Tổng thống Donald Trump đã ra lệnh áp thuế đối với các mặt hàng thép và nhôm nhập khẩu vào ngày đầu tháng 2 vừa qua với mức thuế cố định 25% "không có ngoại lệ hay miễn trừ", nhằm hỗ trợ ngành công nghiệp thép trong nước đang gặp khó khăn.

Ông Trump đã ký tuyên bố nâng thuế suất đối với nhôm nhập khẩu vào Mỹ lên 25% từ mức 10% trước đó, đồng thời loại bỏ các ngoại lệ theo quốc gia, các thỏa thuận hạn ngạch và hàng trăm nghìn trường hợp miễn trừ thuế theo từng sản phẩm đối với cả hai kim loại này. Quyết định này được đưa ra một tuần sau khi ông áp thuế 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Theo nhận định mới nhất của VnDirect, Việt Nam sẽ là quốc gia hưởng lợi chính trong việc xuất khẩu sang Mỹ.

Kể từ năm 2018, Việt Nam đã phải chịu mức thuế 25% đối với các mặt hàng thép xuất khẩu sang Mỹ, trong khi các quốc gia như Canada, Mexico, Brazil, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức và Vương quốc Anh được hưởng mức thuế bằng 0 hoặc có mức hạn ngạch miễn thuế.

Do đó, tuyên bố sửa đổi này sẽ cân bằng mức thuế giữa tất cả các quốc gia, định hình lại bối cảnh cạnh tranh trong đó Việt Nam sẽ có nhiều lợi thế hơn về giá khi xuất khẩu vào thị trường Mỹ.

Theo Bộ Thương mại Mỹ, Mỹ đã nhập khẩu 31 tỷ USD thép, với 10 quốc gia cung cấp hàng đầu chiếm 77% tổng giá trị. Xét về khối lượng, Mỹ nhập khẩu 26 triệu tấn thép, trong đó 80% đến từ 10 quốc gia hàng đầu. Canada, Mexico, Brazil và Hàn Quốc là những nguồn cung thép lớn nhất cho Mỹ. Việt Nam đứng thứ tám về giá trị với 1,1 tỷ USD nhưng là nhà cung cấp lớn thứ năm về khối lượng, xuất khẩu 1,24 triệu tấn thép sang Mỹ.

Trung Quốc chỉ xuất khẩu một lượng thép tối thiểu sang Mỹ trong năm 2024 do thuế chống bán phá giá cao, lên tới 400%. Tuy nhiên, Trung Quốc đã xuất khẩu 8 triệu tấn thép sang Hàn Quốc, Brazil, Nhật Bản và Canada – những quốc gia hiện đang được hưởng mức thuế 0% từ Mỹ – chiếm 10% tổng xuất khẩu thép của Trung Quốc.

Trong khi đó, bốn quốc gia này đã xuất khẩu tổng cộng 13,7 triệu tấn thép sang Mỹ, chiếm 52% tổng lượng thép nhập khẩu của Mỹ. Mặc dù không có dữ liệu chính thức xác nhận việc thép Trung Quốc được vận chuyển gián tiếp vào Mỹ thông qua các quốc gia miễn thuế này, VnDirect cho rằng lệnh áp thuế mới này có khả năng nhằm ngăn chặn các nỗ lực mà Chính quyền Mỹ cho rằng đây là hành động vận chuyển qua quốc gia trung gian vào Mỹ của các nhà sản xuất thép Trung Quốc để tránh các mức thuế hiện hành.

Trong khi đó, theo số liệu từ Hải quan Việt Nam, Mỹ là thị trường xuất khẩu thép lớn nhất của Việt Nam trong năm 2024 với mức tăng trưởng ấn tượng 55% so với cùng kỳ, đạt 1,3 tỷ USD, chiếm 15% tổng giá trị xuất khẩu sắt thép của Việt Nam.

Với mức tăng trưởng và đóng góp đáng kể này, các nhà xuất khẩu thép Việt Nam có thể sẽ áp dụng cách tiếp cận thận trọng để tránh các cuộc điều tra chống bán phá giá tiềm ẩn từ các cơ quan chức năng của Mỹ. Do đó, họ có khả năng sẽ đa dạng hóa thị trường xuất khẩu nhằm giảm thiểu rủi ro thương mại nếu có.