Sự bất định trong chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump đã khiến giới đầu tư bán mạnh đồng USD và trái phiếu kho bạc Mỹ trong những tuần gần đây. Chỉ số Dollar Index đo sức mạnh của đồng bạc xanh so với một rổ gồm 6 đồng tiền chủ chốt khác vì thế đã giảm hơn 8% từ đầu năm đến nay. Nhiều nhà quan sát dự báo đồng USD sẽ tiếp tục giảm giá.

Cuộc khảo sát các nhà quản lý quỹ toàn cầu Global Fund Manager Survey gần đây nhất cho thấy một tỷ lệ ròng 61% người tham gia khảo sát dự báo đồng USD mất giá trong 12 tháng tới. Đây là triển vọng ảm đạm nhất của tỷ giá USD mà các nhà đầu tư lớn đưa ra trong khoảng 20 năm trở lại đây, hãng tin CNBC cho biết.

KHI USD MẤT GIÁ LÀ TIN TỐT

USD mất giá đã dẫn tới việc nhiều đồng tiền khác tăng giá so với USD, nhất là những đồng tiền được coi là “hầm trú ẩn” an toàn như yên Nhật, franc Thụy Sỹ và euro. Tính từ đầu năm, đồng yên đã tăng hơn 10% so với USD, trong khi đồng franc và euro tăng khoảng 11%, theo dữ liệu từ LSEG.

Ngoài ra, những đồng tiền tăng giá so với USD trong năm nay còn có đồng peso Mexico với mức tăng 5,5% và đôla Canada tăng hơn 4%. Đồng zloty của Ba Lan đã tăng hơn 9% so với USD từ đầu năm, còn đồng rúp Nga tăng hơn 22%.

Nhưng cũng có một số đồng tiền của các nền kinh tế mới nổi mất giá so với USD, như Việt Nam đồng hay đồng rupiah của Indonesia. Trong tháng 4/2025, đồng rupiah giảm xuống mức thấp kỷ lục so với USD. Đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ cũng chạm đáy lịch sử. Đồng nhân dân tệ Trung Quốc hồi đầu tháng 4/2025 thấp chưa từng thấy so với USD, nhưng sau đó đã hồi phục.

Trao đổi với hãng tin CNBC, các nhà phân tích cho rằng ngoại trừ một số trường hợp như Ngân hàng Trung ương Thụy Sỹ (SNB), đồng USD mất giá là một sự giải tỏa đối với các chính phủ và ngân hàng trung ương trên thế giới.

“Hầu hết các ngân hàng trung ương sẽ vui mừng nếu USD giảm giá 10-20%”, ông Adam Button, chiến lược gia trưởng của công ty ForexLive, nhận định. Ông Button cho biết thêm rằng đồng USD mạnh đã là một vấn đề dai dẳng trong nhiều năm và đặt ra thách thức đối với các quốc gia có sự neo buộc tỷ giá cả cứng và mềm vào đồng tiền này.

Nhiều nền kinh tế mới nổi vay nợ nhiều bằng đồng USD, nên đồng USD giảm giá sẽ giúp giảm bớt gánh nặng nợ nần. Ngoài ra, USD mất giá và đồng nội tệ mạnh lên thường giúp giảm giá hàng hóa nhập khẩu vào một quốc gia, giúp kéo lạm phát xuống và mở ra dư địa rộng hơn cho các ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất để kích thích tăng trưởng kinh tế.

Việc bán tháo USD gần đây khiến các ngân hàng trung ương “có thêm dư địa” để cắt giảm lãi suất, ông Button nhấn mạnh.

Nhưng mặt khác, đồng nội tệ tăng giá khiến cho các quốc gia khó xuất khẩu hàng hóa hơn, nhất là khi Mỹ mạnh tay áp thuế quan, theo ông Thomas Rupf, Giám đốc đầu tư khu vực châu Á của ngân hàng VP Bank ở Singapore. 

PHÁ GIÁ ĐỒNG TIỀN HAY HẠ LÃI SUẤT?

Vì lý do như trên, ông Nick Rees, trưởng bộ phận nghiên cứu vĩ mô của công ty Monex Europe, cho rằng phá giá đồng tiền có thể đang là một cân nhắc của nhiều nền kinh tế mới nổi, nhất là ở khu vực châu Á. Tuy nhiên, các ngân hàng trung ương có tính toán như vậy cần thận trọng để tránh nguy cơ tháo chạy của dòng vốn và các rủi ro khác.

“Các thị trường mới nổi có lạm phát cao, nợ nhiều và rủi ro dòng vốn tháo chạy khiến cho việc phá giá đồng tiền trở nên nguy hiểm”, chiến lược gia Wael Makarem của công ty Exness nhận xét. Ngoài ra, ông nói thêm rằng chính quyền Mỹ có thể coi việc phá giá tiền tệ là một biện pháp nhằm giành ưu thế thương mại, từ đó có thể dẫn đến hành động trả đũa của Washington.

Ông Rupf cũng cho rằng trong môi trường địa chính trị hiện nay, việc phá giá đồng tiền có thể dẫn tới hành động trả đũa và rủi ro bị cáo buộc là thao túng tỷ giá.

Chiến lược gia Brendan McKenna của Wells Fargo cho rằng rủi ro lạm phát tăng do phá giá đồng tiền có thể là nguyên nhân chính khiến các ngân hàng trung ương ngại hành động như vậy. Ngoài ra, việc một nước có thể phá giá tiền tệ hay không còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như quy mô dự trữ ngoại hối, mức nợ nước ngoài, cán cân thương mại và mức độ nhạy cảm với lạm phát nhập khẩu.

“Những nền kinh tế hướng ra xuất khẩu có đủ dự trữ ngoại hối và mức nợ nước ngoài thấp có nhiều dư địa hơn để phá giá, nhưng ngay cả những nước đó cũng phải cẩn trọng. Hiện tại, khuynh hướng là tránh một cuộc chiến tranh tiền tệ vì điều đó sẽ chỉ làm gia tăng sự bất ổn đối với nền kinh tế toàn cầu”, ông McKenna cho biết.

Ông Alex Muscatelli, Giám đốc kinh tế của tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings, cho rằng các nền kinh tế thị trường mới nổi cũng có thể lưỡng lự với cắt giảm lãi suất vì hạ lãi suất sẽ kéo đồng nội tệ giảm giá, từ đó làm gia tăng gánh nặng nợ nần của các hộ gia đình và công ty trong nước đã đi vay bằng USD. Ông nói thêm rằng đồng nội tệ yếu hơn cũng có thể dẫn đến sự thoái lui của dòng vốn khỏi một nền kinh tế.

Chẳng hạn, ông Muscatelli không cho rằng Ngân hàng Trung ương Indonesia (BI) sẽ cắt giảm lãi suất quá nhiều, xét tới mức độ biến động lớn của tỷ giá rupiah gần đây; tuy nhiên, Hàn Quốc và Ấn Độ có thể có dư địa rộng hơn để cắt giảm lãi suất.

Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã tận dụng cơ hội lạm phát giảm để cắt giảm lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm trong cuộc họp vào tháng 4/2025. Trong tuyên bố sau cuộc họp, ECB cho rằng “hầu hết các thông số về lạm phát căn bản đều cho thấy tốc độ lạm phát sẽ ổn định ở mức mục tiêu trung hạn 2% một cách bền vững”.

Theo giới chuyên gia, hướng đi của đàm phán thương mại sắp tới có thể sẽ quyết định việc các quốc gia hành động theo chiều hướng nào. Nếu đàm phán dẫn tới thuế quan thấp hơn, các ngân hàng trung ương có thể sẽ không tìm cách làm đồng nội tệ mất giá.

Một ví dụ là Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ (SNB). Thụy Sỹ đã phải ứng phó với một đồng franc mạnh trong phần lớn thời gian của 15 năm qua, ông Button nhận xét. Xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ chiếm hơn 75% GDP của Thụy Sĩ và đồng franc mạnh khiến hàng hóa của Thụy Sĩ đắt hơn ở nước ngoài. Các nhà đầu tư thường mua mạnh đồng franc trong những giai đoạn thị trường tài chính bất ổn, khiến đồng tiền này có khuynh hướng tăng giá.

“Nếu dòng vốn tiếp tục chảy vào đồng franc, Thụy Sỹ có thể phải thực hiện các biện pháp quyết liệt để làm đồng tiền giảm giá”, ông Button cho hay.