Theo nguồn tin của tờ báo Nikkei Asia, các chính quyền địa phương và Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC) đã dừng cấp phép đầu tư ra nước ngoài đối với các doanh nghiệp muốn mở rộng hoạt động kinh doanh tại Mỹ kể từ tháng 4/2025, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố chính sách thuế đối ứng với hầu hết đối tác thương mại.

Lâu nay, Bắc Kinh hạn chế hoạt động đầu tư ra nước ngoài của doanh nghiệp do lo ngại dòng vốn chảy này chảy vào các lĩnh vực được cho là nhạy cảm như sản xuất vũ khí. Tuy nhiên, động thái dừng cấp phép trên diễn ra đúng thời điểm quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang căng thẳng, khi chính quyền ông Trump áp đặt thuế quan cao để hồi sinh ngành sản xuất Mỹ.

Việc Washington áp thuế quan lên tới 145% với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, còn Bắc Kinh trả đũa với thuế quan 125% với hàng hóa Mỹ, hồi tháng 4 đã đẩy căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới lên đỉnh điểm và làm đảo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo quy định, doanh nghiệp dự định đầu tư dưới 300 triệu USD ra nước ngoài chỉ cần nộp đơn xin cấp phép với chính quyền địa phương và không cần xin phép cấp trung ương. Tuy nhiên, hiện tại, các chính quyền địa phương cũng đã ngừng xử lý hồ sơ.

Doanh nghiệp có dự án đầu tư ra nước ngoài trị giá trên 300 triệu USD phải xin phê duyệt từ  NDRC, Bộ Thương mại và Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước.

Theo một chuyên gia tư vấn đang làm việc với các công ty Trung Quốc có dự án đầu tư ở nước ngoài, một số dự án sản xuất của doanh nghiệp Trung Quốc ở Mỹ đã bị tạm dừng.

“Với các dự án vào những quốc gia khác trên thế giới, hồ sơ vẫn đang được phê duyệt bình thường”, người này cho biết. “Hiện tại có nhiều dự án đang được triển khai”.

Vào tháng 5, Mỹ và Trung Quốc đã nhất trí xuống thang căng thẳng bằng cách đưa thuế quan đối ứng với hàng hóa của nhau xuống còn 10% trong vòng 90 ngày, tức tới ngày 12/8 tới. Trong vòng đàm phán tiếp đó vào tháng 6, Bắc Kinh đồng ý nới lỏng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm cho Mỹ, trong khi Washington nới lỏng hạn chế xuất khẩu hàng công nghệ cao cho Trung Quốc.

Đầu tuần này, phái đoàn đàm phán hai bên nhất trí gia hạn thỏa thuận hòa hoãn thuế quan trên thêm 90 ngày nữa kể từ ngày 12/8 để tiếp tục đàm phán. Theo các quan chức Mỹ, Tổng thống Trump sẽ là người quyết định cuối cùng về việc có gia hạn hay không.

Những năm gần đây, các nhà đầu tư Trung Quốc đã rút khỏi thị trường Mỹ trong bối cảnh quan hệ song phương căng thẳng và việc Washington tăng cường giám sát doanh nghiệp Trung Quốc. Theo dữ liệu từ công ty Rhodium Group có trụ sở tại New York, đầu tư mới của quốc gia châu Á này vào Mỹ đạt đỉnh gần 60 tỷ USD vào năm 2016 và giảm xuống còn 3,2 tỷ USD năm 2024.

Còn theo số liệu mới nhất từ Bộ Thương mại Trung Quốc, thấy vốn đầu tư của nước này vào Mỹ năm 2023 đạt 6,91 tỷ USD - giảm 5,2% so với năm trước - và chiếm 3,9% tổng vốn đầu tư ra nước ngoài.

Theo ông Armand Meyer, nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại Rhodium Group, dù việc Trung Quốc dừng đầu tư vào Mỹ cho thấy sự leo thang căng thẳng giữa hai chính phủ nhưng điều này không mấy ảnh hưởng tới đầu tư nước ngoài (FDI) vào Mỹ.

“Vì đầu tư của Trung Quốc tại Mỹ hiện đã ở mức thấp nhất trong gần một thập kỷ trở lại đây rồi, nên việc giảm thêm sẽ không ảnh hưởng đáng kể tới FDI vào Mỹ”, ông Meyer nhận xét.

Thuế quan của Mỹ với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc kể từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump đã thúc đẩy làn sóng dịch chuyển sản xuất từ nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sang các nước châu Á khác. Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ thứ hai này, khi ông Trump tăng thuế quan với hầu hết tất cả đối tác thương mại của Mỹ, nhiều công ty Trung Quốc có xu hướng dịch chuyển về sản xuất ở trong nước.

Về phía Mỹ, hồi tháng 2, không lâu sau khi nhậm chức, ông Trump đã ký một bản ghi nhớ chỉ thị cho các cơ quan chính phủ hạn chế hơn nữa đầu tư của Trung Quốc vào các lĩnh vực công nghệ cao và chiến lược tại nước này.