Sáng 6/8, tại Nhà Quốc hội, Diễn đàn về hoạt động giám sát của Quốc hội lần đầu tiên được tổ chức với chủ đề “Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển”. Diễn đàn do Ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ trì, thu hút sự tham gia của lãnh đạo Quốc hội, các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu.

THÀNH TỰU VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh vai trò của giám sát trong thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, và xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Diễn đàn không chỉ là cơ hội để thảo luận các giải pháp nâng cao chất lượng giám sát mà còn nhằm đề xuất những định hướng cụ thể, góp phần hoàn thiện pháp luật và thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.

Diễn đàn được tổ chức trong một ngày với hai chuyên đề chính: “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước” và “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật”.

Các chuyên đề này đã thu hút sự tham gia của các đại biểu Quốc hội, chuyên gia, nhà khoa học, và nhà nghiên cứu, với kỳ vọng mang lại những ý kiến trí tuệ, tâm huyết, và trách nhiệm.

Những ý kiến này không chỉ giúp khắc phục các hạn chế trong hoạt động giám sát mà còn định hướng cho việc sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật liên quan, đặc biệt là Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng Nhân dân.

Theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, tại các kỳ họp gần đây của Quốc hội khóa XV đã thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến công tác giám sát, với nhiều hoạt động được triển khai nghiêm túc và chất lượng. Giám sát không chỉ là công cụ kiểm soát quyền lực mà còn là phương thức đồng hành với Chính phủ, giúp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy thực thi pháp luật hiệu quả.

Các hoạt động giám sát đã được tiến hành với sự phối hợp chặt chẽ giữa Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, và các cơ quan báo chí.

Một trong những điểm sáng của hoạt động giám sát là hình thức chất vấn tại các kỳ họp Quốc hội, thu hút sự quan tâm lớn của nhân dân. Các phiên chất vấn không chỉ làm rõ những vấn đề cử tri quan tâm mà còn tạo áp lực để Chính phủ và các bộ, ngành kịp thời chấn chỉnh, hoàn thiện chính sách.

Ngoài ra, công tác giám sát văn bản quy phạm pháp luật đã đạt nhiều kết quả thiết thực, với chất lượng năm sau tốt hơn năm trước, góp phần khắc phục tình trạng ban hành văn bản chậm trễ hoặc không phù hợp với luật. Công tác dân nguyện cũng được chú trọng, với báo cáo hàng tháng tại các phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thể hiện sự quan tâm đến ý kiến, kiến nghị của cử tri.

Hoạt động giám sát chuyên đề của Quốc hội tập trung vào các lĩnh vực then chốt như đất đai, đầu tư công, giáo dục, năng lượng, và phòng chống lãng phí. Những giám sát này được thực hiện chuyên sâu, với sự tham gia của các chuyên gia và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan, nhằm phát hiện các bất cập, chồng chéo trong chính sách và pháp luật. Từ đó, Quốc hội đã ban hành và sửa đổi nhiều đạo luật quan trọng, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho sự phát triển của đất nước.

GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT

Bên cạnh những thành tựu, hoạt động giám sát của Quốc hội vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Theo Chủ tịch Quốc hội, việc thực hiện các kết luận và kiến nghị giám sát chưa đầy đủ, thiếu sự đôn đốc quyết liệt và thường xuyên. Công tác phối hợp giữa giám sát của Quốc hội với các hoạt động kiểm toán, thanh tra, kiểm tra đôi khi chưa chặt chẽ.

Đặc biệt, cơ chế và điều kiện để nhân dân thực hiện quyền giám sát chưa được quy định rõ ràng, gây khó khăn trong việc huy động sự tham gia của người dân. Những hạn chế này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc đổi mới và hoàn thiện thể chế giám sát.

Để khắc phục, Diễn đàn đã thảo luận nhiều giải pháp cụ thể. Một trong những định hướng quan trọng là sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, dự kiến trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Luật sửa đổi sẽ đảm bảo các nghị quyết giám sát được thực hiện nghiêm túc, đồng thời tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm trong hoạt động giám sát. Quốc hội cũng đề xuất giảm số lượng giám sát chuyên đề hàng năm từ hai xuống một, nhưng tăng cường giám sát thường xuyên và đột xuất để kịp thời phát hiện và giải quyết các vấn đề phát sinh.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh cần chuyển từ tư duy giám sát truyền thống sang tư duy giám sát đồng hành, kiến tạo phát triển. Điều này đòi hỏi các cơ quan của Quốc hội phải giám sát chặt chẽ việc thực thi luật, nghị định, và thông tư, đảm bảo các văn bản này được ban hành kịp thời và phù hợp với thực tiễn. Đồng thời, cần tăng cường công khai, minh bạch, và phản biện trong giám sát, cùng với việc đánh giá tác động chính sách để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

Diễn đàn cũng ghi nhận ý kiến từ các đại biểu về việc tiếp tục sửa đổi nhiều đạo luật quan trọng như Luật Quy hoạch, Luật Tiết kiệm chống lãng phí, Luật Giáo dục, và Luật Thương mại điện tử. Những sửa đổi này nhằm tạo cơ sở pháp lý hoàn thiện, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, và nâng cao chất lượng giáo dục, nguồn nhân lực.

Diễn đàn “Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển” là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của Quốc hội Việt Nam.

Với sự tham gia tích cực của các đại biểu, chuyên gia, và nhà khoa học, Diễn đàn đã đề xuất nhiều giải pháp thiết thực, từ sửa đổi luật đến đổi mới tư duy giám sát, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong bối cảnh mới.

Kết quả của Diễn đàn sẽ được tổng hợp thành báo cáo, gửi tới Quốc hội, Chính phủ, và các cơ quan liên quan, làm cơ sở cho việc hoàn thiện thể chế và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật.

Với tinh thần trách nhiệm và trí tuệ tập thể, hoạt động giám sát của Quốc hội không chỉ góp phần xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh mà còn tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, và phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.