Thị trường lao động hiện đang tồn tại nghịch lý là trong khi các chỉ số kinh tế vĩ mô cho thấy sự phục hồi, số người nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp vẫn tăng, đặc biệt ở nhóm lao động trung niên. 

LAO ĐỘNG THẤT NGHIỆP PHẢN ÁNH SỰ DỊCH CHUYỂN CỦA THỊ TRƯỜNG

Ghi nhận của Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cho thấy số người có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp tháng 6/2025 tăng mạnh 14,8% so với tháng 5/2025, từ 7.062 hồ sơ lên 8.111 hồ sơ.

Bà Vũ Thị Thanh Liễu, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội (thuộc Sở Nội vụ Hà Nội) cũng thông tin, tính chung quý 2/2025, toàn thành phố có 23.550 người nộp hồ sơ hưởng chính sách bảo hiểm thất nghiệp, tăng gấp đôi so với quý 1/2025 (11.682 hồ sơ).

Người lao động từ 35 tuổi trở lên thất nghiệp chiếm tỷ lệ cao, phản ánh quá trình tái cấu trúc vẫn đang tác động mạnh mẽ đến cả những lao động có kinh nghiệm. Nguyên nhân thất nghiệp là do doanh nghiệp tổ chức giải thể, phá sản, thay đổi cơ cấu, chiếm tỷ lệ cao nhất.

Bên cạnh đó là do người lao động hết hạn hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc và không được ký tiếp nữa; hoặc do người lao động không chủ động ký tiếp hợp đồng lao động. Nguyên nhân nữa là người lao động chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc trước thời hạn; người bị xử lý kỷ luật hoặc sa thải.

Lý do người lao động nghỉ việc là chỉ số quan trọng nhất phản ánh sự dịch chuyển của thị trường. Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội lý giải đây không chỉ đơn thuần là mất việc. Nó có thể xuất phát từ việc người lao động chủ động nghỉ để tìm kiếm cơ hội tốt hơn; áp lực công việc gia tăng sau các đợt tái cấu trúc của công ty; hoặc các trường hợp doanh nghiệp thỏa thuận cho người lao động nghỉ việc thay vì chính thức sa thải.

Về trình độ chuyên môn, người lao động không có bằng cấp chứng chỉ thất nghiệp chiếm tỷ trọng lớn nhất. Điều này khẳng định rằng nhóm lao động có kỹ năng thấp là đối tượng dễ bị tổn thương nhất trước những thay đổi của thị trường và công nghệ.

Đáng chú ý, tỷ lệ thất nghiệp của nhóm có trình độ đại học trở lên có xu hướng tăng là một tín hiệu đáng lo ngại, cho thấy một tấm bằng đại học không còn là sự đảm bảo tuyệt đối cho công việc. Áp lực đang gia tăng ngay cả với nhóm lao động có bằng cấp, đòi hỏi họ phải liên tục cập nhật kỹ năng để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của doanh nghiệp.

HỌC NGHỀ ĐỂ KHỞI NGHIỆP, TỰ TẠO VIỆC LÀM

Là đơn vị trực tiếp giải quyết chính sách bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động nghỉ việc, lãnh đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cho biết khi người lao động đến Trung tâm nộp hồ sơ đề nghị hưởng chính sách bảo hiểm thất nghiệp, họ đều được tư vấn về quyền lợi, đó là ngoài hưởng tiền trợ cấp thất nghiệp thì được tư vấn giới thiệu việc làm và học nghề miễn phí.

Phó Giám đốc Trung tâm Vũ Thị Thanh Liễu thông tin, 7 tháng năm 2025, trên địa bàn Hà Nội có hơn 42.300 người lao động nộp hồ sơ đề nghị hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Số người đăng ký học nghề là 647 người, tăng 23% so với cùng kỳ năm trước.

Theo bà Liễu, số người lao động hưởng chính sách bảo hiểm thất nghiệp đăng ký học nghề ngày càng nhiều hơn là do trong năm qua, Trung tâm đã thông tin tuyên truyền về việc có 13 nhà trường, cơ sở giáo dục nghề nghiệp được cấp phép đào tạo nghề tham gia đào tạo cho người lao động bảo hiểm thất nghiệp. Vì vậy, người lao động có thêm nhiều cơ hội để lựa chọn ngành nghề đào tạo hơn.

Bên cạnh đó, thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, nhiều người lao động hưởng chính sách bảo hiểm thất nghiệp đăng ký học nghề miễn phí để khởi nghiệp. Ngoài ra, thực tế nhiều học viên học nghề khởi nghiệp thành công cũng góp phần lan tỏa hiệu quả các khóa đào tạo nghề và người lao động hưởng chính sách bảo hiểm thất nghiệp tin tưởng, đăng ký học nghề nhiều hơn.

Tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, những nghề được người lao động đăng ký học nghề nhiều là kỹ thuật pha chế đồ uống, kỹ thuật chế biến món ăn, tin học văn phòng. Đối với các trường và cơ sở giáo dục nghề nghiệp khác, nhiều người lao động chọn nghề kế toán doanh nghiệp, lái xe ô tô, kỹ thuật máy lạnh và điều hòa không khí, kỹ thuật làm bánh...

Thông qua khóa học nghề, những học viên có tay nghề cao và gia đình có điều kiện thì sau khóa học đã khởi nghiệp như mở cửa hàng kinh doanh, quán cà phê... để tự tạo việc làm cho mình, và những người khác. Một số trường hợp thì ứng tuyển vào làm việc ở các nhà hàng, khách sạn, công ty có tuyển ngành nghề phù hợp.

Lãnh đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cũng cho biết để hỗ trợ người lao động thất nghiệp sớm quay trở lại thị trường lao động, đơn vị yêu cầu cán bộ, nhân viên tăng cường gặp những nhóm người lao động hưởng bảo hiểm thất nghiệp để tư vấn, hỗ trợ, thông tin các phiên giao dịch việc làm để người lao động biết tham gia.

Trường hợp họ mong muốn học nghề mới để chuyển đổi nghề nghiệp, cán bộ sẽ tư vấn, giới thiệu các cơ sở đào tạo với các ngành nghề đa dạng để họ lựa chọn đăng ký tuỳ theo sở thích, khả năng. Mục tiêu chính là giúp người lao động sớm có việc làm để tiếp tục tham gia thị trường lao động.