Tại cuộc họp giao ban vào đầu tuần này,

Bộ Công Thương công bố

Nhà máy Lọc dầu Dung Quất đã tồn kho 750 nghìn tấn xăng, dầu các loại và 2 triệu m3 khí, tính đến đầu tháng 10/2010.

Tuy nhiên, tại cuộc họp báo thường kỳ của tập đoàn vào chiều 7/10, ông Phùng Đình Thực, Tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petro Vietnam) khẳng định, tính đến thời điểm hiện tại, Nhà máy Lọc dầu Dung Quất đã tiêu thu được 3,55 triệu tấn xăng dầu trên tổng số 3,62 triệu tấn sản xuất được.

Ngoài con số xăng dầu tồn kho chính thức, lãnh đạo Petro Vietnam cũng đã cung cấp những thông tin khá bất ngờ liên quan đến việc vay 1 tỷ USD của Chính phủ và cả chuyện hoa hồng trong phân phối xăng dầu.

Trao đổi với báo giới, ông Thực nói:

- Tôi thấy rằng, trong mấy ngày qua, thông tin về lượng xăng dầu tồn kho của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất đã khiến báo chí tốn nhiều giấy mực. Thay mặt lãnh đạo Petro Vietnam, tôi chân thành cảm ơn báo giới đã quan tâm đến một vấn đề có ảnh hưởng quan trọng đến đến kinh tế - xã hội.

Những thông tin này sẽ góp phần giúp chúng tôi giải quyết những tồn tại hiện nay được tốt hơn, bởi qua đó có thể giúp tăng lượng cầu lên, giảm nguồn cung nhập khẩu và rốt cuộc là tiêu thụ sản phẩm của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất sẽ tốt hơn.

Nhưng cũng cần lưu ý, sẽ không có chuyện gì xảy ra nếu như tổng sản phẩm sản xuất và nhập khẩu bằng với tổng nhu cầu trên thị trường. Thế nhưng, trong mấy tháng vừa qua, nhu cầu tiêu thụ xăng dầu trong nước đã giảm khoảng 10% so với dự báo. Trong khi đó, lượng xăng dầu sản xuất được đã tăng khoảng 25% so với dự báo.

Nguyên nhân của việc sản xuất tăng lên là do năm ngoái Nhà máy Lọc dầu Dung Quất vẫn chạy thử nghiệm nên vận hành cầm chừng, không hết công suất. Khi đó, chúng tôi không thể biết chính xác thời điểm bàn giao nên cũng chỉ dự báo là vận hành ở khoảng 80% công suất. Nhưng sau khi chính thức nhận bàn giao thì nhà máy đã vận hành 100% liên tục từ tháng 5/2010 đến nay.

Trong khi đó, các đầu mối nhập xăng dầu vẫn phải xây dựng kế hoạch nhập sản phẩm trong quá trình nhà máy vẫn chưa vận hành 100%, nên việc không ký hợp đồng với chúng tôi cũng là điều dễ hiểu.

Giảm nhập là tốt nhất

Vậy, con số 750 nghìn tấn xăng dầu tồn kho được đưa ra tại cuộc họp của Bộ Công Thương mới đây nên hiểu như thế nào thưa ông?

Tôi có thể khẳng định, đến thời điểm này, trong kho của chúng tôi chỉ còn khoảng 70.000 tấn xăng dầu. Còn 750 nghìn tấn là con số chúng tôi dự kiến để báo cáo cấp trên, sau khi sẽ sản xuất tiếp khoảng 1,9 triệu tấn, cộng với số tồn hiện nay thì tổng số xăng dầu đến cuối năm sẽ là 2,1 triệu tấn.

Nhưng hiện nay các đơn vị tiêu thụ xăng dầu mới chỉ đăng ký 1,4 triệu tấn đến hết năm, nên dự kiến đến cuối năm nay sẽ tồn kho khoảng 727 nghìn tấn xăng dầu các loại.

Giải pháp của Petro Vietnam là gì để giải phóng số tồn kho không phải nhỏ đó? Phương án giảm công suất của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất cũng đã được đề xuất tại cuộc họp giao ban của Bộ Công Thương vừa qua...

Hướng giải quyết đầu tiên mà chúng tôi kiến nghị là phải tìm mọi biện pháp để giảm nhập khẩu, tăng đăng ký tiêu thụ. Còn chuyện kích cầu để tăng lượng tiêu thụ lên thì cũng chưa thể nói trước được.

Còn chuyện giảm công suất nhà máy thì theo tôi là không nên, bởi hiện nhà máy đã tăng sản lượng 25% so với dự báo, đồng thời chúng tôi đang tập trung đầu tư để nhà máy vận hành 100% công suất, trong khi chúng ta vẫn nhập khẩu xăng dầu về để tiêu thụ.

Tôi cho rằng, giảm nhập là giải pháp tối ưu nhất, dù rằng việc giảm nhập từ nay đến cuối năm quả thật là một việc khó vì các doanh nghiệp đã có kế hoạch từ đầu năm. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể giải quyết được, vì đây là kế hoạch dài hạn, nên cũng không phải tất cả đã ký hợp đồng và nhập sản phẩm về.

Ngoài ra, chúng tôi cũng tính đến việc tăng kho chứa về lâu dài...

“Hoa hồng” bằng nhau hết

Một số ý kiến cho rằng, nguyên nhân của tồn kho là do Petro Vietnam chỉ giao cho Tổng công ty Dầu (PV Oil) làm đầu mối phân phối chính mà lại có hoa hồng cao hơn các đơn vị khác?

Trong năm ngoái, khi Nhà máy Lọc dầu Dung Quất sản xuất chưa ổn định, thay vì phải thành lập thêm một bộ máy để tìm kiếm nhiều đối tác để có thể kinh doanh xăng dầu, thì phải tập trung vào nhiệm vụ sản xuất trước đã.

Trong khi đó, Petro Vietnam lại có sẵn PV Oil nên việc lựa chọn đơn vị này đứng ra làm đầu mối với mức hoa hồng 0,2 USD/thùng là điều hợp lý. Nếu lập thêm một bộ máy để đi tiếp thị, bán hàng thì chưa chắc hiệu quả hơn và chi phí chắc chắn cũng sẽ tăng lên.

Tôi cũng khẳng định, không có chuyện “hoa hồng” chỗ này cao hơn chỗ kia. Giá mà chúng tôi bán ra là thống nhất cho tất cả các đơn vị. Đầu năm nay có PV Oil, tiếp đến là Petec và trong tháng 10 này là Petrolimex và một số doanh nghiệp khác sẽ tham gia phân phối xăng dầu của nhà máy.

Có nghĩa là sẽ không có chuyện đấu thầu phân phối sản phẩm của nhà máy như Petro Vietnam đã dự kiến trước đây?

Sắp tới, chúng tôi sẽ chỉ tổ chức đấu thầu LPG và hạt nhựa PP. Còn các sản phẩm xăng dầu thì để tránh tình trạng giá khác nhau giữa các đơn vị, tránh chuyện ép giá... thì chúng tôi thực hiện một công thức giá là bằng giá thế giới tại Singapore cộng với thuế hiện hành. Sau đó căn cứ vào nhu cầu của các công ty sẽ mời tham gia vào mạng lưới phân phối.

Còn thông tin một số sản phẩm của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất đến nay vẫn chưa đạt chuẩn thì sao, thưa ông?

Thực tế, trong giai đoạn chạy thử thì có một số sản phẩm như dầu mazut chưa đạt chất lượng do nhà máy chưa chạy toàn bộ phân xưởng công nghệ. Sau đó, các phân xưởng hoạt động toàn bộ thì chất lượng các sản phẩm trên đã đạt tiêu chuẩn.

Tuy nhiên, hiện nay chúng tôi đã không còn cung cấp ra thị trường sản phẩm dầu mazut nữa mà đã được tối ưu hóa hoặc pha vào dầu DO và đưa vào các phân xưởng chế biến sâu để cho ra các sản phẩm nhẹ hơn.

Theo chủ trương của Chính phủ thì Nhà máy Lọc dầu Dung Quất được xây dựng là để sử dụng dầu Bạch Hổ. Tại sao vừa qua, Petro Vietnam lại tiến hành nhập khẩu dầu thô về cho nhà máy?

Đúng là nhà máy được thiết kế để sử dụng hoàn toàn dầu Bạch Hổ của Việt Nam. Tuy nhiên, nguyên tắc của bất kỳ nhà máy lọc dầu nào là phải dùng sản phẩm dầu thô nào để có giá rẻ nhất, lợi ích nhất nhưng vẫn có các sản phẩm phù hợp và đạt tiêu chuẩn.

Do đó, chúng tôi quyết định nhập dầu thô từ nước ngoài về để trộn vào và hiện đang giữ tỷ lệ 20% dầu nhập cộng với 80% dầu Bạch Hổ.

Theo dự báo thì dầu thô trong nước vẫn có thể đảm bảo cung cấp đủ cho Nhà máy Lọc dầu Dung Quất 100% trong vài năm tới. Tuy nhiên, đến sau năm 2015 thì lượng dầu thô này sẽ giảm nên hiện chúng tôi đã chủ động nhập một số chuyến dầu thô của nước ngoài để pha vào nhằm có lợi về giá thành và chuẩn vị thay thế dần dầu Bạch Hổ.

Đã tiêu hết 1 tỷ USD

Vậy còn 1 tỷ USD mà Chính phủ vừa cho Petro Vietnam vay để đầu tư vào Nhà máy Lọc dầu Dung Quất sẽ được sử dụng như thế nào, thưa ông?

Đúng là khoản vay đó được sử dụng cho Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, nhưng đó là khoản vay từ 3 năm trước, và hiện chúng tôi đã giải ngân hết. Thông báo vừa qua của Bộ Tài chính chỉ là để cân đối nguồn của bộ này, không phải bây giờ mới đưa về Petro Vietnam.

Vậy, dưới góc độ là chủ đầu tư, Petro Vietnam đánh giá thế nào về hiệu quả của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất?

Nếu xét tổng thể về mặt kinh tế - xã hội thì đây là một dự án hiệu quả vì chúng ta sẽ giảm được sự phụ thuộc vào nhập khẩu xăng dầu, tạo công ăn việc làm cho hàng trăm nghìn người, nâng cao trình độ quản lý vận hành các dự án dầu khí....

Vào tháng 11/2009 chúng tôi cũng đã báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hiệu quả kinh tế của dự án. Khi đó, hiệu quả kinh tế của dự án (IRR) đã tăng lên 7,66%. Còn trước đó vào năm 2005, chúng tôi chỉ tính toán IRR của dự án chỉ đạt 5,87%.

Ngoài ra, sau khi nhà máy hoàn thành thì đã nộp vào ngân sách nhà nước 5.510 tỷ đồng. Nếu tính từ 1/1/2010 đến nay thì đã nộp 9.820 tỷ đồng.

Tháng 12 này công tác quyết toán nhà máy sẽ hoàn thành, và khi đó sẽ có đánh giá chính xác nhất.