Theo hãng tin Bloomberg, đây không chỉ là một dấu hiệu cho thấy sự đi xuống của một trong những thương hiệu ô tô lâu đời nhất của đất nước mặt trời mọc, mà còn phản ánh những thách thức mà các công ty Nhật Bản đang phải đối mặt trong bối cảnh thị trường và công nghệ đang thay đổi nhanh chóng.

Kể từ khi được mở cửa vào năm 1961, nhà máy ở thị trấn Oppama đã trở thành một phần không thể thiếu trong nền kinh tế địa phương. Nhà máy này hiện trực tiếp tạo ra việc làm cho gần 2.400 người và gián tiếp hỗ trợ hàng nghìn người khác trong cộng đồng. Tuy nhiên, chủ trương đóng cửa của nhà máy này là một phần trong kế hoạch tái cấu trúc lớn hơn của Nissan, nhằm đối phó với sự sụt giảm doanh số và khủng hoảng tài chính tồi tệ nhất kể từ khi hãng Renault SA cứu Nissan khỏi bờ vực phá sản cách đây 25 năm.

Nissan đã từng được biết đến với công nghệ tiên tiến và sản phẩm chất lượng cao, nhưng hiện tại, công ty đang phải vật lộn để thích nghi với những thay đổi trong sở thích của người tiêu dùng. Sự cạnh tranh từ các thương hiệu xe điện như Tesla và các công ty Trung Quốc như BYD Co. đã khiến Nissan mất dần thị phần. Trong khi đó, nhà máy Oppama hiện chỉ sản xuất hai mẫu xe, Note và Aura, so với 7 mẫu xe vào năm 2007. Sự chuyển dịch sản xuất của mẫu xe điện Leaf sang Mỹ và Anh từ năm 2013 đã làm giảm đáng kể vai trò của nhà máy này trong chuỗi cung ứng toàn cầu của Nissan.

CEO Ivan Espinosa của Nissan đã nhấn mạnh rằng công ty không cần một “người cứu rỗi” để trở lại đúng hướng, nhưng thực tế cho thấy rằng Nissan đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Dự báo lỗ ròng từ 700-750 tỷ yên cho năm tài chính này cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình hình. Ông Espinosa cũng cho biết công ty sẽ cắt giảm 20.000 việc làm và giảm sản lượng hàng năm từ 3,5 triệu xuống còn 2,5 triệu xe - cho thấy một sự tái cấu trúc mạnh mẽ và cần thiết.

Tình hình của Nissan không phải là một trường hợp đơn lẻ. Các công ty ô tô Nhật Bản khác cũng đang phải đối mặt với những thách thức tương tự. Theo dữ liệu từ Tokyo Shoko Research, số lượng công ty cung cấp phụ tùng ô tô Nhật Bản phá sản đã tăng lên mức cao nhất trong 11 năm qua, với 36 công ty vào năm 2024. Điều này cho thấy rằng không chỉ các nhà sản xuất ô tô lớn mà cả các nhà cung cấp nhỏ hơn cũng đang chịu áp lực lớn từ sự thay đổi trong ngành.

Như đã đề cập ở trên, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thách thức sinh tồn đối với Nissan và các công ty ô tô Nhật Bản là sự thay đổi trong môi trường cạnh tranh. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang gia tăng sức ép với các mẫu xe điện được trang bị nhiều công nghệ hiện đại và giá cả cạnh tranh. Trong khi đó, Nissan vẫn đang cố gắng cải thiện dòng sản phẩm điện của mình với các mẫu như Sakura, Ariya và Leaf, nhưng sự đổi mới này dường như chưa đủ để thu hút người tiêu dùng.

Cộng đồng địa phương xung quanh nhà máy Oppama cũng đang lo lắng về tương lai. Ông Yuji Fujita, một chủ cửa hàng thực phẩm tươi sống, cho biết: “Đây là kịch bản tồi tệ nhất. Không thể biết điều gì sẽ xảy ra với chúng tôi”. Cảm giác bất an này không chỉ có ở người dân mà còn trong các tổ chức công đoàn - như lời của ông Keiichi Asakura, Tổng thư ký Công đoàn Lao động Nissan, khi ông nhấn mạnh rằng ưu tiên hiện tại là tìm ra các lựa chọn cho người lao động.

Việc đóng cửa nhà máy Oppama có thể dẫn đến những thay đổi lớn trong cấu trúc việc làm tại khu vực. Thị trưởng Katsuaki Kamiji của thành phố Yokosuka, nơi có thị trấn Oppama, đã kêu gọi CEO Espinosa xem xét vấn đề tạo công ăn việc làm khi quyết định về việc sử dụng tài sản của nhà máy được đưa ra. Tuy nhiên, hiện chưa có thông tin rõ ràng về việc liệu công nhân của nhà máy này có được chuyển đến làm việc ở nhà máy khác hay không.

Trong bối cảnh này, việc Nissan không xem xét chuyển sang sản xuất gia công tại Oppama cũng cho thấy sự cẩn trọng trong việc tái cấu trúc. Các kế hoạch chuyển đổi có thể bao gồm việc biến nhà máy thành một khu nghỉ dưỡng hoặc công viên giải trí, nhưng điều này vẫn chỉ là suy đoán. Sự không chắc chắn này phản ánh một thực tế khó khăn mà nhiều công ty Nhật Bản đang phải đối mặt, đó là sự cần thiết phải đổi mới và thích nghi với một thị trường đang thay đổi nhanh chóng.

Nissan không phải là công ty duy nhất đang phải đối mặt với những thách thức này. Các công ty ô tô Nhật Bản khác như Honda và Mazda cũng đang phải điều chỉnh chiến lược sản xuất của mình để đối phó với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc. Việc cắt giảm sản xuất và nhân sự đã trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược của họ, nhưng đồng thời cũng đặt ra câu hỏi về khả năng phục hồi của ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản trong tương lai.

Tình hình hiện tại của Nissan và các công ty ô tô Nhật Bản là một lời nhắc nhở về sự cần thiết phải đổi mới và thích nghi trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng. Sự đóng cửa của nhà máy Oppama không chỉ là một mất mát cho Nissan mà còn là một dấu hiệu cho thấy những khó khăn mà ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản đang phải đối mặt. Nếu không có những bước đi quyết liệt để cải cách và đổi mới, tương lai của các công ty này có thể sẽ trở nên u ám hơn.