“Trong giai đoạn 2019 - 2024, giá bất động sản tại Việt Nam đã tăng tới 59%, cao hơn cả Mỹ ( 54%), Úc ( 49%), Nhật Bản ( 41%) và Singapore ( 37%)… Với đà tăng giá như hiện tại, công chức bình thường phải mất gần 26 năm mới mua được chung cư. Việt Nam ngày càng tụt hạng về mức độ tiếp cận nhà ở”, ông Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách của Thủ tướng Chính phủ, chia sẻ tại hội nghị Ban chấp hành Hiệp hội bất động sản Việt Nam (VNREA) diễn ra ngày 9/5.

SÁU NGUYÊN NHÂN KHIẾN GIÁ NHÀ BỊ ĐẨY LÊN CAO

Theo ông Lực, có ít nhất 6 nguyên nhân chính khiến giá nhà ở tại Việt Nam bị đẩy lên cao trong những năm gần đây.

Thứ nhất, những vướng mắc pháp lý kéo dài cùng với tâm lý e ngại trách nhiệm từ phía các cơ quan chức năng khiến quá trình phê duyệt dự án chậm trễ, dẫn đến nguồn cung nhà ở khan hiếm.

Thứ hai, chi phí đầu vào của các dự án bất động sản ngày càng tăng, bao gồm tiền thuê đất hoặc sử dụng đất, chi phí giải phóng mặt bằng, chi phí tài chính, giá vật liệu xây dựng, chi phí đầu tư xây dựng…

Thứ ba, sự mất cân đối cung cầu thể hiện rõ ở việc nhiều doanh nghiệp chỉ tập trung phát triển phân khúc cao cấp (biên lợi nhuận cao) trong khi nguồn cung nhà ở trung cấp và vừa túi tiền, bao gồm cả nhà ở xã hội, lại thiếu hụt. Điều này kéo mặt bằng giá bình quân tăng vọt.

Thứ tư, tình trạng "thổi giá", "làm giá" hay "té nước theo mưa" vẫn còn tồn tại trên thị trường, khiến giá bị đẩy lên mức không phản ánh đúng giá trị thực, điển hình là các vụ đấu giá đất bất thường và hiện tượng cò mồi thao túng thị trường nhà ở xã hội.

Thứ năm, hoạt động đầu cơ vẫn phổ biến. Một khảo sát của Batdongsan.com.vn năm 2024 cho biết có tới 86% người mua bất động sản chỉ nắm giữ nhà trong chưa đầy 1 năm, phản ánh rõ tính đầu tư ngắn hạn, mua đi bán lại kiếm lời.

Thứ sáu, việc Việt Nam chưa áp dụng thuế tài sản (thuế sở hữu bất động sản) trong khi thuế chuyển nhượng và cho thuê ở mức khá thấp cũng góp phần khiến dòng tiền đổ vào thị trường này dễ dàng hơn, đẩy giá lên cao nhưng thiếu tính bền vững.

THỊ TRƯỜNG CẦN BƯỚC TIẾN BỀN VỮNG

Đánh giá về tình hình thị trường bất động sản năm 2024 và 4 tháng đầu năm 2025, ông Lực cho rằng có nhiều tín hiệu tích cực, đang từng bước phục hồi, tuy nhiên tốc độ còn chậm.

Điều này thể hiện ở một số khía cạnh như: 4 tháng đầu năm 2025, lượng doanh nghiệp thành lập mới tăng 15,1%, đạt 1.580 doanh nghiệp; số doanh nghiệp quay lại hoạt động tiếp tục tăng 42% lên 1.858 đơn vị, trong khi số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động đã bắt đầu giảm nhẹ 1%. Tuy nhiên, vốn đăng ký của doanh nghiệp mới trong giai đoạn này lại sụt giảm 10,8%.

Bước sang quý 1/2025, thị trường ghi nhận chưa có doanh nghiệp bất động sản nào phát hành trái phiếu mới. Có thể thấy, sự phục hồi của thị trường trái phiếu đã tích cực trong năm ngoái nhưng chậm lại vào đầu năm nay.

Ông Cấn Văn Lực cũng cho biết trong năm 2024, GDP ngành kinh doanh bất động sản tăng 3,34%, cải thiện hơn so với mức 0,24% của năm 2023 nhưng chưa thực sự đột phá; lĩnh vực xây dựng tăng trưởng 7,87%, cao hơn mức 7,06% của năm trước đó, nhưng không quá lớn. Sang quý 1/2025, đà phục hồi tiếp tục được duy trì nhưng chưa thực sự diễn ra mạnh mẽ.

Nguồn cung nhà ở thương mại mới trong quý đầu năm nay tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ năm 2024, dù vậy vẫn chỉ bằng 50% so với quý trước đó. Giao dịch chung cư, nhà ở riêng lẻ và đất nền cũng ghi nhận khởi sắc khi số lượng giao dịch tăng gấp đôi cùng kỳ, song quy mô giao dịch chỉ bằng một nửa quý 4/2024. Đặc biệt, dù nguồn cung có xu hướng cải thiện nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu thị trường…

Cũng bàn về diễn biến của thị trường, ông Phạm Lâm, Trưởng Văn phòng đại diện Hiệp hội bất động sản Việt Nam tại khu vực phía Nam, bày tỏ quan điểm rằng điều thị trường cần không chỉ là sự sôi động nhất thời, mà là một bước tiến bền vững, minh bạch và có chiều sâu, để đủ sức thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước, đồng thời tạo nền tảng ổn định lâu dài cho người dân tiếp cận nhà ở.

Còn ông Nguyễn Văn Kế, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Đắk Lắk, nhận định rằng nếu thị trường bất động sản bùng nổ một cách đồng loạt, thiếu kiểm soát, phát triển lệch pha với nhu cầu sử dụng thực tế, hệ lụy tất yếu là nguồn cung dư thừa, dự án ra đời mà không có người ở. “Từ thực tiễn đó, tôi cho rằng rất cần có một chiến lược định hướng rõ ràng, không chỉ từ cơ quan quản lý mà cả trong chính sách của doanh nghiệp, phát triển bất động sản cần phù hợp với thực tiễn từng địa phương, gắn với quy hoạch tổng thể, dân số, hạ tầng và nhu cầu thật của người dân", ông Nguyễn Văn Kế nhìn nhận.