cần một cơ chế liên kết hạ tầng logistics liên vùng, cần cơ chế hợp tác công – tư (PPP), liên kết với doanh nghiệp rõ ràng, thống nhất và minh bạch.