Đề nghị áp dụng thuế môi trường theo hành vi tiêu dùng
Nhĩ Anh
26/04/2025, 13:46
Cùng với việc thí điểm khu dân cư không khói, giảm đốt rác, giảm khí thải xe máy; hạn chế xe máy cũ, hỗ trợ chuyển đổi phương tiện sạch để kiểm soát ô nhiễm không khí, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị áp dụng thuế môi trường theo hành vi tiêu dùng như xe cũ, bếp than, túi nilon; giảm thuế đóng góp nếu thực hiện nhiều hành vi tiêu dùng xanh…
Ảnh minh họa
Chiều 25/4, Đoàn giám sát của Quốc hội chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành” tổ chức Hội thảo thực trạng và giải pháp kiểm soát, khắc phục vấn đề ô nhiễm không khí ở các đô thị lớn.
Ô nhiễm không khí, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, đang trở thành vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân và sự phát triển kinh tế xã hội.
Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ KHIẾN MÔI TRƯỜNG SỐNG ĐÔ THỊ TRỞ NÊN NGỘT NGẠT HƠN
Theo Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ô nhiễm không khí đang tập trung tại hai khu vực kinh tế trọng điểm: phía Bắc (với tâm điểm là Hà Nội và vùng phụ cận) và phía Nam (trung tâm là TP Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận). Trong đó, bụi mịn PM2.5 – loại hạt cực nhỏ có thể xâm nhập sâu vào phổi và hệ tuần hoàn – đang là tác nhân chính gây hại sức khỏe cộng đồng.
Nguồn phát thải chủ yếu gồm bốn nhóm, hoạt động xây dựng, công nghiệp, đốt mở (đốt rơm rạ, rác thải) và sinh hoạt dân sinh. Dẫn dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới (WB), giai đoạn 8/2019 - 7/2020, bụi cuốn lên từ đường, giao thông và xây dựng đóng góp tới 17% nồng độ PM2.5 tại Hà Nội. Trong khi đó, công nghiệp chiếm tới 29% lượng phát thải PM2.5 vào năm 2015, theo báo cáo của WB năm 2022.
Hội thảo Thực trạng và giải pháp kiểm soát, khắc phục ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn.
Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Trưởng Đoàn giám sát cho rằng, khói mù, bụi mịn là các tác nhân gây ô nhiễm không khí khiến cho môi trường sống đô thị trở nên ngột ngạt hơn. Ô nhiễm không khí đang hiển hiện ở Hà Nội, Tp.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và nhiều thành phố khác, thậm chí len lỏi ở các khu đô thị vệ tinh, vùng nông thôn…
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, nguyên nhân chính gây ra khói mù, ô nhiễm không khí là giao thông đô thị, ô tô cũ, xe máy cũ sử dụng nhiên liệu hóa thạch không đạt tiêu chuẩn khí thải, kẹt xe, nổ máy lâu, tình trạng đốt rơm rạ, rác thải ngoài trời tập trung ở vùng ven đô và vùng nông thôn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng không khí tại các đô thị.
Ngoài ra, việc thiếu giải pháp thu gom, xử lý rác tại nguồn; nhà máy xi măng, nhiệt điện, vật liệu xây dựng phát thải không qua xử lý hoặc giám sát yếu; xe tải vận chuyển vật liệu không che chắn, gây bụi; thiếu không gian cây xanh, mặt nước, đô thị hóa, bê tông hóa bề mặt, thiếu hành lang thông gió… cũng là nguyên nhân khiến ô nhiễm không khí.
Bên cạnh đó, quản lý và giám sát môi trường còn nhiều yếu kém, thiếu hệ thống cảm biến chất lượng không khí diện rộng; thiếu cơ chế phản ứng, thiếu chế tài đủ sức răn đe…
CÀNG HÀNH ĐỘNG SỚM, CÀNG HẠN CHẾ MỨC ĐỘ THIỆT HẠI, TIẾT KIỆM CHI PHÍ THỰC HIỆN
Từ những hạn chế trên, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần tiếp tục rà soát nội dung, đánh giá kết quả thực hiện các Quyết định của Chính phủ về quản lý chất lượng không khí trong thời qua. Thực hiện các chương trình quan trắc chất lượng không khí thường xuyên, liên tục, bảo đảm hiệu quả; kiểm soát chặt chẽ về chất lượng không khí, kịp thời cảnh báo ô nhiễm không khí tại các đô thị theo thời gian thực để bảo vệ sức khỏe cho người dân.
Cùng với đó rà soát, tiếp tục nâng cao hiệu quả đầu tư, tăng cường năng lực quan trắc chất lượng môi trường không khí phù hợp với quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia. Rà soát, hoàn chỉnh hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia về môi trường đối với khí thải công nghiệp, khí thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; rà soát, sửa đổi quy chuẩn quốc gia về chất lượng không khí.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Bộ Xây dựng, UBND Tp. Hà Nội, UBND Tp. Hồ Chí Minh thực hiện ngay một số biện pháp cấp bách nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường không khí; rà soát, bổ sung đầy đủ các nội dung kiến nghị có đủ luận cứ khoa học, phù hợp với điều kiện thực tiễn. Đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, hoàn thiện các quy định pháp luật về quản lý chất lượng, kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan tổ chức đoàn giám sát thực tế và tiếp tục làm việc với các bộ, ngành, địa phương để nghiên cứu, nhận diện, làm rõ kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế, kiến nghị giải pháp hành động nhằm cải thiện, khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường nói chung và ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn.
Về cách tiếp cận, Phó Chủ tịch Quốc hội gợi mở cần chuyển từ cảnh báo ô nhiễm sang nuôi dưỡng không khí; phát động mỗi trường học một hàng cây, mỗi nhà một mái xanh; thí điểm khu dân cư không khói, giảm đốt rác, giảm khí thải xe máy; hạn chế xe máy cũ, hỗ trợ chuyển đổi phương tiện sạch; chuyển đổi đốt rơm, rạ, rác thải sang mô hình phân hủy, tái sử dụng tại nguồn.
Cùng với đó cần phát triển giao thông công cộng, mở rộng vùng đi bộ, xe đạp; tăng cây xanh đô thị, quy hoạch hành lang gió và mặt nước; vận động hộ gia đình không đốt rác, sử dụng vật liệu xanh, phân loại rác….
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị áp dụng thuế môi trường theo hành vi tiêu dùng như xe cũ, bếp than, túi nilon; giảm thuế đóng góp nếu thực hiện nhiều hành vi tiêu dùng xanh.
“Chúng ta hãy truyền cảm hứng bằng những câu chuyện cá nhân có thật thay vì khẩu hiệu chung chung. Một thành phố không còn khói mù là một thành phố không chỉ sạch bầu trời mà còn sáng cả trong cách nghĩ. Hành động hôm nay để mai này con cháu chúng ta không cần đeo khẩu trang đi học”.
Về phía Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nêu rõ: ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí, là một hệ quả tất yếu của quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa. Kinh nghiệm từ các quốc gia trên thế giới cho thấy: càng hành động sớm, mức độ thiệt hại càng được hạn chế và chi phí thực hiện càng tiết kiệm.
Thời gian qua, công tác quản lý chất lượng không khí của Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực. Hệ thống pháp luật liên quan ngày càng được hoàn thiện; các công cụ quan trắc, kiểm kê nguồn thải đã bắt đầu được triển khai; hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng có nhiều tiến bộ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, những nỗ lực hiện tại vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.
Trước tình hình đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết tiếp thu các ý kiến để tham mưu cho Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành và địa phương triển khai hai nhóm giải pháp trọng tâm.
Với nhóm giải pháp quy hoạch và đầu tư hạ tầng sẽ tập trung phát triển đồng bộ hệ thống giao thông, cây xanh và hạ tầng kỹ thuật đô thị gắn với mục tiêu bảo vệ môi trường. Trong đó, đặc biệt ủng hộ việc triển khai thử nghiệm “vùng phát thải thấp” tại Hà Nội. Đây là mô hình đã được áp dụng thành công tại nhiều quốc gia và hoàn toàn có thể nhân rộng ra TP. Hồ Chí Minh cũng như các đô thị lớn khác.
Với nhóm giải pháp về kiểm soát nguồn phát sinh khí thải, sẽ tiếp tục rà soát, bổ sung và điều chỉnh các quy chuẩn, tiêu chuẩn khí thải theo hướng nghiêm ngặt hơn. Xây dựng lộ trình giảm phát thải, kiểm kê nguồn thải, thúc đẩy chuyển đổi sang hệ thống giao thông xanh, sử dụng năng lượng sạch. Việc đầu tư vào hệ thống quan trắc hiện đại, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để dự báo, cảnh báo chất lượng không khí là xu hướng tất yếu và cần được đẩy mạnh.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng xác định các nhóm nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung thực hiện, trong đó có hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, quy chuẩn, tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường nói chung, môi trường không khí nói riêng. Bên cạnh đó cần huy động đa dạng các nguồn lực (nhà nước, từ khu vực tư nhân); nghiên cứu thiết lập cơ chế điều phối liên vùng, liên tỉnh về quản lý chất lượng không khí…
Ô nhiễm không khí gia tăng, Việt Nam lên kế hoạch “làm sạch”
13:55, 24/04/2025
Yêu cầu đưa chỉ số ô nhiễm không khí tại Hà Nội và Tp.Hồ Chí Minh về ngưỡng an toàn trong 5 năm tới
16:57, 04/04/2025
Ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể
14:20, 02/04/2025
Đọc thêm
Vi phạm môi trường, một doanh nghiệp ở Hà Nội bị phạt hơn 300 triệu đồng
Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội vừa xử phạt Công ty TNHH Minh Hiền 320 triệu đồng do đưa cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm vào hoạt động nhưng không có giấy phép môi trường theo quy định.
Công bố giá trị dòng chảy tối thiểu ở hạ lưu gần 800 đập, hồ chứa công trình thủy điện, thủy lợi toàn quốc
Đây là một cơ sở pháp lý quan trọng để các chủ công trình thủy điện, thủy lợi thực hiện đầy đủ nghĩa vụ xả nước, góp phần quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên nước một cách hiệu quả, bền vững, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp...
Australia giảm tham vọng về năng lượng hydrogen
Australia từ lâu đã đặt mục tiêu trở thành quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực sản xuất hydrogen xanh, nhờ vào nguồn tài nguyên năng lượng tái tạo phong phú và diện tích đất đai rộng lớn...
Phát triển kinh tế biển xanh đồng bằng sông Cửu Long: Lợi thế biển rộng, gió lớn
Đồng bằng sông Cửu Long có đường bờ biển dài gần 700 km trải qua các tỉnh từ Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau và Kiên Giang. Vùng biển rộng trên 360.000 km² không chỉ giàu tài nguyên thủy sản, mà còn có tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió ngoài khơi...
Hợp nhất, sáp nhập nhiều đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường
Theo Danh sách các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa được Chính phủ ký ban hành, Bộ có 46 đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc; đồng thời trước 1/1/2026, Bộ hoàn thành việc tổ chức, sắp xếp, sáp nhập lại một số đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: