Chia sẻ tại Hội thảo khoa học “Đảm bảo an ninh và tự chủ công nghệ sản xuất chip của Việt Nam trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia” mới đây, Viện trưởng Viện Kỹ thuật điện tử nghiệp vụ Lê Hải Triều cho rằng sở dĩ Việt Nam (nhà máy sản xuất bán dẫn) không nên hướng đến các tiến trình tiên tiến như 2nm, 3nmm, hoặc 5nm, thậm chí 14nm, 16nm hay 28nm ngay từ đầu, vì các lý do:

Thứ nhất, chi phí đầu tư quá cao. Một fab (nhà máy sản xuất bán dẫn) cho 2nm có thể tốn tới 20-30 tỷ USD, trong khi fab cho 28 nm cần 1-3 tỷ USD, trong đó fab cho 40nm cần khoảng trên dưới 1 tỷ USD, còn fab 65nm chỉ cần đầu tư ban đầu khoảng 500 triệu USD.

Thứ hai, yêu cầu kỹ thuật cao. Các tiến trình tiên tiến đòi hỏi công nghệ EUV, đội ngũ kỹ sư chuyên môn cao, chuỗi cung ứng phức tap (vật liệu, hóa chất, thiết bị).

Thứ ba, thị trường hạn chế. Các chip 2nm, 3nm chủ yếu phục vụ các sản phẩm cao cấp (smartphone, Flagship, AI, máy chủ), trong khi nhu cầu lớn ở Việt Nam là chip cho các ứng dụng đơn giản hơn như IoT, ô tô, hoặc thiết bị công nghiệp.

Theo Tiến sĩ Lê Hải Triều, hiện tại chip dùng cho căn cước, hộ chiếu của Việt Nam cũng đều sử dụng tiến trình 40nm. Các chip này của Infernion/NXP/STMicro… đều đang được sử dụng rộng rãi trên thế giới (thị phần chip EMV, eID, e-Passport loại này chiếm đến 95% thế giới nói chung và còn tiếp tục được sử dụng trong tương lai ít nhất là 20-25 năm nữa mà không lạc hậu).

Ông Triều cho biết khi thiết kế chip cho căn cước công dân nhiều người hỏi tại sao lại sử dụng công nghệ cũ là 40nm, nhưng thực ra đấy là tiến trình 40nm chứ không phải là công nghệ, hai thứ khác nhau. Một con chip dùng trong các thiết bị gia đình không cần quá nhiều chức năng như sử dụng con chip của điện thoại.

“Quan niệm của chúng tôi 2nm, 3nm, 5nm, 28 hay 40nm… là tiến trình chứ không phải là công nghệ, tiếp cận như vậy sẽ phù hợp hơn. Ở Việt Nam, tôi được biết Viettel đầu tư vào một nhà máy sản xuất bán dẫn hoàn chỉnh từ đầu đến cuối, và nghe nói định hướng cũng sẽ tiếp cận tiến trình 40 hay 65nm”, ông Lê Hải Triều nói, và cho rằng tiến trình này là phù hợp vì thực tế hiện nay đầu tư dây chuyền 14nm nguồn lực rất lớn, khoảng vài tỷ USD. Với tiến trình 65nm thì khoảng 500 triệu USD, không quá lớn và không khó khăn gì với Việt Nam.

“Nếu đầu tư ngay từ đầu với tiến trình cao (như 2nm, 3nm, 5nm…) chắc chắn sẽ không thể đảm bảo”, ông Triều khẳng định.

Liên quan đến định hướng và chính sách hỗ trợ, phát triển ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam, Nghị định số 88/2025/NĐ-CP ngày 13/4/2025 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn một số điều của Nghị quyết số 193/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Trong đó có quy định về tiêu chí, nguyên tắc lựa chọn cũng như mức hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp Việt Nam đầu tư xây dựng nhà máy đầu tiên chế tạo chíp bán dẫn quy mô nhỏ, công nghệ cao phục vụ nghiên cứu, đào tạo, thiết kế, chế tạo thử, kiểm chứng công nghệ và sản xuất chíp bán dẫn chuyên dụng của Việt Nam.

Trước đó, tháng 3/2025, Chính phủ đã chính thức phê duyệt dự án xây dựng nhà máy sản xuất wafer (tấm bán dẫn silicon) đầu tiên với tổng vốn đầu tư lên tới 12.800 tỷ đồng.

Với Nghị định 88, tiêu chí, nguyên tắc lựa chọn doanh nghiệp Việt Nam đầu tư xây dựng nhà máy đầu tiên chế tạo chíp bán dẫn quy mô nhỏ, công nghệ cao phục vụ nghiên cứu, đào tạo, thiết kế, chế tạo thử, kiểm chứng công nghệ và sản xuất chíp bán dẫn chuyên dụng của Việt Nam, đó là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam; đã tham gia vào lĩnh vực nghiên cứu, thiết kế, sản xuất chíp bán dẫn; có vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp trên báo cáo tài chính trong năm gần nhất nộp hồ sơ đáp ứng ít nhất 50% tổng mức đầu tư của dự án.

Nhà máy đầu tiên chế tạo chíp bán dẫn quy mô nhỏ, công nghệ cao phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về mục đích sử dụng, kỹ thuật, công nghệ: (1), mục đích sử dụng: nghiên cứu, đào tạo, thiết kế, chế tạo thử, kiểm chứng công nghệ và sản xuất chíp bán dẫn chuyên dụng hoàn chỉnh của Việt Nam; (2), công nghệ: Si CMOS có kích thước node từ 65 nm trở xuống hoặc Compound từ 250 nm trở xuống; (3), công suất: tối thiểu 1.000 wafer/tháng; (4), nhà máy nghiệm thu đưa vào sản xuất trước ngày 31 tháng 12 năm 2030.

Đối với nguyên tắc lựa chọn doanh nghiệp Việt Nam đầu tư xây dựng nhà máy đầu tiên chế tạo chíp bán dẫn quy mô nhỏ, công nghệ cao, theo đó lựa chọn doanh nghiệp Việt Nam có đề xuất công nghệ cao nhất (kích thước node nhỏ nhất). Trường hợp có từ hai doanh nghiệp Việt Nam trở lên có cùng mức đề xuất về công nghệ thì lựa chọn doanh nghiệp có đề xuất mức công suất cao hơn…

Và các nhà máy đầu tiên chế tạo chíp bán dẫn đáp ứng các tiêu chí tại Nghị định 88 sẽ được Nhà nước hỗ trợ tới 10.000 tỷ.