Thỏa thuận được ký sau nhiều tháng đàm phán căng thẳng và tưởng chừng không thể đi đến hồi kết do cuộc tranh cãi tại Nhà Trắng của Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukarine Volodymyr Zelensky.

Theo thỏa thuận này, một quỹ đầu tư chung cho việc tái thiết Ukraine sẽ được thiết lập – một nỗ lực đảm bảo một giải pháp hòa bình tại Ukarine trong bối cảnh cuộc chiến tranh với Nga đã bước sang năm thứ ba.

Thỏa thuận này là trọng tâm trong nỗ lực của chính quyền ông Zelensky trong việc điều chỉnh mối quan hệ với ông Trump và Nhà Trắng. Các quan chức Ukraine kỳ vọng thỏa thuận  này sẽ đảm bảo Mỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ nước này trong cuộc chiến chống lại Ukraine.

Bộ Tài chính Mỹ đã đăng tải lên mạng xã hội X bức ảnh Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Phó Thủ tướng thứ nhất của Ukraine Yulia Svyrydenko ký kết thỏa thuận. Bài đăng khẳng định “thỏa thuận này thể hiện rõ ràng cam kết của chính quyền Tổng thống Trump với một nước Ukraine tự do, có chủ quyền và thịnh vượng”.

Cũng chia sẻ trên X bức ảnh trên, bà Svyrydenko nói rằng theo thỏa thuận này, Washington sẽ đóng góp vào quỹ đầu tư chung. “Ngoài việc đóng góp tài chính trực tiếp, Mỹ cũng sẽ hỗ trợ BỔ SUNG – ví dụ hỗ trợ hệ thống phòng không cho Ukraine”, bà Svyrydenko viết. Phía Mỹ trước đó không đề cập tới thông tin này.

Theo Viện Kiel có trụ sở tại Đức, Mỹ là nhà tài trợ quân sự lớn nhất của Ukraine kể từ chiến sự Nga-Ukraine bắt đầu vào đầu năm 2022 với tổng số tiền viện trợ là hơn 64 tỷ euro (tương đương 72 tỷ USD).

Trước khi hai bên ký thỏa thuận trên, ông Trump nhiều lần nhấn mạnh rằng Mỹ cần nhận lại thứ gì đó khi viện trợ cho Kiev. Thứ gì đó ở đây là quyền khai thác các mỏ khoảng sản dồi dào của Ukraine.

Trong thông báo về thỏa thuận, Bộ Tài chính Mỹ cho rằng quan hệ đối tác Mỹ-Ukraine ghi nhận "sự hỗ trợ tài chính và vật chất đáng kể mà người dân Mỹ đã cung cấp cho việc bảo vệ Ukraine kể từ khi chiến sự toàn diện Nga-Ukraine bắt đầu”.

Bà Svyrydenko cho biết thỏa thuận này cho phép Ukraine "quyết định khai thác gì và ở đâu", đồng thời khẳng định các mỏ khoáng sản vẫn thuộc sở hữu của Ukraine.

Ukraine là quốc gia giàu tài nguyên thiên nhiên, bao gồm nhiều kim loại đất hiếm được sử dụng trong thiết bị điện tử tiêu dùng, xe điện và các ứng dụng quân sự… Hiện tại, hoạt động khai thác đất hiếm toàn cầu hiện do Trung Quốc thống trị. Ukraine cũng có trữ lượng sắt, uranium và khí đốt tự nhiên lớn.

Bà Svyrydenko khẳng định theo thỏa thuận này, Ukraine không có nghĩa vụ nợ nào với Mỹ. Đây là một điểm quan trong các cuộc đàm phán thỏa thuận kéo dài thời gian qua.

“Thỏa thuận này tuân thủ hiến pháp Ukraine và chiến dịch gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Ukraine. Đây là những yếu tố quan trọng trong lập trường đàm phán của Ukraine”, bà khẳng định.

Thỏa thuận khoáng sản và các nỗ lực của Mỹ nhằm thúc đẩy hòa bình ở Ukraine được đàm phán riêng rẽ nhưng phản ánh cách tiếp cận của Washington đối với cuộc chiến Nga-Ukraine. Sau khi nhậm chức, ông Trump đã đảo ngược chính sách của Mỹ, có quan điểm nhẹ nhàng hơn với Nga và đôi khi cũng đổ lỗi cho ông Zelensky về cuộc chiến.

Trong đề xuất về hòa bình ở Ukraine, Washington kêu gọi công nhận yêu cầu của Nga đối với Crimea - khu vực thuộc lãnh thổ Ukraine mà Moscow chiếm đóng từ năm 2015 - cùng 4 khu vực khác của Ukraine. Ông Zelensky khẳng định Kiev sẽ không bao giờ đồng ý bởi điều này vi phạm hiến pháp của Ukraine.