Trong chương trình dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 43 và hoạt động liên quan tại Jakarta, Indonesia, chiều 4/9 (giờ địa phương), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và phát biểu tại Hội nghị ASEAN BIS 2023 theo lời mời của Chủ tịch Hội đồng Tư vấn Kinh doanh ASEAN 2023.

ASEAN BIS là diễn đàn liên quan đến doanh nghiệp thường niên lớn nhất của khu vực Đông Nam Á, được tổ chức trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN; với sự tham dự của nguyên thủ các nước ASEAN và các nước đối tác; các bộ trưởng, quan chức cấp cao, các nhà hoạch định chính sách và lãnh đạo doanh nghiệp lớn và uy tín của ASEAN và thế giới. Tham dự Hội nghị năm nay có đại diện hơn 2.000 doanh nghiệp ASEAN và quốc tế, trong đó có hơn 50 doanh nghiệp Việt Nam đăng ký tham dự trực tiếp và trực tuyến.

Với chủ đề: “ASEAN trong vai trò trung tâm: Sáng tạo để bao trùm hơn”, ASEAN BIS 2023 tập trung thảo luận về 5 chủ đề chính bao gồm: Chuyển đổi số và phát triển bền vững; an ninh lương thực; y tế sức khỏe; đảm bảo hoạt động doanh nghiệp; và thuận lợi hóa thương mại, đầu tư.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhận định thời gian qua, thế giới trải qua nhiều thay đổi nhanh chóng, phức tạp, khó lường, như đại dịch Covid-19, các cuộc xung đột, gây ra những “cơn gió ngược” với kinh tế thế giới và kinh tế các nước. Do đó, cần xác định tình hình luôn có khó khăn, thách thức đan xen với cơ hội và thuận lợi, nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn.

Nhấn mạnh quan điểm “nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ đổi mới, đổi mới sáng tạo bắt nguồn từ văn hóa, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân”, Thủ tướng cho rằng ASEAN có đầy đủ các yếu tố nền tảng này.

Theo Thủ tướng, cục diện thế giới đa cực là một xu thế tất yếu, cạnh tranh chiến lược nước lớn ngày càng gay gắt, xu hướng phân mảnh, tập hợp lực lượng ngày càng rõ nét. ASEAN đứng trước sứ mệnh phải khẳng định “là một cực trong thế giới đa cực”, là trung tâm trong hợp tác cũng như cấu trúc ở khu vực, và ASEAN hoàn toàn có đủ khả năng đảm nhận được sứ mệnh đó.

Phân tích thêm về nội dung này, Thủ tướng nêu rõ, thứ nhất, ASEAN có không gian kinh tế rộng mở với mạng lưới 8 hiệp định thương mại tự do (FTA) gồm Khu vực Mậu dịch tự do ASEAN (AFTA) và 7 FTA với các đối tác quan trọng, trong đó Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) tạo nên một khu vực thương mại tự do chiếm 30% dân số thế giới (với trên 688 triệu người) và 32% GDP toàn cầu (quy mô trên 3.600 tỷ USD năm 2022).

Thứ hai, nhiều sáng kiến mới cũng đang được thúc đẩy mạnh mẽ để ASEAN kịp thời nắm bắt, tận dụng cơ hội từ những xu thế phát triển mới như xây dựng Hiệp định khung kinh tế số ASEAN, Khung Kinh tế tuần hoàn, Khung Kinh tế biển xanh, Chiến lược trung hòa carbon…; đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại và Hàng hóa ASEAN, Hiệp định Thương mại Tự do giữa ASEAN với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ…

Thứ ba, ASEAN độc lập, tự cường; là điểm sáng về tăng trưởng kinh tế (năm 2022 đạt 5,6% so với tăng trưởng toàn cầu chỉ đạt khoảng 2,9%; năm 2023 dự báo đạt 4,5%, cao hơn so với dự báo tốc độ tăng trưởng của nhóm nước phát triển); tăng cường thương mại – đầu tư nội khối (thương mại nội khối đạt trên 856 tỷ USD, chiếm khoảng 22% tổng kim ngạch thương mại của ASEAN; đầu tư nội khối đạt gần 27 tỷ USD, chiếm khoảng 12% tổng FDI của cả khu vực); ứng phó hiệu quả với các thách thức về an ninh năng lượng, an ninh lương thực; vững vàng vượt qua đại dịch COVID-19…

Thứ tư, ASEAN đóng vai trò là một mắt xích quan trọng trong các cơ chế hợp tác khu vực thông qua quan hệ và hợp tác với các đối tác bên ngoài. Thông qua các cơ chế như ASEAN 1, ASEAN 3, Hội nghị Đông Á (EAS)…, các nước ASEAN đã tạo dựng và duy trì cân bằng, linh hoạt quan hệ với các đối tác bên ngoài của ASEAN. Đã có 43 quốc gia tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác (TAC) ở Đông Nam Á.

Để ASEAN có thể tiếp tục phát huy vai trò, vị thế và tận dụng, nắm bắt những cơ hội từ trật tự thế giới hiện tại, Thủ tướng nhấn mạnh một số định hướng chiến lược.

Theo đó, ASEAN cần củng cố và tăng cường đoàn kết nội khối, giữ vững nguyên tắc, lập trường, quan điểm chung của ASEAN; giữ vững cân bằng chiến lược trong quan hệ giữa ASEAN và các đối tác.

ASEAN cần duy trì cam kết lâu dài về mở cửa thị trường, thúc đẩy thương mại và đầu tư; luôn mở rộng cánh cửa cho các nhà đầu tư, ý tưởng sáng tạo và tài năng. Tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ các hiệp định thương mại tự do, liên kết kinh tế khu vực và toàn cầu.

ASEAN cần tăng cường hội nhập khu vực sâu rộng hơn để khai thác tốt hơn các thế mạnh của nhau nhằm nắm bắt các cơ hội trong nền kinh tế toàn cầu mới, nhất là các động lực tăng trưởng mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ.

Cùng với đó, không hy sinh công bằng, tiến bộ xã hội, an sinh xã hội và bảo vệ môi trường để đổi lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần. Kiên định cách tiếp cận toàn dân, toàn cầu với các vấn đề toàn cầu, toàn dân và trong tiến trình xây dựng cộng đồng ASEAN, lấy người dân là trung tâm, chủ thể, mục tiêu và động lực của sự phát triển.

Để phát huy hơn nữa vai trò của doanh nghiệp trong thúc đẩy tăng trưởng, tạo bứt phá mới cho ASEAN, Thủ tướng cho rằng chính phủ và doanh nghiệp cần hợp tác ngày càng chặt chẽ, hiệu quả, thực chất hơn.

Theo đó, cần cùng nhau hoàn thiện thể chế thông qua chuẩn hóa và hài hòa hóa các quy định đầu tư, kinh doanh trong ASEAN, đơn giản hóa các thủ tục bằng chuyển đổi số; khuyến khích và coi trọng tiếng nói của doanh nghiệp để kịp thời tháo gỡ các vướng mắc mới phát sinh.

Cùng chung tay phát triển cơ sở hạ tầng chiến lược để kết nối kinh tế, bao gồm cả cơ sở hạ tầng cứng về giao thông vận tải, năng lượng, hạ tầng chuyển đổi số, phát triển xanh…

Cùng xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là trong các lĩnh vực chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, công nghệ cao, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát huy nguồn lực con người.

“Những vấn đề trên cần phải được phối hợp ở cả ba cấp độ: Giữa chính phủ với chính phủ để hài hòa chính sách, giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp để đồng bộ trong triển khai, giữa chính phủ với doanh nghiệp”, Thủ tướng phát biểu.

Thủ tướng mong muốn các doanh nghiệp đi đầu trong đổi mới sáng tạo, tăng năng suất lao động, kết hợp hài hòa giữa sản xuất kinh doanh và nghiên cứu phát triển; phát huy vai trò, trách nhiệm với cộng đồng, với xã hội, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo để không có ai bị bỏ lại phía sau; nâng cao năng lực và đạo đức kinh doanh, xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng, kinh doanh bền vững; tuân thủ pháp luật, phát triển văn hóa trong doanh nghiệp và thúc đẩy phát triển văn hóa ngang tầm kinh tế, xã hội, góp phần xây dựng nền văn hóa ASEAN đậm đà bản sắc; đoàn kết, chia sẻ, hỗ trợ với tinh thần “trong tôi có bạn, trong bạn có tôi”.

Thủ tướng khẳng định, là một đối tác tin cậy, thành viên tích cực có trách nhiệm, Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Indonesia và các nước ASEAN khác nỗ lực để xây dựng một ASEAN đoàn kết, thống nhất, tự cường và phát triển, góp phần duy trì môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển chung ở khu vực và trên thế giới.

Thủ tướng kêu gọi các doanh nghiệp phát huy tinh thần đoàn kết, góp phần xây dựng ASEAN tự cường, phát triển, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và Cộng đồng ASEAN cũng như chính các doanh nghiệp. Về phần mình, Việt Nam luôn tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư với tinh thần thành công của nhà đầu tư là thành công của Việt Nam, “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”.

“Chúng ta đã đoàn kết để vượt qua khó khăn. Chúng ta thống nhất trong đa dạng. Chúng ta tôn trọng sự khác biệt nhưng hỗ trợ, bổ sung cho nhau để cùng phát triển. Vì vậy, tôi tin chắc rằng chúng ta sẽ thành công và ngày càng thành công, như Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại của chúng tôi đã nói: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết/Thành công, thành công, đại thành công”, Thủ tướng phát biểu.