Ngày 13/5, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng.

Tờ trình dự thảo Nghị quyết nhấn mạnh quan điểm chỉ quy định một số cơ chế, chính sách phù hợp, thực sự cần thiết đối với yêu cầu phát triển của Thành phố thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội nhưng chưa có luật điều chỉnh hoặc khác với quy định của luật hiện hành; tiếp tục kế thừa các cơ chế, chính sách đã được Quốc hội cho phép tại Nghị quyết số 35/2021/QH15; bổ sung các cơ chế, chính sách phù hợp đang được thí điểm tại một số địa phương.

Tăng cường phân cấp, ủy quyền cho Thành phố nhằm tăng tính chủ động, sáng tạo, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền Thành phố, đồng thời đảm bảo nhiệm vụ kiểm tra, giám sát của Quốc hội, Chính phủ, HĐND Thành phố...

Các chính sách đặc thù phát triển Thành phố đề xuất thực hiện thí điểm được xây dựng theo 6 nhóm chính sách lớn với 41 chính sách cụ thể, gồm: Quản lý đầu tư; Quản lý tài chính, ngân sách nhà nước; Quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên và môi trường; Quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; Thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc Thành phố quản lý; Thành lập và các cơ chế, chính sách trong Khu Thương mại tự do tại Thành phố.

THÍ ĐIỂM CÁC CƠ CHẾ, CHÍNH SÁCH VƯỢT TRỘI NHẰM THU HÚT ĐẦU TƯ CÔNG NGHỆ CAO, TÀI CHÍNH

Về thành lập Khu thương mại tự do tại Thành phố, dự thảo Nghị quyết quy định: “Thành lập Khu thương mại tự do tại thành phố Hải Phòng là khu vực có ranh giới địa lý xác định, được thành lập để thực hiện thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội, mang tính đột phá nhằm thu hút đầu tư, tài chính, thương mại, dịch vụ thúc đẩy xuất khẩu, công nghiệp, hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Khu Thương mại tự do được tổ chức thành các khu chức năng gồm: Khu sản xuất, khu cảng và hậu cần cảng - logistics, khu thương mại - dịch vụ và các loại hình khu chức năng khác theo quy định của pháp luật.

Các khu chức năng trong Khu thương mại tự do đáp ứng điều kiện khu phi thuế quan theo quy định của pháp luật được bảo đảm hoạt động kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan của cơ quan hải quan và hoạt động quản lý nhà nước theo lĩnh vực tương ứng của các cơ quan có liên quan theo quy định của pháp luật…

Bộ Tài chính cho biết, hiện nay, pháp luật hiện hành chưa có quy định về việc thành lập, hoạt động đối với khu thương mại tự do. Trên cơ sở nghiên cứu mô hình khu thương mại tự do trên thế giới, Thành phố đề xuất thí điểm thành lập Khu thương mại tự do tại Thành phố để thực hiện thí điểm các cơ chế, chính sách vượt trội nhằm mục tiêu thu hút đầu tư nhất là công nghệ cao, tài chính, thương mại, du lịch và dịch vụ chất lượng cao. Qua đó, tạo điều kiện giúp đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố, từ đó tổng kết thí điểm mở rộng áp dụng cho cả nước.

Bên cạnh đó, với việc đề xuất thành lập Khu thương mại tự do được đưa ra nhằm tạo thêm động lực phát triển mới các cơ chế, chính sách đột phá, giúp tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc, khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho Thành phố phát triển nhanh và bền vững, tạo thêm động lực mới để đạt mục tiêu tại Nghị quyết số 45-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Đồng thời, dự thảo Nghị quyết đề xuất phân cấp cho UBND Thành phố quyết định thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu thương mại tự do gắn với Khu kinh tế Đình Vũ- Cát Hải, Khu kinh tế ven biển phía Nam Hải Phòng tương tự như khu công nghiệp.

Việc phân cấp cho UBND Thành phố quyết định thành lập là phù hợp chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền tại Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 tại Hội nghị lần thứ 6 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII và quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” tại Hội nghị lần thứ mười Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII.

LÀM RÕ CƠ CHẾ QUẢN LÝ RỦI RO, GIÁM SÁT BẢO ĐẢM THÔNG THOÁNG SONG GIỮ VỮNG AN TOÀN TÀI CHÍNH,

Nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư, thúc đẩy sản xuất kinh doanh trong Khu thương mại tự do, dự thảo Nghị quy định một số chính sách đặc thù ưu đãi về: đơn giản hóa thủ tục hành chính trong thủ tục đầu tư, kinh doanh; thủ tục xuất nhập khẩu; thủ tục xuất nhập cảnh, tạm trú và giấy phép lao động Thủ tục đất đai, đầu tư xây dựng;

Cùng với đó tối ưu hóa ưu đãi đầu tư về tiền thuê đất, thuê mặt nước, thuế; Hoạt động đầu tư, kinh doanh khác trong Khu và cho phép chi nhánh ngân hàng nước ngoài được mở phòng giao dịch trong Khu ngoài trụ sở chi nhánh.

Bên cạnh đó, để thực hiện thí điểm cơ chế “một cửa, tại chỗ” đối với Khu Thương mại tự do nhằm rút ngắn thời gian thực hiện trình tự, thủ tục hành chính, dự thảo Nghị quyết cho phép Ban quản lý Khu kinh tế Hải Phòng thực hiện chức năng quản lý nhà nước trực tiếp đối với các khu chức năng thuộc Khu Thương mại tự do và giao thẩm quyền để giải quyết trực tiếp các thủ tục về cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa; cấp, cấp đổi, cấp lại, điều chỉnh, thu hồi Giấy phép kinh doanh, Giấy phép lập cơ sở bán lẻ cho nhà đầu tư và cấp, cấp lại, gia hạn, thu hồi Giấy phép lao động và xác nhận người lao động nước ngoài không thuộc diện cấp giấy phép lao động vào Khu.

Thẩm tra nội dung này trong dự thảo Nghị quyết, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho rằng việc thí điểm thành lập Khu thương mại tự do là cần thiết, là quyết tâm chính trị của TP.Hải Phòng và Chính phủ; có đủ căn cứ chính trị, cơ sở pháp lý.

Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi, đây là vấn đề lớn, không chỉ mang tính chất kinh tế mà liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Vì vậy, đề nghị làm rõ tác động đến tăng trưởng kinh tế, ngân sách, xã hội; tính lan tỏa vùng miền...; Cơ chế quản lý rủi ro, cơ chế giám sát bảo đảm một mặt thông thoáng song giữ vững an toàn tài chính, an ninh kinh tế, trật tự xã hội; Trách nhiệm trong triển khai của các cá nhân, tổ chức liên quan.

Với các chính sách thí điểm trong Khu thương mại tự do Hải Phòng, cơ quan thẩm tra nêu rõ, về việc sử dụng đất, dự thảo quy định: “Việc sử dụng đất đối với Khu Thương mại tự do Hải Phòng không phụ thuộc vào chỉ tiêu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia đã được cấp có thẩm quyền phân bổ cho Thành phố”.

Để thí điểm chính sách vượt trội trong các khu kinh tế đặc biệt, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản tán thành với đề xuất tuy nhiên đề nghị cần có quy định, hướng dẫn cụ thể trong thực hiện.

Về thẩm quyền Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng thực hiện cơ chế “một cửa”, cơ quan thẩm tra đề nghị rà soát để bảo đảm đơn giản hoá thủ tục hành chính; cần rõ ràng, minh bạch, kịp thời (ngắn về thời hạn); cụ thể về quy trình; hợp lý về thẩm quyền, bảo đảm năng lực tổ chức thực hiện.

Liên quan đến chính sách ưu đãi thuế trong Khu: Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành việc áp dụng mức ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp do chỉ tương tự như mức áp dụng với Khu kinh tế; song thời gian áp dụng dài hơn. Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc thời hạn ưu đãi. Trường hợp doanh nghiệp thuộc đối tượng áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu thì thực hiện nộp thuế theo quy định tương ứng.

Đối với chính sách về chuyển khẩu hàng hóa, cơ quan thẩm tra đề nghị cần làm rõ về quy trình, cơ chế quản lý, kiểm soát đối với hoạt động của chuyển khẩu hàng hóa để kiểm soát chặt chẽ, ngăn chặn các hành vi đầu tư “núp bóng”, lợi dụng quy định mới của Khu thương mại tự do để chuyển tải bất hợp pháp sang nước thứ 3.

Về chính sách giao dịch, định giá, thanh toán bằng ngoại tệ, Ủy ban KInh tế và Tài chính cho rằng đây là chính sách mới, có tác động đến quản lý ngoại hối, an ninh tiền tệ nhưng chưa có quy định cụ thể về cơ chế quản lý, kiểm soát, quản trị rủi ro ngoại hối bảo đảm phòng chống rửa tiền, do đó, đề nghị cần làm rõ vấn đề này...