Theo Tổ chức Du lịch thế giới, 50% khách du lịch trên toàn cầu lựa chọn các điểm đến biển đảo. Trên thực tế, đây cũng là “thỏi nam châm” thu hút tới 70% tổng lượng khách du lịch Việt Nam. Các điểm đến biển đảo hấp dẫn của Việt Nam trải dài từ Bắc đến Nam, nhiều bãi tắm, vịnh, đảo được vinh danh hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên, để tránh lâm vào tình trạng “tăng trưởng nóng”, các điểm đến cần được kiểm soát chặt chẽ, tránh tình trạng phá vỡ quy hoạch, thiếu bền vững; đồng thời đẩy mạnh khai thác du lịch dựa vào đặc thù của địa phương.

Tại Quảng Nam, du lịch biển đảo được xác định là đích đến bền vững của du lịch xanh trong mối liên kết với các trung tâm du lịch lớn của khu vực như: Huế, Đà Nẵng, Lý Sơn (Quảng Ngãi). Trong đó, điểm du lịch biển đảo Tam Hải (xã đảo Tam Hải, huyện Núi Thành) được xem như hòn ngọc giữa biển cùng với danh thắng Bàn Than, Hòn Mang, Hòn Dứa đã được công nhận là Di tích quốc gia danh lam thắng cảnh là những điểm đến được khách du lịch trong và ngoài tỉnh chú ý trong thời gian qua.

Phó Chủ tịch UBND huyện Núi Thành Ngô Đức An chia sẻ đề án xây dựng xã đảo Tam Hải thành khu du lịch biển đảo gắn với bảo tồn, giữ gìn, phát huy các giá trị sinh thái, thích ứng biến đổi khí hậu, nhân rộng mô hình phát triển rừng ngập mặn, bảo tồn các khu vực rừng phòng hộ ven biển đã được triển khai từ nhiều năm qua, bước đầu mang lại hiệu quả.

Tuy vậy thực tế, tiềm năng du lịch biển đảo Quảng Nam chưa được khai thác đúng mức. Các hoạt động du lịch bổ sung, bổ trợ cho nghỉ dưỡng, tham quan, tắm biển chưa nhiều, các môn thể thao dưới nước hầu như chưa được quan tâm (ngoại trừ sản phẩm lặn ngắm san hô ở Cù Lao Chàm). Du lịch cộng đồng của cư dân vùng biển còn mang tính tự phát, thiếu tính liên kết bền vững để tạo ra chuỗi giá trị sản phẩm nhằm níu chân du khách.

Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam Văn Bá Sơn nhấn mạnh nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường với những phân khúc khách hàng khác nhau, đây là những vấn đề đang được ngành Du lịch Quảng Nam tháo gỡ để biển đảo trở thành đích đến bền vững của du lịch xanh.

Tương tự, UBND tỉnh Bình Định vừa có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư dự án theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất để tìm nhà đầu tư 4 điểm du lịch cao cấp tại xã Nhơn Châu (TP. Quy Nhơn) nhằm khai thác tiềm năng kinh tế du lịch của hòn đảo hơn 2.000 dân này. Các vị trí gồm: Điểm số 1 - Điểm du lịch Bãi Trước, Điểm số 3 - Điểm du lịch Giếng Tiên - Bàn Cờ, Điểm số 7 - Điểm du lịch Bãi Nam và Điểm số 10 - Điểm du lịch Công viên biển.

Nhơn Châu là xã đảo cách TP. Quy Nhơn hơn 12 hải lý, nhưng cách bờ biển Phú Yên gần nhất chỉ 3,5 hải lý. Nơi đây có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế du lịch, nhưng đến nay vẫn chưa được khai. Năm 2023, UBND tỉnh Bình Định có quyết định phê duyệt đồ án Quy hoạch chung xây dựng tỷ lệ 1/5.000 xã Nhơn Châu đến năm 2035. Mục tiêu nhằm phát triển kinh tế, nâng cao đời sống, thu nhập cho người dân; trong đó trọng tâm là phát triển kinh tế biển, phát triển du lịch sinh thái biển đảo…

Tại Quảng Ninh, vịnh Bái Tử Long vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ ít chịu tác động của con người, đặc biệt là rừng quốc gia Bái Tử Long. Đây là những điều kiện lý tưởng để phát triển du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm kết hợp bảo tồn thiên nhiên. Nhằm khai thác có hiệu quả tiềm năng này, UBND tỉnh Quảng Ninh đã công bố 10 hành trình du lịch mới và 3 hành trình kết nối Bái Tử Long - Hạ Long.

Tại cuộc họp của UBND tỉnh mới đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hạnh nhấn mạnh, các tuyến tham quan mới không chỉ tạo thêm không gian trải nghiệm sang trọng mà còn kéo dài thời gian lưu trú, tăng mức chi tiêu và nâng cao sức cạnh tranh cho du lịch Quảng Ninh. Do đó, tỉnh đã tổ chức các đoàn khảo sát (famtrip) cho doanh nghiệp lữ hành trong và ngoài nước nhằm quảng bá tuyến du lịch vịnh Bái Tử Long.

Từ đó, các doanh nghiệp lữ hành tích cực đề xuất và khai thác sản phẩm du lịch ở khu vực Cẩm Phả, Vân Đồn. Công ty TNHH Hang Ngọc Rồng và Công ty TNHH Du lịch Vũng Đục đề xuất tổ chức chương trình biểu diễn nghệ thuật kết hợp ẩm thực tại Hang Vũng Đục (Cẩm Phả); vận hành tuyến tàu tham quan vịnh Bái Tử Long từ Cẩm Phả và kết nối vịnh Hạ Long - Bái Tử Long.

Công ty TNHH Việt Thuận hoàn thiện sản phẩm du lịch kết nối vịnh Hạ Long - vịnh Bái Tử Long. TP Cẩm Phả tích cực khảo sát tour, tuyến, đầu tư các điểm neo đậu trên vịnh Bái Tử Long, mở rộng trải nghiệm vùng nuôi trồng trên biển gắn với phát triển du lịch...

Cũng hướng đến du lịch xanh, ngày 15/3 vừa qua, tại Côn Đảo, Ban quản lý dự án "Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam" (Cục Biển và Hải đảo Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp triển khai cùng Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam - WWF-Việt Nam) tổ chức hội thảo chia sẻ "Sổ tay hướng dẫn giảm nhựa và quản lý rác thải tại nguồn, hướng đến kinh tế tuần hoàn dành cho các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch tại huyện Côn Đảo".

Phát biểu tại hội thảo, bà Nguyễn Thụy Nga, Phó Chủ tịch UBND huyện Côn Đảo cho biết, lượng chất thải từ các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch (nhà hàng và khách sạn) chiếm 41,5% tổng lượng rác nhựa phát sinh trên đảo. Để phát triển kinh tế Côn Đảo bền vững, việc quản lý và xử lý rác thải, đặc biệt là rác thải nhựa trong hoạt động du lịch là vấn đề quan trọng, cấp bách. 

Để đạt mục tiêu 100% khách sạn, khu nghỉ dưỡng tại Côn Đảo không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần vào cuối năm 2025, bà Nguyễn Thụy Nga đề nghị các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh du lịch tích cực ứng dụng sổ tay hướng dẫn giảm nhựa và quản lý rác tại nguồn; áp dụng các giải pháp cụ thể, thay thế sản phẩm nhựa dùng một lần bằng các sản phẩm thân thiện với môi trường, sản phẩm tái sử dụng được nhiều lần...

Có thể thấy, du lịch xanh là hướng phát triển du lịch bền vững, được nhiều địa phương trong cả nước đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, du lịch xanh cần chú trọng thực hiện đồng bộ các nội dung quan trọng như quản lý du lịch xanh; sản xuất các sản phẩm, dịch vụ du lịch xanh và tiêu dùng du lịch xanh.

Điều đó đồng nghĩa với việc cần tạo động lực để thúc đẩy tất cả các bên tham gia, trong đó cần đề cao trách nhiệm của doanh nghiệp và tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tham gia phát triển du lịch xanh ở mọi quy mô từ lớn đến nhỏ.