Bộ Tư pháp vừa thẩm định độc lập đối với dự thảo Nghị quyết quy định về công bố, đăng ký sản phẩm thực phẩm.

Theo tờ trình, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 02/02/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm đã thiết lập cơ chế pháp lý trong quản lý thực phẩm. Đặc biệt, Nghị định này quy định về cơ chế hậu kiểm, quản lý rủi ro, đơn giản và cắt giảm hàng loạt thủ tục hành chính.

Tuy nhiên, thời gian qua liên tiếp xảy ra các vụ việc như thực phẩm bổ sung giả, sữa bột giả, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ giả với quy mô lớn, gây bức xúc dư luận.

Bộ Y tế cũng chỉ ra các hạn chế, bất cập liên quan đến quy định “tự công bố, đăng ký bản công bố và quảng cáo thực phẩm”. Vì vậy, điều này đòi hỏi cần được sửa đổi, bổ sung ngay để phù hợp với thực tiễn và yêu cầu quản lý trong tình hình mới.

Để xử lý bất cập trên, dự thảo quy định 2 cơ chế là công bố tiêu chuẩn áp dụng (tự công bố), đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm.

Căn cứ Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa sửa đổi, bổ sung năm 2025, dự thảo quy định cụ thể trường hợp nào thì áp dụng công bố tiêu chuẩn áp dụng, trường hợp nào thì áp dụng đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm. Việc này để tránh trường hợp doanh nghiệp tự xác định, xếp nhóm sản phẩm và áp dụng thủ tục công bố không đúng tiêu chí, tính chất của sản phẩm.

Các loại thực phẩm được áp dụng công bố tiêu chuẩn áp dụng gồm: thực phẩm đã qua chế biến bao gói sẵn, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, dụng cụ chứa đựng tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm, vật liệu bao gói tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm không có quy chuẩn kỹ thuật hoặc chưa có tổ chức thực hiện chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật quốc gia tương ứng theo quy định của pháp luật về tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật;

Vi chất dinh dưỡng và Thực phẩm bổ sung chỉ chứa vitamin, khoáng chất và không công bố khuyến cáo về sức khoẻ (Health claims).

Các sản phẩm phải làm thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm gồm thực phẩm bảo vệ sức khỏe; thực phẩm dinh dưỡng y học; thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt; thực phẩm bổ sung (trừ thực phẩm bổ sung chỉ chứa vitamin, khoáng chất và không công bố khuyến cáo về sức khoẻ - Health claims) và Sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi.

Đối với sản phẩm, nguyên liệu sản xuất trong nước hoặc nhập khẩu chỉ dùng để sản xuất, gia công hàng xuất khẩu hoặc phục vụ cho việc sản xuất nội bộ của tổ chức, cá nhân không tiêu thụ tại thị trường trong nước, sản phẩm nhập khẩu nhằm phục vụ viện trợ được miễn thực hiện thủ tục công bố tiêu chuẩn áp dụng.

Dự thảo cũng quy định cụ thể hồ sơ đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm đối với từng trường hợp, nhóm sản phẩm để bảo đảm tính minh bạch.

Hiện nay, mô hình quản lý đối với thực phẩm bổ sung của các nước đang khác nhau và chưa đánh giá được tổng thể. Trên cơ sở đề xuất của các doanh nghiệp, Bộ Y tế đề xuất có 2 phương án giải quyết:

Phương án 1: toàn bộ nhóm thực phẩm bổ sung phải đăng ký bản công bố và phải đăng ký nội dung quảng cáo;

Phương án 2: thực phẩm bổ sung chia thành 02 nhóm với cơ chế quản lý khác nhau:

- Đối với thực phẩm chỉ bổ sung vitamin và khoáng chất doanh nghiệp có thể công bố tiêu chuẩn chất lượng và không khuyến cáo về sức khoẻ;

- Đối với thực phẩm chỉ bổ sung vitamin và khoáng chất có khuyến cáo về sức khoẻ và các thực phẩm bổ sung còn lại phải đăng ký bản công bố và phải đăng ký xác nhận nội dung quảng cáo.

Phát biểu tại Hội đồng thẩm định, các thành viên Hội đồng cơ bản nhất trí với dự thảo Tờ trình, đánh giá nội dung dự thảo cơ bản bảo đảm an ninh, quốc phòng…

Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ mối quan hệ giữa dự thảo Nghị quyết với Luật An toàn thực phẩm, Nghị định số 15; đề nghị bổ sung thêm phụ lục, danh mục để đảm bảo thống nhất đồng bộ theo quy định; đề nghị rà soát lại toàn bộ hồ sơ dự thảo Nghị quyết.

Theo Thứ trưởng, trong dự thảo chưa quy định đối tượng áp dụng Nghị quyết, do đó cần bổ sung để đảm bảo phù hợp quy định pháp luật.

Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo xác định rõ trong Tờ trình tiêu chí nào, lí do đề xuất điều chỉnh; đồng thời bổ sung thêm phương án xử lý khó khăn, vướng mắc; làm rõ dự thảo Nghị quyết khác với điều khoản, điểm nào của Luật An toàn thực phẩm…